Βασίλης Κοντοζαμάνης: Η διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού στην Ελλάδα, οι αντοχές του ΕΣΥ, η νέα του θέση ως συμβούλος του πρωθυπουργού και η HERA.
Είναι η πρώτη φορά κατά την οποία ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Βασίλης Κοντοζαμάνης δίνει συνέντευξη από τη νέα του θέση, αυτή του συμβούλου του πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για τα θέματα της Υγείας, αλλά και ως εκπρόσωπος της χώρας μας σε ένα πολύ σημαντικό, νέο όργανο της ΕΕ, για το οποίο ο ίδιος μιλά στην ATHENS VOICE.
Ο Βασίλης Κοντοζαμάνης θυμάται τις πρώτες ημέρες της πανδημίας, διεθνώς και στη χώρα μας, καταγράφει τις πρωτόγνωρες στιγμές, τις οποίες ζήσαμε όλοι μας, καθώς και τις κρίσιμες αποφάσεις, τις οποίες έλαβε εγκαίρως η κυβέρνηση και προχωρά σε έναν προσωπικό απολογισμό των δύο ετών από την έναρξη της εξάπλωσης της επιδημίας του νέου κορωνοϊού στη χώρα μας.
Κλείσαμε δύο χρόνια πανδημίας. Υπήρξατε υφυπουργός και αναπληρωτής Υπουργός Υγείας μέχρι τον Αύγουστο του 2021. Πώς βιώσατε αυτή την ιστορική περίοδο;
Ιστορική περίοδος, όπως σωστά αναφέρετε. Πρωτόγνωρη για τη γενιά μας, μια συνθήκη που άλλαξε τις ζωές όλων, επηρέασε ολόκληρο τον πλανήτη. Συνήθειες, τρόπος ζωής, οικονομία, άλλαξαν τα πάντα. Και όπως καταλαβαίνετε, η αντιμετώπιση από πλευράς πολιτείας τέτοιων συνθηκών απαιτούσε αντανακλαστικά και σχέδιο. Έπρεπε να γίνουν πολλά πράγματα σε μικρό χρονικό διάστημα. Ο χρόνος έτρεχε, το περιβάλλον ήταν πρωτόγνωρο και εμείς οφείλαμε να χαράξουμε μια αποτελεσματική στρατηγική. Όπερ και εγένετο, όπως φάνηκε εκ του αποτελέσματος. Σταθήκαμε ως κυβέρνηση στο ύψος των περιστάσεων. Λειτουργήσαμε ομαδικά, άμεσα και μεθοδικά και για αυτό νιώθω μεγάλη υπερηφάνεια και ικανοποίηση που ήμουν μέλος της ομάδας που διαχειρίστηκε με επιτυχία την πανδημία.
Τι κρατάτε από όλη αυτή την ιστορία; Ποια είναι τα βασικά διδάγματα;
Στις μεγάλες κρίσεις, αυτό που χρειάζεται είναι Ηγεσία για να λαμβάνονται δύσκολες αποφάσεις και ομαδική δουλειά για να αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά όλες οι προκλήσεις. Δώσαμε μεγάλες μάχες. Ο πόλεμος δεν ήταν εύκολος. Ο εχθρός ήταν άγνωστος και αόρατος στην αρχή.
Σε καμία περίπτωση όμως δεν κρύψαμε την αλήθεια από τον ελληνικό λαό. Δεν αποκρύψαμε ούτε ένα στοιχείο. Δεν υποτιμήσαμε την κατάσταση, δεν εφησυχάσαμε ότι όλα βαίνουν καλώς.
Και κάτι ακόμα, κρίσιμο. Δώσαμε προτεραιότητα στην προστασία της ανθρώπινης ζωής. Ήταν πρόταγμά μας η άνευ όρων προστασία της δημόσιας υγείας. H Οικονομία ήρθε σε δεύτερη μοίρα. Δεν υποχωρήσαμε ούτε χιλιοστό από αυτή τη στρατηγική. Και αυτό είναι ένα ακόμα μεγάλο δίδαγμα αυτής της περιόδου. Μια παρακαταθήκη, για το ποιες προτεραιότητες βάζεις στην πολιτική.
