Πετάς ακόμα τη γόπα σου στον δρόμο ή από το παράθυρο;

Παρατηρούσα έναν τύπο στην παραλία: Κάθε φορά που τελείωνε το τσιγάρο του το παράχωνε όσο πιο βαθιά μπορούσε μέσα στην άμμο. Και παραδίπλα τα παιδιά του παίζανε με τα κουβαδάκια τους. Στη χώρα μας πετιούνται κάθε χρόνο περίπου 30 δισεκατομμύρια αποτσίγαρα και το 40% των σκουπιδιών στις παραλίες είναι γόπες, μας λέει η Ιωάννα Δανδέλια, η οποία έχει αναλάβει την επικοινωνία του πρώτου εγχειρήματος ανακύκλωσης αποτσίγαρων στη χώρα μας, της ΑΜΚΕ (Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας) Cigarete Cycle. Λέει κι άλλα ενδιαφέροντα για τις παραλίες: «Συναντάμε τις γόπες σε τόσο μεγάλη πληθώρα σε αυτές καθώς πρόκειται για χώρους υψηλής επισκεψιμότητας, όπου ο άλλος θα κάτσει για πολλή ώρα. Είναι και πολύ εύκολο να σβήσει ένα τσιγάρο στην άμμο. Από την άλλη, έχουν συμβεί περιστατικά με παιδιά που κατέληξαν στο νοσοκομείο επειδή έβαλαν κάποιο αποτσίγαρο στο στόμα τους. Όλα αυτά τα αποτσίγαρα που φτάνουν στη θάλασσα δεν θα λιώσουν ούτε θα εξαφανιστούν. Θα τα φάνε τα ψάρια και στο τέλος πάλι σε εμάς θα καταλήξουν. Επίσης, ένα μόνο αποτσίγαρο μπορεί να μολύνει 7 λίτρα νερού». Για να υπάρχει και μια τάξη μεγέθους, που λένε, 6.100 αποτσίγαρα μαζεύτηκαν σε δράση καθαρισμού στην παραλία του Αλίμου στις 24 Οκτωβρίου.

Τι είναι το σύνθημα #gopafree

Η Ι. Δανδέλια σημειώνει ότι επειδή οι γόπες είναι τόσο μικρές σε μορφή, δεν τις θεωρούμε επικίνδυνες, σχεδόν δεν τις βλέπουμε καν μπροστά μας, έτσι δεν αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικός είναι ο όγκος τους. «Πηγαίνετε έξω από ένα θέατρο πριν αρχίσει η παράσταση ή έξω από ένα σινεμά. Δεκάδες θα είναι αυτοί που καπνίζουν και με το που θα μπουν όλοι αυτοί μέσα, το πεζοδρόμιο θα είναι γεμάτο αποτσίγαρα, τα οποία την επόμενη μέρα δεν θα υπάρχουν. Αν δεν τα έχει μαζέψει κανείς θα τα έχει διασκορπίσει ο αέρας εδώ κι εκεί ή αν έχει βρέξει θα έχουν καταλήξει στους υπονόμους και από εκεί στη θάλασσα. Αλλά ακόμα και στη χωματερή να φτάσουν, πάλι ζημιά θα προκαλέσουν. Τα αποτσίγαρα που θεωρούνται αστικό απόρριμμα είναι μια ύπουλη απειλή, καθώς περιέχουν τοξικές ουσίες μαζί με τον καπνό αλλά και το μικροπλαστικό στο φίλτρο τους και ΔΕΝ βιοδιασπώνται, παραμένοντας στο περιβάλλον για περισσότερα από 15 χρόνια».

