HIV/AIDS: Στη ζωή ενός οροθετικού χρήστη

Αυτά ακούς και λες ότι ζούμε στο Ελλαδιστάν. Ο Μάριος Ατζέμης είναι υπεύθυνος Μείωσης Βλάβης στο σύλλογο οροθετικών «Θετική Φωνή», είναι κοινωνιολόγος, πρώην χρήστης, οροθετικός, τον καλούν σε διάφορα διεθνή συνέδρια, συμμετέχει στο συμβουλευτικό όργανο Civil Society Forum on Drugs της Ευρωπαϊκής Ένωσης και παντού αντιμετωπίζεται ως expert, όμως εδώ, όπως λέει ο ίδιος, «σε συναντήσεις με κάποιους δικούς μας αξιωματούχους με κυνηγάει το στίγμα, για αυτούς θα είμαι πάντα το πρεζάκι, το βλέπω στα μάτια και στη συμπεριφορά τους ότι θέλουν να αποκλείσουν ανθρώπους σαν κι εμένα από τις πολιτικές για τα ναρκωτικά».

Ο Μάριος Ατζέμης, 46 χρόνων, κόλλησε HIV μέσω της χρήσης. Δεν είχε το προφίλ του χρήστη που κάποιοι μπορεί να έχουν στο μυαλό τους, καθώς είναι απόφοιτος του Κολεγίου Αθηνών και σπούδασε Κοινωνιολογία στο Derre. «Ξεκίνησα τη χρήση από την εφηβεία αλλά με την ηρωίνη ήρθα σε επαφή στα 24, στο στρατό. Στα εφτά περίπου χρόνια με την ενέσιμη χρήση είχα εξαθλιωθεί, δεν ζούσα στο δρόμο αλλά ήμουν σε πολύ κακή κατάσταση. Οι χρήστες φέρουν τη λιγότερη ευθύνη για την εξαθλίωσή τους, την κύρια ευθύνη την έχουν οι απαρχαιωμένες πολιτικές για τα ναρκωτικά, οι αφιλόξενες ή και ανύπαρκτες υπηρεσίες. Η περίοδος εκείνη αποτελεί ένα οριακό σημείο για εμένα, καθώς αποφασίζω να μπω σε μια κοινότητα απεξάρτησης η φιλοσοφία της οποίας δεν μου ταίριαζε, μου έκαναν μπούλινγκ να το πω καθαρά, μετά πεθαίνει η μητέρα μου, κάνω υποτροπή, μετά από μερικούς μήνες πεθαίνει και ο πατέρας μου και κολλάω HIV».

Ο Μάριος Ατζέμης επισημαίνει ότι ήταν η περίοδος ανάμεσα στο 2011 και το 2013 όπου υπήρξε μια μεγάλη επιδημική κρίση HIV ανάμεσα στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών της Αθήνας, καθώς οι περικοπές από τα μνημόνια περιέκοψαν και τις κινητές μονάδες (street work) που μοίραζαν σύριγγες, οι λίστες αναμονής για υποκατάστατα έφταναν στα 7 χρόνια ενώ, όπως θυμάται και ο ίδιος, ήταν σαν να είχε πέσει γραμμή στα φαρμακεία γύρω από την Ομόνοια και δεν έδιναν σύριγγες στους χρήστες. Είναι χαρακτηριστικό, λέει, ότι δύο από εκείνες τις χρονιές οι πιο πολλές ορομετατροπές αφορούσαν σε χρήστες και όχι σε γκέι άνδρες, όπως συνέβαινε όλα τα χρόνια και πριν και όλα τα χρόνια μετά. «Είχαμε, όμως, κι εμείς μεταξύ μας μια πολύ κακή πληροφόρηση, για παράδειγμα ότι αν πλύνεις με νερό μια χρησιμοποιημένη σύριγγα είναι οκέι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ξανά. Εκείνη την περίοδο άκουσα από διάφορους με τους οποίους είχα μοιραστεί σύνεργα ότι κόλλησαν HIV και μου μπήκαν ψύλλοι στα αυτιά, που λέμε. Έκανα εξετάσεις και είχα κολλήσει κι εγώ. Τελικά, βρέθηκαν κάποιοι φίλοι οι οποίοι με φιλοξένησαν στο σπίτι τους και με πηγαινοφέρνανε στις μονάδες εισαγωγής του 18ΑΝΩ, όπου τελικά έμεινα νηφάλιος για κάποια χρόνια και από το 2014 εργάζομαι στη “Θετική Φωνή”».

