COVID-19: Προστατεύουν τα συμπληρώματα διατροφής;

Από την έναρξη της πανδημίας, παρουσιάζει άνοδο η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής. Στις ΗΠΑ, το 29% των ανθρώπων λαμβάνουν σήμερα περισσότερα συμπληρώματα διατροφής από ό,τι πριν από την πανδημία COVID-19, ανεβάζοντας το ποσοστό των Αμερικανών που τα λαμβάνουν στο 76%.

Σύμφωνα με τα ευρήματα μιας μελέτης που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό του Ιδρύματος Samueli, το 57% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι αποφάσισαν να πάρουν συμπληρώματα για να ενισχύσουν τη γενική τους ανοσία και το 36% για προστασία από την COVID-19. Άλλοι συνήθεις λόγοι για την αύξηση της χρήσης συμπληρωμάτων ήταν να πάρουν την υγεία τους στα χέρια τους (42%), να βελτιώσουν τον ύπνο τους (41%) και να βελτιώσουν την ψυχική τους υγεία (34%).

«Και στη χώρα μας παρατηρείται αυξημένη ζήτηση για συμπληρώματα διατροφής, όπως βιταμίνες και Ω-3 λιπαρά οξέα, εξαιτίας της ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος που προσφέρουν. Ειδικά για τη δράση τους έναντι του ιού SARS-CoV-2 επιστήμονες σε όλον τον κόσμο έχουν πραγματοποιήσει εκατοντάδες μελέτες, και ένας αξιοσημείωτος αριθμός υποστηρίζει ότι προστατεύουν από τη νόσηση ή τη βαριά νόσηση», σημειώνει ο Ειδικός Εφαρμογών Διαιτολογίαςκ. Δημήτρης Οικονομάκης (https://www.myflex.gr/), επικεφαλής μιας ομάδας διατροφολόγων και γυμναστών που αγαπούν την καλή διατροφή και την άσκηση.

«Ωστόσο, απαιτείται περαιτέρω έρευνα, προκειμένου να καταλήξουν ποια είναι επωφελή και σε ποιες ποσότητες».

Δεδομένου ότι οι ελλείψεις ορισμένων θρεπτικών συστατικών από τον οργανισμό (μεταξύ αυτών η βιταμίνη C, η βιταμίνη D και τα Ω-3 λιπαρά οξέα) μπορεί να αυξήσουν την πιθανότητα λοιμώξεων, το ενδιαφέρον για τα συμπληρώματα διατροφής που ενισχύουν τη λειτουργία του ανοσοποιητικού και που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην πρόληψη της COVID-19 ή στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων που προκαλεί, παραμένει υψηλό. Πολλά συστατικά δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς για τη συγκεκριμένη νόσο, αλλά ήδη γνωρίζουμε ότι μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη ή τη μείωση των συμπτωμάτων του κοινού κρυολογήματος, της γρίπης και άλλων λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος. Ως εκ τούτου, ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να υπόσχονται πολλά και για την COVID-19.

Ειδικότερα, η βιταμίνη C διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην ανοσία, λόγω της αντιοξειδωτικής, αντιμικροβιακής και αντιιικής δράσης της και της επίδρασης στους ρυθμιστές του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ανεπάρκειά της εξασθενεί την ανοσολογική λειτουργία και αυξάνει την ευαισθησία σε λοιμώξεις. Έρευνες δείχνουν ότι η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης C ενισχύει το ανοσοποιητικό, αλλά τα αποτελέσματά της ποικίλλουν ανάλογα με τα επίπεδα της βιταμίνης C του χρήστη.

Έχει αποδειχθεί ότι η τακτική λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης C συμβάλλει στη μείωση της διάρκειας του κοινού κρυολογήματος και της σοβαρότητας των συμπτωμάτων του και τον κίνδυνο εμφάνισης κρυολογήματος σε άτομα που εκτίθενται σε ακραία σωματική καταπόνηση. Επίσης, ωφελεί άτομα με πνευμονία που έχουν χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C, καθώς και άτομα με ιογενείς λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένου του έρπητα ζωστήρα. Η αντιοξειδωτική δράση της βιταμίνης C θα μπορούσε επίσης να συμβάλει στη μείωση του οξειδωτικού στρες κατά τη διάρκεια των λοιμώξεων.

Μια αναδρομική ανασκόπηση σε 152 ασθενείς με COVID-19 (μέση ηλικία 68 έτη) που βρίσκονταν σε μηχανικό αερισμό έδειξε ότι όσοι (79) έλαβαν συμπληρώματα βιταμίνης C, είχαν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό θνησιμότητας από εκείνους που δεν έλαβαν τα εν λόγω συμπληρώματα. Επίσης, αναφορές περιστατικών από την Κίνα, δείχνουν ότι η υψηλή δόση ενδοφλέβιας βιταμίνης C αύξησε τον δείκτη οξυγόνωσης σε 50 ασθενείς με μέτρια έως σοβαρή COVID-19. Όλοι οι ασθενείς τελικά ανάρρωσαν.

Σύμφωνα με τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (National Institutes of Health) των ΗΠΑ, πολλοί ερευνητές συνιστούν τη βιταμίνη C ως επικουρική θεραπεία για την COVID-19, συμπεριλαμβανομένης της πιθανής ικανότητάς της να μειώνει τη φλεγμονή και την αγγειακή βλάβη στους ασθενείς.