Ποια είναι η διαδρομή της ανακύκλωσης των αποτσίγαρων

Η ΑΜΚΕ Cigarete Cycle δημιουργήθηκε στα τέλη του 2019, με σκοπό τη συλλογή, διαχείριση και ανακύκλωση των αποτσίγαρων. Στο πλαίσιο αυτό, έρχεται σε επικοινωνία με δήμους, οργανισμούς και επιχειρήσεις για την τοποθέτηση επιδαπέδιων ή επιτοίχιων-επιστύλιων κάδων ανακύκλωσης. «Αρχικά προσεγγίζαμε εμείς τους δήμους, όμως το ενδιαφέρον αυξάνεται και, πλέον, έρχονται και εκείνοι από μόνοι τους σε εμάς. Μέχρι στιγμής έχουμε τοποθετήσει 350 κάδους σε 16 δήμους όλης της χώρας και βρισκόμαστε στη διαδικασία υλοποίησης του προγράμματος σε τρεις ακόμα δήμους μέχρι το τέλος του χρόνου, με στόχο να ξεπεράσουμε τους 500 κάδους». Το πρόγραμμα ξεκινά συνήθως πιλοτικά, με την τοποθέτηση μίνιμουμ 10 κάδων σε σημεία υψηλής επισκεψιμότητας, σε πλατείες, πεζόδρομους, αλλά και σε παιδικές χαρές. Για παράδειγμα, ο Δήμος Πειραιά έχει τοποθετήσει 130 κάδους, ο Δήμος Σύρου 80. Πρόκειται για κάδους πιστοποιημένους βάσει προδιαγραφών, οι οποίοι φτιάχνονται από την ίδια την ΑΜΚΕ Cigarete Cycle. «Είναι κάδοι που παρέχουν ασφάλεια, ώστε αν πέσει μέσα ένα αναμμένο τσιγάρο να σβήσει άμεσα, να έχουν αντοχή καθώς είναι εκτεθειμένοι στις καιρικές συνθήκες, να είναι ανθεκτικοί σε τυχόν προσπάθεια βανδαλισμού», αναφέρει η Ι. Δανδέλια.

Aπό τη γόπα, λίπασμα και από το φίλτρο, παγκάκι!

Σκεφτείτε ότι χίλια αποτσίγαρα ζυγίζουν περίπου ένα κιλό. Τα αποτσίγαρα που συλλέγονται φυλάσσονται σε ειδικά διαμορφωμένο και αδειοδοτημένο χώρο και όταν μαζευτεί μια ικανή ποσότητα, της τάξης του ενός τόνου, προωθείται για ανακύκλωση σε εργοστάσια στη Γαλλία, όπου οι γόπες θα αποτοξικοποιηθούν μέσω ακτινοβολίας. Στο τέλος, προκύπτουν δύο προϊόντα: Λίπασμα για ανθοκομία από τον καπνό και το χαρτί και από το μικροπλαστικό (φίλτρο) νέα προϊόντα βιομηχανικού πλαστικού, όπως παγκάκια, παλέτες κ.λπ.

«Στόχος μας είναι να περάσει το μήνυμα της ανακύκλωσης σε όλους τους τομείς της οικονομίας, σε βιομηχανίες, βιοτεχνίες, στον τουρισμό, στην εστίαση, σε κάθε επιχείρηση. Κι εσείς στο γραφείο σας, αν είστε καπνιστής και καπνίζετε στο διάλειμμά σας, κι αυτά τα αποτσίγαρα θα πρέπει κάπου να καταλήξουν. Έτσι, υπάρχουν εταιρείες που στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης υποστηρίζουν δράσεις ή και έχουν τοποθετήσει κάδους στις εγκαταστάσεις τους, π.χ. Βασιλόπουλος, Istion Yachting Services, Symetal, ONNEX Neorion Shipyards, Metro ΑΕΒΕ, το Ίδρυμα Μαρία Τσάκος, το Grand Hotel Palace Thessaloniki», λέει η Ι. Δανδέλια.

Ως Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία η Cigarete Cycle θα πρέπει με κάποιο τρόπο να καλύψει το κόστος της λειτουργίας της και αυτό γίνεται ως εξής: Είτε από δωρεές-χορηγίες, είτε από το κόστος τοποθέτησης των ειδικών κάδων από δήμους και επιχειρήσεις. Σε ό,τι αφορά τα έσοδα από την ανακύκλωση, από την πώληση δηλαδή των αποτσίγαρων στη Γαλλία, διατίθενται κάθε φορά σε συγκεκριμένες κοινωνικές δράσεις, όπως την αγορά γυαλιών και ακουστικών σε ανθρώπους με προβλήματα όρασης και ακοής, ή κατευθύνονται αλλού, σε συνεννόηση με συνεργαζόμενους φορείς. Ο Δήμος Σύρου, για παράδειγμα, δίνει τα χρήματα που προκύπτουν από τη δική του ανακύκλωση στον τοπικό εθελοντικό σύλλογο αιμοδοσίας, ο οποίος είναι και από τους παλαιότερους στην Ελλάδα.

Έρχονται πρόστιμα για τις γόπες στην Αθήνα. Τι λέει ο Νίκος Αβραμίδης, αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Ανακύκλωσης του Δήμου Αθηναίων. 