«Συγκρίνω εκείνη την περίοδο της επιδημικής κρίσης και τη σημερινή της πανδημίας, μια κατάσταση επείγοντος που υποχρέωσε τις δημόσιες υπηρεσίες και τις ΜΚΟ να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι για να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα. Κι αναρωτιέμαι γιατί από το 2014 μέχρι και πριν την πανδημία συμπεριφέρθηκαν όλοι σαν να ξεχάσαμε τι προηγήθηκε και αφέθηκαν και πάλι οι ευάλωτοι αυτοί πληθυσμοί στη μοίρα τους. Πρέπει μόνο όταν χτυπάει υγειονομικός συναγερμός να καθόμαστε στο ίδιο τραπέζι;»

Ο Μάριος Ατζέμης προτείνει τέσσερις συγκεκριμένους άξονες για να αντιμετωπιστεί τόσο η διάδοση του HIV μεταξύ των χρηστών, όσο και η μείωση της βλάβης,  των στρατηγικών δηλαδή για τον περιορισμό των αρνητικών συνεπειών με γνώμονα την προάσπιση της δημόσιας υγείας. «Να επισπευσθεί η δημιουργία σταθερών και κινητών χώρων επιτηρούμενης χρήσης, οι οποίοι γνωρίζουμε ότι προχωράνε αλλά σήμερα που μιλάμε δεν υπάρχουν. Δεν είναι μόνο ότι ο χρήστης θα κάνει χρήση σε ένα ασφαλές περιβάλλον, αλλά πολλές φορές οι χώροι αυτοί είναι η πρώτη επαφή περιθωριοποιημένων ομάδων με το σύστημα υγείας, που μπορούν να αποτελέσουν μια γέφυρα με ένα νοσοκομείο ή με μια μονάδα απεξάρτησης. Ένας άστεγος οροθετικός έχει τεράστια δυσκολία να συμμορφωθεί με τη συνταγή του και ένας οροθετικός που δεν παίρνει την αγωγή του και είναι μεταδοτικός και ο ίδιος μπορεί να πεθάνει. Επίσης, να είναι διαθέσιμη η ναλοξόνη, η οποία είναι το αντίδοτο της υπερβολικής χρήσης, τόσο στους ανθρώπους των street works όσο και στους χρήστες και στις οικογένειές τους. Στη χώρα μας συμβαίνει το αδιανόητο η χορήγηση ναλοξόνης να θεωρείται ιατρική πράξη και να μπορεί να την κάνει μόνο γιατρός ή σε έσχατες περιπτώσεις το ΕΚΑΒ αν σε βρουν στο δρόμο μισοπεθαμένο. Να ενισχυθούν όλες οι δομές, είτε αποκατάστασης είτε απεξάρτησης. Για παράδειγμα, σήμερα ζούμε την πλήρη αποδόμηση του 18ΆΝΩ, το οποίο υπάγεται στο ΨΝΑ (Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών – Δαφνί). Το ΨΝΑ δεν έχει προσωπικό και όλο απορροφά από το 18ΑΝΩ το οποίο με τη σειρά του όλο και αποδυναμώνεται. Άλλο παράδειγμα: Εγώ και πολλοί άλλοι για να αντιμετωπίσουμε τα στερητικά κλειστήκαμε σπίτια μας, ψάχναμε μεθαδόνη στη μαύρη αγορά κ.λπ. Εάν κάποιος θέλει να πάει κάπου να βγάλει τα στερητικά του με νοσοκομειακή υποστήριξη, μια μόνο τέτοια μονάδα σωματικής αποτοξίνωσης (Detox) υπάρχει στην Ελλάδα, στη Θεσσαλονίκη. Σκοπεύει να λειτουργήσει και το ΨΝΑ μία αλλά δεν πάει γιατρός, γιατί ξέρει ότι θα δουλεύει άπειρες ώρες για ελάχιστα χρήματα.

Και τέλος, αλλά ίσως το βασικότερο, η άμεσα θιγόμενη κοινότητα, ενεργοί και πρώην χρήστες, θα πρέπει να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων στις πολιτικές για τα ναρκωτικά, μέσα από την Κοινωνία των Πολιτών. Όπως έλεγαν και οι πρώτοι ακτιβιστές για τον HIV της ActUp “Τίποτα για μας, χωρίς εμάς”».

Info: Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΟΔΥ, οι τρεις χρονιές κατά τις οποίες έχουν καταγραφεί περισσότερες από 800 νέες διαγνώσεις HIV/AIDS ήταν την περίοδο της επιδημικής έκρηξης ανάμεσα στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών (ΧΕΝ). Ήταν 825 διαγνώσεις το 2011, 984 το 2012 και 812 το 2013.