Τι πήγε σωστά και τι πήγε λάθος, κ. Κοντοζαμάνη, στη διαχείριση της πανδημίας;
Το βασικό μας όπλο, αυτό που μας βοήθησε ιδιαίτερα στη διαχείριση της πανδημίας ήταν ότι από την πρώτη στιγμή ήμασταν ένα βήμα μπροστά. Δεν ήταν ούτε εύκολη, ούτε αυτονόητη η απόφαση του πρώτου λόκνταουν.
Δεν διστάσαμε να λάβουμε δύσκολες αποφάσεις και επίπονα μέτρα. Ο κόσμος όμως πειθάρχησε και όλοι μαζί τα καταφέραμε. Καταρρίψαμε το μύθο του λεγόμενου πολιτικού κόστους. Η Κυβέρνηση, δύο και πλέον χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας, απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του ελληνικού λαού.
Δεν ακολουθούσαμε τις εξελίξεις όπως έκαναν άλλες χώρες, αλλά παίρναμε μέτρα που απέδιδαν άμεσα. Σε ένα τόσο σύνθετο όμως και ασύμμετρο πόλεμο, πολλά πηγαίνουν σωστά, γίνονται όμως και λάθη. Πράγματα τα οποία εκ των υστέρων τα επανεξετάζεις με άλλο μάτι, κυρίως με την πείρα που σου δίνει η διαχείριση. Υπήρχαν πράγματα τα οποία δεν λειτουργούσαν σωστά, αλλά άμεσα προχωράγαμε σε διορθωτικές κινήσεις. Κανείς δεν είπε, σε καμία φάση της κρίσης ότι όλα πήγαν τέλεια. Είχαμε πάντα την ενσυναίσθηση να κρατάμε χαμηλό και σοβαρό προφίλ.
Πρέπει όμως να συμφωνήσουμε ότι η διαχείριση της πανδημίας είναι ένας μαραθώνιος και μία φωτογραφία της στιγμής δεν πρέπει να χαλάει τη μεγάλη εικόνα, δηλαδή την επιτυχή διαχείριση της πανδημίας στη χώρα μας. Η Ελλάδα τα κατάφερε. Και αυτό δεν το λέμε μόνο εμείς. Το είπαν όλοι. Μας δόθηκε η δυνατότητα να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση της χώρας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η Ελλάδα αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση.
Ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή που περάσατε;
Σίγουρα οι πρώτες ημέρες της πανδημίας. Όταν βλέπαμε τις δραματικές συνθήκες στην Ιταλία και γνωρίζαμε πολύ καλά ότι η πανδημία έρχεται και στην Ελλάδα. Σα να βλέπεις ένα τεράστιο κύμα να καταφθάνει, χωρίς να γνωρίζεις πόσο θα σε επηρεάσει. Πέρασαν πολλά βράδια, χωρίς ύπνο, με τη σκέψη κολλημένη στην επόμενη ημέρα.
Τελικά το Εθνικό Σύστημα Υγείας άντεξε;
Ναι, άντεξε και ανταποκρίθηκε τη στιγμή που πιο σύγχρονα συστήματα υγείας πιο πλούσιων κρατών κατέρρευσαν. Και αυτό οφείλεται στα στελέχη του, στους χιλιάδες εργαζόμενους, ιατρούς, νοσηλευτικό προσωπικό, διοικητικού και λοιπό προσωπικό, που στάθηκαν στην πρώτη γραμμή αυτής της περιπέτειας. Τους οφείλουμε ένα τεράστιο ευχαριστώ, αλλά πάνω από όλα συγκεκριμένες πολιτικές στήριξης του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Αυτό θα είναι και το μεγάλο στοίχημα για την επόμενη ημέρα.
