«Το φάρμακο για καλές δουλειές»

Του Χρήστου Α. Ιωάννου 

Έχει ανακαλυφθεί τέτοιο φάρμακο, θα αναρωτηθεί κάνεις; Η απάντηση είναι ναι, χρόνια τώρα. Στις αναπτυγμένες κοινωνίες και οικονομίες. Ανάπτυξη είναι το «τι παράγεις». Είναι η παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής και αυξανόμενης προστιθέμενης αξίας. Για την εθνική αγορά σου, για εξαγωγές, για υποκατάσταση εισαγωγών. Το φάρμακο είναι η παραγωγική απάντηση στην παραγωγική καχεξία και στον παρασιτισμό που μας οδήγησαν στην χρεοκοπία το 2010, 2012, 2015 και στην πολυετή κρίση του 2010-2018. Το δίλημμα έχει ήδη τεθεί στην ελληνική κοινωνία: ή θα παράγει και εξάγει προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής προστιθέμενης αξίας, ή θα «εξάγει» το ειδικευμένο (και όχι μόνο αυτό) ανθρώπινο δυναμικό της, για όσον καιρό, και στον βαθμό, που το διαθέτει.

Όμως αυτά είναι «θεωρία». Υπάρχει κάτι συγκεκριμένο; Υπάρχουν πολλά. Ένα παράδειγμα επίκαιρο των ημερών: είσθε νέος/νέα απόφοιτος τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή και μεταπτυχιακών σπουδών των τμημάτων Φαρμακευτικής, Χημείας, Βιολογίας και Χημικών Μηχανικών; Αν σας ενδιαφέρει μπορείτε να απασχοληθείτε στην ελληνική φαρμακοβιομηχανία, έναν από τους πιο δυναμικούς κλάδους της ελληνικής οικονομίας με μεγάλα επενδυτικά σχέδια σε εξέλιξη. Η Πανελλήνια Ένωση Φαρμακοβιομηχανίας, μέλος του ΣΕΒ, δημιούργησε την νέα πλατφόρμα επαγγελματικής εξέλιξης «ΠΕΦ Professional Development», σε συνεργασία με εταιρείες του κλάδου της Φαρμακοβιομηχανίας. Οι κλάδοι, όπως και ο ΣΕΒ, αποκτούν εκπαιδευτικό πυλώνα. Η ΠΕΦ θα προσφέρει σύγχρονες γνώσεις, δεξιότητες, κίνητρα και έμπνευση σε νέους επιστήμονες που βρίσκονται στην αρχή της σταδιοδρομίας τους.

Η αρχή γίνεται με δύο εκπαιδευτικά προγράμματα για δυο κρίσιμες ειδικότητες: Regulatory Affairs (Κανονιστική Συμμόρφωση) και Quality Assurance (Διασφάλιση Ποιότητας). Ημερομηνίες έναρξης τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2022. Με μαθήματα διάρκειας 8-10 εβδομάδων. Το Πρόγραμμα Regulatory Affairs θα εκπαιδεύσει τους νέους επιστήμονες στο Ευρωπαϊκό κανονιστικό σύστημα αδειοδότησης κυκλοφορίας και ασφάλειας των φαρμάκων και στη σαφή κατανόηση του τρόπου με τον οποίο τα φάρμακα εγκρίνονται και κυκλοφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένου ότι το κομμάτι αυτό είναι πρωταρχικής σημασίας σε ένα όλο και πιο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον και για  τον κλάδο.

Το Πρόγραμμα Quality Assurance, θα εκπαιδεύσει τους συμμετέχοντες στη Διασφάλιση Ποιότητας, καλύπτοντας το σύνολο των ρυθμίσεων που γίνονται με σκοπό να εξασφαλιστεί ότι τα φαρμακευτικά προϊόντα είναι της ποιότητας που απαιτείται για την προβλεπόμενη χρήση τους. Η ολοκλήρωση των προγραμμάτων  θα δίνει πιστοποίηση από τον Φορέα TUV HELLAS. Το επόμενο βήμα θα είναι η απασχόληση στις επιχειρήσεις του κλάδου. Αιτήσεις συμμετοχής ως τις 02 Μαΐου 2022, και περισσότερες πληροφορίες στον σύνδεσμο: https://www.pef.gr/professional-development/

Φάρμακο, λοιπόν, για καλές δουλειές, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ας δούμε την μεγαλύτερη εικόνα. Η φαρμακευτική βιομηχανία είναι παραγωγικός κλάδος έντασης γνώσης. Η έρευνα και η ανάπτυξη (R&D) είναι απαραίτητες για την παραγωγή και κυκλοφορία πρωτοτύπων, αλλά και γενοσήμων φαρμακευτικών σκευασμάτων. Στον κλάδο απασχολείται ανθρώπινο δυναμικό προσόντων και γνώσεων υψηλού επιπέδου. Στην Ελλάδα η  στροφή του κλάδου στην εξωστρέφεια και την ανταγωνιστικότητα έφτασε να απασχολεί ανθρώπινο δυναμικό πανεπιστημιακής εκπαίδευσης κατά 70%.Σχεδόν διπλασιάστηκε τα τελευταία χρόνια. Μεταπτυχιακής εκπαίδευσης είναι πάνω από 5% και αυξάνεται.  