Η επίδραση της βιταμίνης D τα τελευταία χρόνια έχει τραβήξει το ενδιαφέρον των ερευνητών διαφόρων ιατρικών ειδικοτήτων, καθώς έχει αποδειχθεί ότι επιδρά θετικά στον οργανισμό. Εκτός από τα γνωστά οφέλη της στην απορρόφηση του ασβεστίου και την υγεία των οστών, η βιταμίνη D παίζει ρόλο και στην ανοσία. Φαίνεται ότι μειώνει τους ρυθμούς αντιγραφής των ιών, καταστέλλει τη φλεγμονή και αυξάνει τα επίπεδα των Τ-ρυθμιστικών κυττάρων και τη δραστηριότητά τους.

Η ανεπάρκειά της επηρεάζει την ευαισθησία του οργανισμού στις λοιμώξεις και έχει συσχετιστεί με τη γρίπη, την ηπατίτιδα C, τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV) και άλλες ιογενείς νόσους.

Ορισμένα στοιχεία υποδεικνύουν ότι το συμπλήρωμα βιταμίνης D συμβάλλει στην πρόληψη των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, ιδίως σε άτομα με επίπεδα 25(OH)D μικρότερα από 25 nmol/L (10 ng/mL). Ως εκ τούτου, οι επιστήμονες μελετούν ενεργά το κατά πόσον η βιταμίνη D θα μπορούσε να είναι χρήσιμη για την πρόληψη ή τη θεραπεία της COVID-19.

Μεταξύ πολλών άλλων, μια μελέτη σε 120 ασθενής (μέση ηλικία 62,3 έτη) που νοσηλεύτηκαν σε νοσοκομείο στην Αλγερία με σοβαρή COVID-19 διαπίστωσε μια αντίστροφη συσχέτιση μεταξύ των επιπέδων της βιταμίνης D και των ποσοστών θνησιμότητας. Μια συστηματική ανασκόπηση και μετα-ανάλυση 31 μελετών παρατήρησης διαπίστωσε ότι τα μέσα επίπεδα 25(OH)D ήταν σημαντικά χαμηλότερα στους ασθενείς με COVID-19 σε σχέση με τα υγιή άτομα, με βάση τα αποτελέσματα από 5 μελέτες που εξέτασαν αυτήν την παράμετρο.

Μια άλλη ανασκόπηση και μετα-ανάλυση 39 μελετών από όλο τον κόσμο (κυρίως σε ενήλικες) που εξέτασε τις συσχετίσεις μεταξύ των επιπέδων 25(OH)D και των ποσοστών λοίμωξης από SARS-CoV-2 και της σοβαρότητας της νόσου COVID-19 διαπίστωσε ότι οι συμμετέχοντες με ανεπάρκεια βιταμίνης D [τα επίπεδα διέφεραν ανάλογα με τη μελέτη] είχαν υψηλότερο κίνδυνο λοίμωξης και σοβαρότερων συμπτωμάτων από εκείνους με επαρκή επίπεδα βιταμίνης D.

Όσον αφορά τα Ω-3 λιπαρά οξέα, βρέθηκε από μελέτη ότι η αυτοαναφερόμενη χρήση τους περισσότερες από τρεις φορές την εβδομάδα για τουλάχιστον 3 μήνες μεταξύ 372.720 κατοίκων του Ηνωμένου Βασιλείου ηλικίας 16 έως 90 ετών συσχετίστηκε με 12% χαμηλότερο κίνδυνο λοίμωξης από SARS-CoV-2. Τα ευρήματα ήταν παρόμοια για 45.757 άτομα στις Ηνωμένες Πολιτείες και για 27.373 συμμετέχοντες στη Σουηδία. Λόγω αυτών των ευρημάτων και των πιθανών αντιφλεγμονωδών και ανοσοδιεγερτικών επιδράσεων των Ω-3, αρκετοί ερευνητές πιστεύουν ότι τα συμπληρώματα αυτά θα μπορούσαν να ωφελήσουν τους ασθενείς με COVID-19. Ωστόσο, υπάρχουν και άλλες μελέτες που δεν έχουν καταφέρει να αποδείξουν τα οφέλη αυτών και άλλων μικροθρεπτικών συστατικών για τους ασθενείς με τον συγκεκριμένο κορωνοϊό.

«Αυτή τη στιγμή, υπάρχουν αρκετές κλινικές δοκιμές που εξετάζουν κατά πόσον η μεμονωμένη λήψη τους,  ο συνδυασμός τους ή ο συνδυασμός τους με φάρμακα συμβάλλει στην πρόληψη ή τη θεραπεία της COVID-19. Για όσους αποφασίζουν να λάβουν συμπληρώματα διατροφής για την ενίσχυση του ανοσοποιητικού τους καλό θα είναι να γνωρίζουν ότι είναι μεν ευεργετικά για την υγεία του ατόμου, αλλά η αλόγιστη χρήση τους κρύβει κινδύνους. Γι’ αυτό θα πρέπει να ενημερώνουν τον ιατρό τους και να συζητούν μαζί του για τη δοσολογία που έχουν ανάγκη», καταλήγει ο κ. Δημήτρης Οικονομάκης.