Ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακάλυψαν ένα μόριο που αναζωογονεί τους γηράσκοντες εγκεφάλους και βοηθά στην ανάκτηση της μνήμης.
Ερευνητές στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακάλυψαν ένα μόριο που αναζωογονεί τους γηράσκοντες εγκεφάλους και βοηθά στην ανάκτηση της μνήμης. Αν και πρόκειται για ένα εύρημα που έχει παρατηρηθεί μόνο σε ποντίκια, παρέχει νέες ελπίδες στην αναζήτηση μιας θεραπείας για τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Η αναζήτηση θεραπείας κατά αυτής της νευροεκφυλιστικής νόσου είναι ένας από τους πιο δύσκολους στόχους της βιοϊατρικής. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος αποτελείται από 100 δισεκατομμύρια νευρώνες που σχηματίζουν περίπου 100 τρισεκατομμύρια συνδέσεις μεταξύ τους.
Η νόσος Αλτσχάιμερ ονομάζεται «σιωπηλή επιδημία» επειδή αρχίζει να σκοτώνει τους νευρώνες του εγκεφάλου περίπου 20 χρόνια πριν εμφανιστούν τα πρώτα συμπτώματα, όπως η απώλεια των αναμνήσεων που είναι αποθηκευμένες στα εγκεφαλικά κύτταρα. Μέχρι να συμβεί αυτό, είναι αδύνατο να σταματήσει η εξέλιξή της. Καμία πειραματική θεραπεία δεν έχει καταφέρει να αναστρέψει τη νόσο, της οποίας οι αιτίες δεν είναι σαφείς.
Πριν από μερικά χρόνια, ο νευρολόγος Τόνι Γουίς-Κορέϊ και η ομάδα του απέδειξαν ότι η χορήγηση αίματος από νεότερα ποντίκια σε γερασμένα, αναστρέφει εν μέρει τη γήρανση.
Τώρα, μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο «Nature», έδωσε μια νέα τροπή στην αναζήτηση μορίων αναζωογόνησης. Η ερευνητική ομάδα αντικατέστησε το αίμα με εγκεφαλονωτιαίο υγρό, το οποίο εξήγαγαν από ποντίκια ηλικίας δυόμισι μηνών – που ισοδυναμεί με εννέα ανθρώπινα έτη – και το εισήγαγαν στον εγκέφαλο ποντικιών ηλικίας 18 μηνών – που ισοδυναμεί με 70 έτη.
Οι επιστήμονες ανέλυσαν τους εγκεφάλους αυτών των ζώων και διαπίστωσαν ότι είχαν αρχίσει να αναγεννώνται νέα ολιγοδενδροκύτταρα, ένας τύπος κυττάρων που αποτελούν τη λευκή ουσία του εγκεφάλου και στηρίζουν τη φαιά ουσία όπου βρίσκονται οι νευρώνες. Η νέα μελέτη έδειξε ότι αυτά τα νέα ολιγοδενδροκύτταρα παρήχθησαν στον ιππόκαμπο, το επίκεντρο της μνήμης του εγκεφάλου. Οι ερευνητές έκαναν επίσης έγχυση εγκεφαλονωτιαίου υγρού από νέους ανθρώπους σε ηλικιωμένα ποντίκια και κατέγραψαν παρόμοια αναζωογονητική δράση. Αντίθετα, το ίδιο υγρό από ηλικιωμένους ανθρώπους μείωσε την ικανότητα αναγέννησης των κυττάρων.
Οι επιστήμονες εντόπισαν μια πρωτεΐνη στο νεαρό εγκεφαλονωτιαίο υγρό που ονομάζεται Fgf17, η οποία είναι ικανή να ενεργοποιεί την παραγωγή νέων ολιγοδενδροκυττάρων. «Η πρωτεΐνη αυτή είναι απαραίτητη για τον σχηματισμό του εγκεφάλου κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη, αλλά σχεδόν τίποτα δεν είναι γνωστό για την παραγωγή και τη λειτουργία της στους εγκεφάλους των ενηλίκων και των ηλικιωμένων», εξήγησε η Ταλ Ιράμ, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Τα ολιγοδενδροκύτταρα είναι μοναδικά επειδή τα προγονικά τους κύτταρα εξακολουθούν να υπάρχουν στον εγκέφαλο σε προχωρημένες ηλικίες, αν και η ωρίμανσή τους είναι πολύ αργή. Η μελέτη μας υποδηλώνει ότι ο χειρισμός των πρωτεϊνών του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μπορεί να αναζωογονήσει αυτά τα κύτταρα και να βελτιώσει τη μνήμη στους γηράσκοντες εγκεφάλους», πρόσθεσε.
Η νόσος Αλτσχάιμερ έχει θεραπευτεί σε ποντίκια αμέτρητες φορές, αλλά ακόμη δεν έχουμε βρει ούτε μία θεραπεία για τους ανθρώπους, τόνισε ο Χεσούς Αβίλα, βετεράνος ερευνητής στο Κέντρο Μοριακής Βιολογίας Severo Ochoa στην Ισπανία.
Μέρος της εξήγησης μπορεί να βρίσκεται στο γεγονός ότι τα ποντίκια και οι άνθρωποι εξελίσσονται χωριστά εδώ και εκατομμύρια χρόνια. Η πρωτεΐνη tau, η οποία σχετίζεται με τη νόσο Αλτσχάιμερ, συσσωρεύεται στο εσωτερικό των νευρώνων, εμποδίζοντάς τους να λειτουργήσουν σωστά. Η ομάδα του Αβίλα ανακάλυψε μια εναλλακτική μορφή αυτής της πρωτεΐνης που δεν συμβάλλει στη νόσο και υπάρχει μόνο στον άνθρωπο, καθώς ούτε τα ποντίκια ούτε τα πρωτεύοντα θηλαστικά έχουν τις γενετικές παραλλαγές που απαιτούνται για την παραγωγή της. Είναι πιθανό να υπάρχουν πολλές άλλες παρόμοιες διαφορές που δεν γνωρίζουμε ακόμη, είπε ο ερευνητής.
Ο Κάρλος Ντότι ερευνά τη γήρανση του εγκεφάλου στο ίδιο κέντρο με τον Αβίλα. Η εργασία αυτή είναι «σημαντική επειδή δείχνει ότι η μνήμη μπορεί να ανακτηθεί», σημείωσε. Το πρόβλημα είναι ότι η πρωτεΐνη Fgf17 και ο μοριακός μηχανισμός στον οποίο εμπλέκεται, δημιουργεί μεν νέα εγκεφαλικά κύτταρα, αλλά θα μπορούσε να δημιουργήσει και όγκους.
Η χρήση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού μπορεί επίσης να επιφέρει δυσκολίες, δεδομένου ότι εξάγεται με μια βελόνα η οποία εισάγεται στο κάτω μέρος της πλάτης και περνάει μέσα από τη σπονδυλική στήλη μέχρι να φτάσει στο νευρικό σύστημα.
Η Εύα Κάρο, νευροβιολόγος στο Ινστιτούτο Έρευνας Carlos III στην Ισπανία, θεωρεί ότι η μετάγγιση εγκεφαλονωτιαίου υγρού είναι πολύ επεμβατική και πιστεύει ότι η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος για την καταπολέμηση της νόσου Αλτσχάιμερ.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
13°