Το φάρμακο για καλές δουλειές είναι οι επιχειρηματικές επενδύσεις στην παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας, οι επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη, την καινοτομία, την απασχόληση του εγχώριου ανθρώπινου κεφαλαίου, που άλλως δεν θα απέφευγε τη ροή του brain drain ή την υποαπασχόληση και την ετεροαπασχόληση, στην οποία είχαμε και έχουμε ως χώρα, δυστυχώς, καλές επιδόσεις. Η εγχώρια βιομηχανία φαρμάκου είναι καλό παράδειγμα. Αναπτύχθηκε μέσα στην κρίση, παρά τη ραγδαία μείωση της εγχώριας ζήτησης (την ραγδαία μείωση της εγχώριας συνολικής δαπάνης, δημόσιας και ιδιωτικής, για την Υγεία και το φάρμακο), παρά το αντίξοο επιχειρηματικό και διοικητικό περιβάλλον. 

Οι επιχειρήσεις και οι άνθρωποί της, επένδυσαν και επενδύουν στην παραγωγή, και σε R&D, αυξάνουν την εγχώρια παραγωγή, τις ελληνικές εξαγωγές, την υποκατάσταση εισαγωγών, προσθέτοντας θέσεις εργασίας μορφωμένου ανθρώπινου δυναμικού, μειώνοντας το δυνητικό brain drain. Ζήτηση υπήρχε, και υπάρχει, όσο η χώρα είχε και έχει ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο στο φάρμακο. Η ελληνική φαρμακοβιομηχανία το μειώνει. Κυρίως όμως υπάρχει διεθνής ζήτηση για εξαγωγές 350 δισ. και πλέον. Οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες εξάγουν σε σχεδόν 90 χώρες, μεταξύ των οποίων οι πλέον αναπτυγμένες. Για να το κάνουν περισσότερο και καλύτερα χρειάζονται, μεταξύ άλλων, νέα στελέχη Διασφάλισης Ποιότητας και Κανονιστικής Ρύθμισης. Τα αναζητούν και τα φτιάχνουν.

Υπάρχουν ευκαιρίες και δυνατότητες. Η Ιρλανδία (των 4,5 εκατ. κατοίκων) π.χ. είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φαρμάκων από τα μέλη της ΕΕ, και ο έβδομος παγκοσμίως, με εξαγωγές σχεδόν 70 δισ. ευρώ (πάνω από το μισό του συνόλου των ιρλανδικών εξαγωγών). Οι βιομηχανίες της Ελλάδας, συνολικά, αυξάνουν ευτυχώς, την παραγωγή τους και τις εξαγωγές. Έχουμε μεγάλα περιθώρια βελτίωσης ακόμη. Όλες οι ελληνικές είναι στο 60% μόνο των εξαγωγών φαρμάκου της Ιρλανδίας. Μέσα στην κρίση η συνεισφορά της βιομηχανίας φαρμάκων στην αύξηση της απασχόλησης στη μεταποίηση είναι η δεύτερη μεγαλύτερη έπειτα από αυτήν των τροφίμων (αναλογικά με τα μερίδιά τους). Και οι δύο αποτελούν μέρος της ανάκαμψης της εγχώριας παραγωγής, αυτών που λέμε ότι είναι το φάρμακο: διεθνώς εμπορεύσιμων προϊόντων και υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, που συμβάλλουν στη δημιουργία νέων, διατηρήσιμων και καλών θέσεων εργασίας.

Οι υψηλότερες δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη (R&D), και στην ελληνική οικονομία, πραγματοποιούνται στη μεταποίηση, και στην παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων είναι οι υψηλότερες μεταξύ των μεταποιητικών κλάδων της οικονομίας. Με πρωτοβουλίες εκπαίδευσης, κατάρτισης, απασχόλησης των νέων επιστημόνων, αλλά και των σπουδαστών της τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης σε σύγχρονες ειδικότητες, εκ μέρους του ΣΕΒ και των μελών του, εκ μέρους των κλάδων, όπως η ΠΕΦ, για σύγχρονες ειδικότητες, η θεωρία του παραγωγικού μετασχηματισμού, της ανάπτυξης με επενδύσεις στην ελληνική παραγωγή, μπορεί να γίνει, και γίνεται πράξη.

Το φάρμακο για καλές δουλειές είναι εκεί: στους παραγωγικούς κλάδους της βιομηχανίας και των υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, στη φαρμακοβιομηχανία, στα τρόφιμα, στις επιχειρήσεις και τις υπηρεσίες τεχνολογίας, στην πράσινη ενέργεια, και σε δεκάδες άλλους.  

Ο Χρήστος Α. Ιωάννου είναι Διευθυντής Τομέα Απασχόλησης και Αγοράς Εργασίας του ΣΕΒ