Θεοδώρα Χατζηιωάννου: «Κάποια στιγμή όλοι θα κολλήσουμε»

Η αναπληρώτρια καθηγήτρια Ιολογίας στο Πανεπιστήμιο Ροκφέλερ Θεοδώρα Χατζηιωάννου βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της covid-19, όσον αφορά στο ερευνητικό κομμάτι. Μιλώντας στην Athens Voice εκτιμά ότι έτσι όπως κυλούν τα πράγματα με την πανδημία κάποια στιγμή όλοι θα κολλήσουμε και «το ερώτημα είναι το πόσο καλά προετοιμασμένος θα είσαι όταν συμβεί αυτό, για να το περάσεις όσο πιο ανώδυνα γίνεται». Η ίδια σημειώνει ότι «όσο αφήνουμε τον ιό να πολλαπλασιάζεται, τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει να συσσωρεύσει μεταλλάξεις και να γίνει πιο επικίνδυνος» εκτιμώντας ότι εξαρτάται από εμάς τα κατά πόσο θα δούμε στην πορεία και νέες, πιο επικίνδυνες μεταλλάξεις του κορωνοϊού.

Ακολουθεί η συνέντευξη της Θεοδώρας Χατζηιωάννου για τον κορωνοϊό

Είναι μονόδρομος η χορήγηση αναμνηστικών δόσεων σε όλους τους ενήλικες, όπως εκτίμησε ο δρ Άντονι Φάουτσι; Εκτιμάτε ότι θα πρέπει να εμβολιαζόμαστε κάθε 6μηνο ή κάθε χρόνο;
Τι σημαίνει μονόδρομος; Γιατί χρειάζεται η τρίτη δόση; Για να ενισχύσει το ανοσοποιητικό αλλά και για να βοηθήσει –προσωρινά τουλάχιστον– σε έναν περιορισμό της διάδοσης. Κανονικά εδώ χρειάζεται μια εξήγηση του ανοσοποιητικού: ότι έχει πολλές πτυχές αλλά, αν και η ανοσολογική μνήμη διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα και θα προστατεύσει από βαριά συμπτώματα και θάνατο, ο περιορισμός της μετάδοσης βασίζεται στα εξουδετερωτικά αντισώματα που κυκλοφορούν στο σώμα και αυτά πέφτουν με το πέρασμα του χρόνου. Η τρίτη δόση αυξάνει σημαντικά αυτά τα αντισώματα, αλλά και θα βοηθήσει στην περαιτέρω εξέλιξή τους, ώστε να γίνουν ακόμα πιο αποτελεσματικά – ακόμα δεν έχουμε στοιχεία για αυτό. Δεν γνωρίζω πάντως πόσο συχνά θα χρειαστεί να εμβολιαζόμαστε στο μέλλον.

Ποια είναι τα ενδεδειγμένα μέτρα για την αναχαίτιση αυτού του κύματος, που όπως βλέπουμε έχει μεγάλη διάχυση στην κοινότητα με εξαιρετικά υψηλό ιικό φορτίο; Προκρίνετε τη λύση «lockdown μόνο για τους ανεμβολίαστους» για την Ελλάδα;
Οι μάσκες, φυσικά, αλλά και η διατήρηση αποστάσεων και η αποφυγή συναθροίσεων. Τα ίδια μέτρα που πάρθηκαν και πριν. Δεν νομίζω ότι το lockdown μόνο για τους ανεμβολίαστους θα πετύχει στην Ελλάδα, εκτός από το να προωθήσει ακόμα κάποιους να εμβολιαστούν. Αυτό που δουλεύει στις ΗΠΑ πάντως είναι ο υποχρεωτικός εμβολιασμός σε εταιρείες κρατικές και ιδιωτικές. Αποδείχθηκε ότι ενώ πολλοί υπάλληλοι απείλησαν να παραιτηθούν, στην τελική ευθεία εμβολιάστηκαν σχεδόν όλοι.

Ποιο είναι το επαρκές ποσοστό εμβολιασμού για να καταστεί διαχειρίσιμη η κατάσταση, έστω και με κάποια μετρά, αλλά χωρίς να κινδυνεύουμε με καθολικό lockdown;
Δεν γνωρίζουμε και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Προφανώς από το ιικό φορτίο αλλά και από ποια μετάλλαξη κυκλοφορεί. Και φυσικά το ποσοστό των εμβολιασμένων πρέπει να συμπεριλαμβάνει όλες τις ηλικιακές ομάδες.

Μια θεωρία που κυκλοφορεί υποστηρίζει ότι τα παιδιά στα σχολεία είναι υπερμεταδότες του ιού. Θεωρείτε ότι καλώς παραμένουν ανοιχτά τα σχολεία;
Έχω δει τουλάχιστον μια μελέτη που δείχνει ότι η μετάδοση μέσα σε ένα σπίτι είναι ακόμα μεγαλύτερη από ό,τι σε νοσοκομείο. Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι με τα παιδιά δεν γίνεται να κρατάς αποστάσεις. Τα σχολεία μπορούν να παραμείνουν ανοιχτά, αν υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις: Μάσκες παντού, προσοχή στις συναθροίσεις και συχνά τεστ ώστε να ανιχνεύονται και να απομονώνονται τα κρούσματα έγκαιρα. Όσο βέβαια πιο μεγάλο είναι το ιικό φορτίο στην περιοχή τόσο πιο δύσκολο να επιτευχθεί, αλλά, από την άλλη πλευρά, τώρα έχει εγκριθεί ο εμβολιασμός των παιδιών και πιστεύω ότι είναι απαραίτητος.

