Μπορεί να συνεισφέρει η μείωση της βλάβης στην πρόληψη;

Μπορεί τα τελευταία χρόνια η έννοια της πρόληψης να κυριαρχεί στον τομέα της υγείας, ωστόσο δεν αποτελεί νέα ανακάλυψη. Από την εποχή του Ιπποκράτη, άλλωστε, υπάρχει το ρητό «Κάλλιον το προλαμβάνειν ή το θεραπεύειν». Η πρόληψη, ωστόσο, απαιτεί συνειδητή αλλαγή στη συμπεριφορά και στον τρόπο ζωής. Γι’ αυτό και αποτελεί δύσκολη υπόθεση. 
Σήμερα μάλιστα, που βρισκόμαστε αντιμέτωποι με κάθε τύπου παθήσεις της σωματικής και ψυχικής υγείας, η έννοια της πρόληψης έχει αποκτήσει μεγαλύτερη αξία, αφού πολλούς από τους βλαβερούς για την υγεία παράγοντες δεν μπορούμε ή δεν θέλουμε να τους αποφύγουμε. Σε αυτό το σημείο έρχεται η «μείωση της βλάβης» να συμπληρώσει τις πολιτικές Δημόσιας Υγείας και να περιορίσει τις επιβλαβείς συνέπειες διαφόρων παραγόντων ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης κάποιας νόσου, προάγοντας τη σωματική αλλά και την ψυχική υγεία του ατόμου. Η επιστημονική αναζήτηση για τη μείωση της βλάβης δεν είναι κάτι καινούργιο. Πολύ σημαντικό ρόλο στη μείωση της βλάβης διαδραματίζουν η επιστήμη, η τεχνολογία αλλά και οι νομοθετικές ρυθμίσεις. Ο όρος αυτός, μάλιστα, τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί ραγδαία, με αποτέλεσμα να συμπεριλαμβάνει και τεχνικές οι οποίες πέρα από τη δημόσια υγεία αφορούν το σύνολο της κοινωνίας αλλά και το περιβάλλον.

Προστασία υγείας και περιβάλλοντος: Πώς και τι μπορούμε να αλλάξουμε  

Διαβάστε παρακάτω μερικές καθημερινές συνήθειες που μπορούμε να υιοθετήσουμε για να μας βοηθήσουν να μειώσουμε τη βλάβη στην υγεία μας και το περιβάλλον: 

1. Είναι, πλέον, γνωστό πως η έκθεση στον ήλιο κρύβει πολλούς κινδύνους. Επειδή, ωστόσο, το να αποφύγουμε τελείως το φως του ήλιου δεν είναι ρεαλιστικό, ενδείκνυται η καθημερινή χρήση αντηλιακής προστασίας με υψηλό δείκτη. Μετά από πολλά χρόνια με καμπάνιες για την αποφυγή της παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο και υπέρ της χρήσης αντηλιακών, ο κόσμος είναι περισσότερο ευαισθητοποιημένος στο θέμα, λαμβάνοντας σωστότερα μέτρα για να περιορίζει τη βλάβη στο δέρμα. 

2. Αντίστοιχα, η ηλεκτροκίνηση είναι ένας εξαιρετικός τρόπος για να μειωθούν οι βλαβερές επιπτώσεις της καύσης ορυκτών καυσίμων, όχι μονάχα στο περιβάλλον αλλά και στη δημόσια υγεία. Το καμπανάκι που έχει χτυπήσει για τη μόλυνση του περιβάλλοντος έχει αναγκάσει την Ε.Ε να επιβάλει όρια εκπομπών ρύπων αναγκάζοντας τις αυτοκινητοβιομηχανίες να συμμορφωθούν. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν αρχίσει να αναζητούν τρόπους να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων σε σημαντικό ποσοστό στα μοντέλα των νέων τους αυτοκινήτων, συμβάλλοντας έτσι στον περιορισμό της ρύπανσης της ατμόσφαιρας. 

3. Ομοίως και στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι εναλλακτικές ενέργειες που κερδίζουν έδαφος τα τελευταία χρόνια έχουν αποτελέσει μια πιο βιώσιμη και λιγότερο επιβλαβή επιλογή για το περιβάλλον. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ήδη έχει θέσει συγκεκριμένους στόχους στα κράτη-μέλη για τη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα μέχρι το 2030, προτρέποντας στη χρήση «πράσινης» ενέργειας. 