Ο Κανονισμός Καθαριότητας του Δήμου Αθηναίων, ο οποίος βρίσκεται σε ισχύ από το 2016 αλλά θα αλλάξει σύντομα, δεν περιλαμβάνει κάποιο πρόστιμο για το πέταγμα του αποτσίγαρου στο δρόμο. Η πιο «κοντινή» διάταξη αναφέρει τα εξής: «Απόρριψη από πεζούς ή εποχούμενους, σε δρόμους, πεζοδρόμια και λοιπούς κοινόχρηστους χώρους άχρηστων χαρτιών, πακέτων ή άλλων ειδών μικροσυσκευασίας, μικροαντικειμένων και ειδών ατομικής χρήσης. Απόρριψη κάθε είδους απορριμμάτων σε κοινόχρηστους και δημόσιους χώρους (πλατείες, πάρκα, παιδικές χαρές, αθλητικές εγκαταστάσεις κτλ.) από περιπατητές, θαμώνες κτλ. Πρόστιμο: €20» (Άρθρο 12.1.α). Ωστόσο, όπως λέει στην ATHENS VOICE ο αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Ανακύκλωσης του Δήμου Αθηναίων, Νίκος Αβραμίδης, ο επόμενος Κανονισμός Καθαριότητας, η διαβούλευση του οποίου έχει ολοκληρωθεί και αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή τον Ιανουάριο, θα προβλέπει πρόστιμα και για τη ρίψη αποτσίγαρου. Το ύψος του προστίμου θα αποφασιστεί στο δημοτικό συμβούλιο.

Για την ώρα, πάντως, προβλέπονται ποινές και πρόστιμα μόνο αν πετάξει κανείς αποτσίγαρα από το αυτοκίνητό του. Ο Νόμος 4530 του 2018, με τίτλο «Ρυθμίσεις θεμάτων μεταφορών και άλλες διατάξεις», αναφέρει: «Οι οδηγοί πάσης φύσεως οχημάτων που απορρίπτουν εκτός του οχήματός τους αντικείμενα ή ουσίες που ρυπαίνουν ή που μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά ή ατύχημα, όπως τσιγάρα, τιμωρούνται με επί τόπου αφαίρεση των στοιχείων κυκλοφορίας και της άδειας οδήγησης από τον βεβαιούντα την παράβαση, για εξήντα (60) ημέρες». Τα πρόστιμα αυτά μπορεί να βεβαιώσει η τροχαία αλλά και η άμεση δράση.

Επίσης, πρόστιμα μπορεί να βεβαιώσει και η πυροσβεστική, βάσει της 19/2020 Πυροσβεστικής Διάταξης. Έτσι, καθορίζεται ως βάση προστίμου το ποσό των 150 ευρώ για «άναμμα φωτιάς, απόρριψη αναμμένου τσιγάρου-σπίρτων και άλλων υλών σε ξηρά χόρτα ή/και άλλα καυστά ή εκρήξιμα υλικά ή αντικείμενα». Το εν λόγω πρόστιμο μπορεί να κλιμακωθεί ανάλογα με την κατηγορία κινδύνου και ένα παρόμοιο πρόστιμο, ύψους 400 ευρώ, έχει γίνει γνωστό ότι βεβαιώθηκε τον περασμένο Αύγουστο στη Χαλκιδική, σε οδηγό που πέταξε αναμμένο τσιγάρο στην περιοχή της Κρυοπηγής, στην Κασσάνδρα.

Ήξερες ότι...

• 30 δισεκατομμύρια αποτσίγαρα πετιούνται κάθε χρόνο στην Ελλάδα
• Το 40% των απορριμμάτων στις παραλίες είναι αποτσίγαρα
• Ένα μόνο αποτσίγαρο μπορεί να μολύνει 7 λίτρα νερού
• 15 χρόνια τουλάχιστον θα παραμείνει στο περιβάλλον μια γόπα, καθώς δεν βιοδιασπάται
• 1.000 αποτσίγαρα ζυγίζουν περίπου ένα κιλό

Οι 15 δήμοι που έχουν ενταχθεί στο #gopafree

• Αθηναίων (πάρκο τσέπης Πετραλώνων στο πλαίσιο του Athens Partnership)
• Πειραιά
• Πετρούπολης
• Λουτρακίου
• Έδεσσας
• Μυκόνου
• Αντιπάρου
• Σύρου - Ερμούπολης
• Χίου
• Ψαρών
• Ασπροπύργου (πιλοτικά)
• Ελευσίνας (πιλοτικά)
• Δέλτα (πιλοτικά)
• Μεγαρέων (πιλοτικά)
• Μάνδρας (πιλοτικά)
• Κέρκυρας
• Σίφνου