Ένα από τα επιχειρήματα των αρνητών του εμβολιασμού, είναι ότι και οι εμβολιασμένοι μπορούν να μολυνθούν και να μεταδώσουν τον ιό. Τι απαντάτε σε αυτό;
Ο βασικός στόχος του εμβολιασμού είναι η αποφυγή των σοβαρών συμπτωμάτων και της εισαγωγής στο νοσοκομείο. Και σε αυτό το εμβόλιο έχει πετύχει εξαιρετικά. Από μόνος του ο εμβολιασμός είναι πολύ δύσκολο να σταματήσει την εξάπλωση, ειδικά αν τα ποσοστά εμβολιασμένων παραμένουν στάσιμα. Επιπλέον σχετικές μελέτες έχουν δείξει ότι οι εμβολιασμένοι που κολλάνε έχουν γενικά πιο χαμηλό ιικό φορτίο από τους ανεμβολίαστους, άρα δεν μεταδίδουν εξίσου – αν και δεν συμφωνούν όλες οι μελέτες πάνω σε αυτό, όσο περιορίζεται ο πολλαπλασιασμός του ιού σε κάθε άτομο τόσο καλύτερες οι προοπτικές εναντίον της μετάδοσης.

Σε περίπτωση που νοσήσεις και περάσεις την ασθένεια με ήπια συμπτώματα, καθότι εμβολιασμένος με δύο δόσεις, ποιες θεωρείτε ότι πρέπει να είναι οι επόμενες κινήσεις; Υπάρχει ισχυρή ανοσία; Προτείνετε την 3η δόση στο εξάμηνο;
Καλή ερώτηση και δεν γνωρίζουμε ακόμα, ούτε υπάρχουν σαφείς οδηγίες από όσο γνωρίζω. Σε αυτή την περίπτωση η νόσος είναι το αντίστοιχο μιας τρίτης δόσης, αλλά θα πρέπει να αναλύσουμε τα αντισώματα για να καταλάβουμε πώς ακριβώς αντιδρά το ανοσοποιητικό σύστημα σε αυτές τις περιπτώσεις.

Πόσο αισιόδοξη είστε για τα νέα φαρμακευτικά σκευάσματα – το χάπι της Merck και της Pfizer;
Πολύ ευχάριστα νέα. Νομίζω θα βοηθήσουν πάρα πολύ στην αντιμετώπιση των κρουσμάτων αλλά πρέπει και τα δύο να ληφθούν νωρίς μετά την ίωση. Από πείρα θα προτιμούσα να μη βασιστούμε σε μονοθεραπεία, δηλαδή τη χορήγηση ενός ή δύο μόνο αντι-ιικών αλλά να έχουμε περισσότερες επιλογές.

Υπάρχει πιθανότητα να δούμε νέα μετάλλαξη πιο επικίνδυνη από τη Δέλτα;
Όσο αφήνουμε τον ιό να πολλαπλασιάζεται τόσο περισσότερες ευκαιρίες έχει να συσσωρεύσει μεταλλάξεις και να γίνει πιο επικίνδυνος. Οπότε η πιθανότητα εξαρτάται από εμάς. Αλλά να αναφέρουμε ότι και τα μέτρα, όπως η μάσκα, παραμένουν αποτελεσματικά εναντίον των μεταλλάξεων, αλλά και τα εμβόλια σε μεγάλο βαθμό.

Πότε αναμένεται να δούμε φως στην άκρη του τούνελ; Υπάρχει ημερομηνία λήξης της πανδημίας;
Ούτε η Πυθία δεν μπορεί να το απαντήσει. Εξαρτάται από πολλούς παράγοντες σε επίπεδο κυβερνήσεων, παγκόσμιο, αλλά και σε προσωπικό. Νομίζω πάντως ότι, έτσι όπως πάμε, κάποια στιγμή όλοι θα κολλήσουμε. Το ερώτημα είναι πόσο καλά προετοιμασμένος θα είσαι όταν συμβεί αυτό, για να το περάσεις όσο πιο ανώδυνα γίνεται. Προς το παρόν, η προετοιμασία περιλαμβάνει τρεις δόσεις.

---

Ποια είναι η Θεοδώρα Χατζηιωάννου

Σπούδασε στο πανεπιστήμιο Μπρίστολ στη Βρετανία και έκανε μεταπτυχιακά στο ImperialCollege του Λονδίνου. Πήρε το διδακτορικό της από το πανεπιστήμιο Claude Bernard στη Λιόν της Γαλλίας το 1999 και έκανε μεταδιδακτορική έρευνα στα αμερικανικά πανεπιστήμια Columbia και Rockefeller, όπου συνεχίζει να εργάζεται ως αναπληρώτρια καθηγήτρια. Η καταγωγή της είναι από τη Ρόδο. Για χρόνια έκανε έρευνα, μαζί με τον σύζυγό της, Πολ Ντ. Μπιενιάζ και τους συνεργάτες τους, πάνω στον ιό HIV-1. Όταν ξέσπασε η πανδημία, αποφάσισαν να δουλέψουν στην έρευνα για τον κορωνοϊό.