4. Στον χώρο πάλι της αυτοκίνησης, τεράστιο ρόλο στην αποφυγή ατυχημάτων και συνεπώς στη μείωση της βλάβης παίζουν ακόμα όλα τα σύγχρονα συστήματα, όπως το ABS, το ESP και, φυσικά, οι απαραίτητοι αερόσακοι και οι ζώνες ασφαλείας. Ήταν το 1993 όταν έγινε υποχρεωτική η χρήση ζώνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να περιοριστούν οι οδυνηρές συνέπειες στους οδηγούς από τα ατυχήματα στην άσφαλτο. 

5. Και τέλος, μία εθιστική συνήθεια που πολλοί αρνούνται να σταματήσουν, αν και έχει αναγνωριστεί ως κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, είναι το κάπνισμα. Παρόλο που είναι γνωστό ότι οι θάνατοι από το κάπνισμα ξεπερνούν τα 8 εκατομμύρια ετησίως (αριθμός που ξεπερνά ακόμα και τους θανάτους από την COVID-19), οι φανατικοί καπνιστές δεν λένε να το κόψουν. Σύμφωνα με έρευνες, από το 1999 έως το 2019 το κάπνισμα συμβατικού τσιγάρου ευθυνόταν για το 20,2% των θανάτων στους άνδρες και για το 5,8% στις γυναίκες. Τα παραπάνω νούμερα, ωστόσο, καθώς και οι δεκάδες καμπάνιες κατά του καπνίσματος, δεν έχουν καταφέρει, ακόμη, να το εξαλείψουν. Υπολογίζεται μάλιστα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πως θα υπάρχουν περίπου 1 δισ. καπνιστές μέχρι το 2025, ενώ και στη χώρα μας, 1 στους 4 Έλληνες, σε έρευνα της MARC που έγινε μετά την καραντίνα, δηλώνουν καπνιστές. Και αφού η διακοπή του δεν φαίνεται πως μπορεί να επιτευχθεί για όλους από τη μία στιγμή στην άλλη, γίνονται συζητήσεις για τρόπους που θα μπορούσαν, εφόσον τεκμηριώνονται επιστημονικά, να μειώσουν τη βλάβη που προκαλεί. Τα εναλλακτικά του καπνίσματος προϊόντα, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα και τα προϊόντα θέρμανσης του καπνού, έχουν αυξημένη ζήτηση τα τελευταία χρόνια καθώς αποτελούν καλύτερη επιλογή σε σχέση με τη συνέχιση του τσιγάρου. Καθώς όλο και περισσότεροι καπνιστές σε ολόκληρο τον κόσμο φαίνεται πως υιοθετούν εναλλακτικά προϊόντα, εντονότερη είναι η συζήτηση στην επιστημονική κοινότητα για τα πιθανά οφέλη που μπορεί να προκύψουν για τη δημόσια υγεία, χωρίς ωστόσο να ξεχνάμε πως η πλήρης διακοπή του καπνίσματος αποτελεί την πρώτη προτεραιότητα και τον μοναδικό τρόπο να αποφύγει κάποιος πλήρως τους κινδύνους για την υγεία του. 

Τα παραπάνω δεν αποτελούν παρά λίγα μονάχα παραδείγματα από τις συνήθειες και τα προϊόντα που μπορούν να συμβάλλουν στη μείωση της βλάβης, γίνεται όμως απολύτως εμφανές πως η έννοια αυτή έχει εφαρμογή σε πολλαπλούς τομείς της καθημερινότητάς μας και είναι μία έννοια που ήρθε για να μείνει στη ζωή μας. 

Όσο «ταπεινός» κι αν ακούγεται ως στόχος, η μείωση της βλάβης είναι στην πραγματικότητα εξαιρετικά σημαντικός με άμεσα, απτά οφέλη για τον άνθρωπο, το περιβάλλον και την ίδια την κοινωνία. Και οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να αναγνωρίσουν τη μείωση της βλάβης ως μια λογική λύση σε αρκετά προβλήματα της καθημερινότητάς μας.

Άρθρο PMI Science