2 χρόνια με τον κορωνοϊό: Οι επιπτώσεις και τι να περιμένουμε

Σήμερα, δύο χρόνια μετά τη διάγνωση του πρώτου κρούσματος κορωνοϊού στη χώρα μας, κανείς μας δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι χρειάζεται περισσότερη ενημέρωση. Στο διάστημα αυτό οι πολίτες βομβαρδίστηκαν κυριολεκτικά από μια ξέφρενη υπερ-πληροφόρηση, που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις από φοβία μέχρι αδιαφορία. Αυτό που έγινε ξεκάθαρο, όμως, είναι ότι πρέπει να είμαστε ανθεκτικοί στην παραπληροφόρηση του διαδικτύου και να αναζητούμε την αλήθεια της επιστήμης.

Ενημερωθήκαμε για την αξία της χρήσης των μη φαρμακευτικών «συμπεριφερικών» παρεμβάσεων, που περιλαμβάνουν την απλή χρήση της μάσκας, την τήρηση των αποστάσεων, τον καλό αερισμό των κλειστών χώρων, τη σωστή χρήση της υγιεινής των χεριών.

Σήμερα, χάρη στην πρόοδο της επιστήμης, έχουμε στα χέρια μας πολλά σημαντικά όπλα, με πιο σημαντικό το εμβόλιο. Παράλληλα, αναπτύχθηκαν αντιϊκά φάρμακα τόσο για την πρόληψη όσο και για την αντιμετώπιση της σοβαρής νόσου. Έτσι η πορεία της πανδημίας COVID-19 διαφέρει σημαντικά από αυτή που περιγράφεται στα ιστορικά δεδομένα πανδημιών των προηγούμενων αιώνων και ευελπιστούμε ότι μετά την ευρεία χρήση του εμβολίου σε ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, ο ΠΟΥ θα σημάνει στο άμεσο μέλλον το τέλος της πανδημίας.

Είναι όμως σαφές ότι ακόμα και όταν συμβεί αυτό, ο κορωνοϊός θα συνεχίσει να μεταλλάσσεται με στόχο να γίνεται πιο μεταδοτικός. Έτσι, θα συνεχίσει να προκαλεί επιδημικές εξάρσεις ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένο αριθμό ανεμβολίαστων. Στη διάρκεια των επιδημικών εξάρσεων οι ανεμβολίαστοι ενήλικες μεγάλης ηλικίας και τα άτομα με υποκείμενα νοσήματα θα κινδυνεύουν από σοβαρή νόσο. Σήμερα, δύο χρόνια μετά την έναρξη της πανδημίας έχει γίνει κατανοητό ότι η νόσος που προκαλεί ο κορωνοϊός δεν μπορεί να συγκριθεί με το απλό κρυολόγημα αλλά και ότι η νοσηρότητά του είναι βαρύτερη σε σχέση με της εποχικής γρίπης. Επίσης σημαντικό είναι να μην ξεχνάμε ότι ο κορωνοϊός, περισσότερο από ό,τι οι άλλοι ιοί που μας απασχολούν, προκαλεί αυτό που ονομάζουμε σύνδρομο long-covid, ένα σύνολο συμπτωμάτων που ταλαιπωρούν τους νοσήσαντες για πολλούς μήνες. Έτσι τα ευάλωτα άτομα θα χρειάζεται να εμβολιάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα, πιθανά κάθε χρόνο, με στόχο την ατομική τους προστασία και μείωση κινδύνου σοβαρής νόσου. Παράλληλα, στη διάρκεια αυτών των εξάρσεων, κάνοντας χρήση της εμπειρίας μας, θα χρειάζεται να κάνουμε τις επιλογές μας σχετικά με τις δραστηριότητες στις οποίες θα συμμετέχουμε και τον βαθμό έκθεσης στον ιό που θα επιτρέπουμε, ανάλογα με την ηλικίας μας, την υγεία μας και τη παρουσία ευάλωτων ανθρώπων στο άμεσο οικογενειακό μας περιβάλλον.

Ενδιαφέρον θα έχει την επόμενη χρονιά να δούμε πώς θα συμπεριφερθούν και άλλοι ιοί του αναπνευστικού που σχεδόν «εξαφανίστηκαν» λόγω της χρήσης των μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι δύο χρόνια τώρα δεν είχαμε εποχική έξαρση γρίπης αλλά και ότι πολλοί άλλοι ιοί είχαν εξαιρετικά μειωμένη κυκλοφορία. Έτσι έχει δημιουργηθεί μια σχετική ευαλωτότητα του πληθυσμού και μένει να δούμε ποιες θα είναι οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου. Ιδιαίτερη σημασία θα έχει για τα βρέφη και τα νήπια, που φαίνεται σαν να μεγάλωσαν για δύο χρόνια σε ένα σχεδόν «αποστειρωμένο» περιβάλλον.
Κλείνοντας, είναι σαφές ότι ακόμα κι αν ο ΠΟΥ σημάνει το τέλος της πανδημίας, οι πολυδιάστατες επιπτώσεις της θα είναι παρούσες για πολύ καιρό ακόμα. 

*Η Βάνα Παπαευαγγέλου είναι καθηγήτρια παιδιατρικής παθολογίας λοιμώξεων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, μέλος της επιτροπής εμπειρογνωμόνων του Υπουργείου Υγείας.