Ποιες είναι οι προκλήσεις τώρα. Ποιες αλλαγές χρειάζονται για την επόμενη ημέρα;
Η πανδημία αποτελεί τον μεγάλο καταλύτη αλλαγών στον τομέα της υγείας. Οι αλλαγές πρέπει να ολοκληρωθούν και οι μεταρρυθμίσεις να προχωρήσουν. Έχουν σχεδιαστεί και υλοποιηθεί σημαντικές τομές μέσα στην πανδημία, που μπορούν να αλλάξουν την εικόνα προς το καλύτερο. Έγιναν αλλαγές σε μικρό χρονικό διάστημα, δημιουργήθηκε μια σημαντική παρακαταθήκη στο ΕΣΥ που μας δίνει την ευκαιρία να φτιάξουμε ένα νέο, σύγχρονο σύστημα υγείας. Αν με ρωτούσατε, θα σας έλεγα ότι αυτό είναι και το μεγάλο πολιτικό διακύβευμα των επόμενων χρόνων. Το οφείλουμε στις επόμενες γενιές και μπορούμε να το κάνουμε.
Πώς κρίνετε τη στάση της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας;
Όσο περνάει ο καιρός, συνειδητοποιώ πόσο αντιπαραγωγική ήταν στο σύνολο η στάση της. Δεν έκανε καλό ούτε στην καταπολέμηση της πανδημίας αλλά ούτε και στην ίδια. Δεν υπήρξε ούτε η απαραίτητη συνεννόηση ούτε η επιθυμητή συναίνεση.
Δέχομαι ότι ο ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι να ασκεί κριτική στην Κυβέρνηση αλλά όταν πρόκειται για μείζονα ζητήματα που αφορούν την Υγεία του πληθυσμού θα έπρεπε τουλάχιστον να υπάρχει μια ελάχιστη συνεννόηση, μια διάθεση για κατάθεση προτάσεων.
Λογικό είναι να υπάρχουν πολιτικές διαφωνίες ή κριτική στη Βουλή και στο δημόσιο διάλογο αλλά εφόσον ακολουθούσαμε το δρόμο της τεκμηρίωσης νομίζω ότι θα μπορούσαμε να συνεννοηθούμε. Δυστυχώς, η αξιωματική αντιπολίτευση δεν το κατάλαβε. Και είναι κρίμα.
Αυτή την περίοδο πού σας βρίσκουμε;
Μόλις έκλεισε ο κύκλος του Υπουργείου Υγείας, ανέλαβα Σύμβουλος του Πρωθυπουργού για τα ζητήματα της υγείας και των μεγάλων μεταρρυθμίσεων που πρέπει να γίνουν στον χώρο αυτό. Από έναν άλλο ρόλο υποστηρίζω τις αλλαγές που σχεδιάσαμε όλο το προηγούμενο διάστημα. Παράλληλα, συμμετέχω ως εκπρόσωπος της Ελλάδας στη HERA, στη νέα Ευρωπαϊκή Αρχή που δημιουργήθηκε πριν λίγο καιρό. Σκοπός της HERA είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι σε ετοιμότητα και να ανταποκρίνεται με δομημένο και όχι με ad hoc τρόπο σε έκτακτες καταστάσεις σε θέματα αντιμετώπισης κρίσεων και διαχείρισης κινδύνων στην υγεία. Αποτελεί ένα σημαντικό μάθημα της πανδημίας για το πως θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίζουμε τις κρίσεις που θα εμφανίζονται στο μέλλον. Οι δραστηριότητες της HERA καταδεικνύουν το πόσο σοβαρά λαμβάνει υπόψη της η Ευρωπαϊκή Ένωση το ζήτημα της δημόσιας υγείας και της αντιμετώπισης μείζονων υγειονομικών κρίσεων.
Τι σχεδιάζετε για το άμεσο μέλλον;
Βρίσκομαι σε μια πολύ δημιουργική περίοδο αυτό το διάστημα. Προετοιμάζω ένα βιβλίο, που αφορά την περίοδο της πανδημίας και τις κοινοβουλευτικές μάχες που έδινα από την κυβερνητική θέση που κατείχα. Παράλληλα, παραμένω ενεργός στον χώρο της Υγείας, συμμετέχω στον σχεδιασμό της επόμενης ημέρας για το νέο ΕΣΥ και φυσικά συμβάλλω με όλες τις δυνάμεις μου στην ολοκλήρωση αυτής της φάσης του κυβερνητικού έργου.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
13°
