Χρόνιος πόνος: Αντιμετώπιση χωρίς φάρμακα και χειρουργείο

Μερικές από τις επιπτώσεις του πόνου που διαρκεί περισσότερο από 6 μήνες είναι άγχος και κατάθλιψη, απώλεια ενδιαφέροντος για το σεξ, κατάχρηση ναρκωτικών και αλκοόλ, προβλήματα γάμου ή οικογένειας, απώλεια εργασίας και αυτοκτονικές σκέψεις. Ο χρόνιος πόνος, όπως ονομάζεται, επηρεάζει, δηλαδή, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία και σε βάθος χρόνου και την κοινωνική ζωή. Η πρώτη επιλογή των ασθενών προκειμένου να διαχειριστούν τον πόνο τους είναι τα φάρμακα, καταφύγιο που για ορισμένους σημάνει την έναρξη της εξάρτησης.

«Ο πόνος είναι η φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού σε έναν τραυματισμό ή σε μια ασθένεια. Στη μεγάλη πλειονότητα, όταν το σώμα θεραπεύεται, ο πόνος σταματά. Σε ένα μικρό ποσοστό ανθρώπων, όμως, ο πόνος εξακολουθεί να υφίσταται χωρίς να υπάρχει πραγματικός λόγος, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Περίπου το 25% των ατόμων με χρόνιο πόνο αναπτύσσουν σύνδρομο χρόνιου πόνου. Οι άνθρωποι αυτοί βιώνουν και άλλα συμπτώματα εκτός από τον πόνο, τα οποία παρεμβαίνουν και επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινή ζωή τους», μας εξηγεί ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός  Dr Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος (https://ditri.gr/), Διευθυντής Ορθοπαιδικής Κλινικής και Διευθυντής του Τμήματος Αναίμακτης-Μη Μεταγγιστικής Ορθοπαιδικής Χειρουργικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Κλινική Περιστερίου.

Ειδικότερα, στους ασθενείς με χρόνιο πόνο ο εγκέφαλος που επεξεργάζεται τα σήματα που στέλνουν τα νεύρα, προκειμένου να αναλάβει δράση, δεν ερμηνεύει σωστά τα μηνύματα που λαμβάνει και γι’ αυτό εξακολουθεί να στέλνει σήματα πόνου, χωρίς προφανή αιτία. Ωστόσο, ο πόνος είναι απολύτως πραγματικός, υπό την έννοια ότι ο πάσχων τον νιώθει και εξαιτίας του δεν ζει τη ζωή του όπως θέλει. Όταν ο χρόνιος πόνος αφορά στα κάτω άκρα, μάλιστα, οι επιπτώσεις είναι εντονότερες, λόγω και της επιπρόσθετης δυσκολίας που προκαλεί στη μετακίνηση.

Για παράδειγμα, ο χρόνιος πόνος στο ισχίο είναι ένα πολύ συχνό και λειτουργικά περιοριστικό σύμπτωμα, το οποίο μπορεί να οφείλεται σε οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, οστεονέκρωση, μολυσματική κοξαρθρωσία και τοπικό μετεγχειρητικό πόνο. Το ίδιο ισχύει και για την άρθρωση του γόνατος, με την οστεοαρθρίτιδα να ευθύνεται τις περισσότερες φορές.

Η συντηρητική αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου και στις δύο αρθρώσεις περιλαμβάνει φυσικοθεραπεία, τοπικές θεραπείες και μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Σε αποτυχία αυτών δοκιμάζονται ενδαρθρικές ενέσεις κορτικοστεροειδών και τοπικά αναισθητικά. Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να παρέχει οριστική θεραπεία, αλλά δεν είναι πάντα επιλογή λόγω προσωπικών προτιμήσεων ή σημαντικής συννοσηρότητας. Επιπλέον, ορισμένοι ασθενείς μετά από ολική αρθροπλαστική εμφανίζουν επίμονο πόνο χωρίς ενδείξεις βλάβης υλικού ή άλλου δομικού προβλήματος.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο χρόνιος πόνος είναι αδύνατον να αντιμετωπιστεί. Απλώς δεν είναι εύκολο. «Οι ενδαρθρικές ενέσεις στεροειδών συχνά θεωρούνται ως θεραπεία πρώτης γραμμής στους ασθενείς με χρόνιο πόνο στις αρθρώσεις του ισχίου και του γόνατος από οποιαδήποτε αιτία, με συχνότερη την οστεοαρθρίτιδα. Ωστόσο, παρέχουν μόνο βραχυπρόθεσμη ανακούφιση από τον πόνο, και σε πολλές περιπτώσεις απαιτούν επαναλαμβανόμενες θεραπείες, οι οποίες όμως είναι πιθανό να προκαλέσουν βλάβη στο χόνδρο όταν χρησιμοποιούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα», τονίζει ο DrΤριανταφυλλόπουλος. Έτσι, η ανάγκη για την απαλλαγή των ασθενών από τον πόνο, χωρίς να προκαλείται ζημιά στην άρθρωση οδήγησε σε εναλλακτικές θεραπείες.

Τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί μια νέα, πρωτοποριακή μέθοδος η οποία απαλλάσσει από τον πόνο χωρίς φάρμακα και χειρουργείο. Ο λόγος για τη νευρόλυση με χρήση ραδιοσυχνοτήτων, τα αποτελέσματα της οποίας διαρκούν περισσότερο από 1 χρόνο, προσφέροντας παράλληλα καλή λειτουργικότητα οποιασδήποτε άρθρωσης πονά. Κατά τη θεραπεία, ένα τμήμα του νευρικού ιστού καταστρέφεται για να προκαλέσει διακοπή της αποστολής σημάτων και να μειώσει τον πόνο στην άρθρωση.

Ιδιαίτερα η υπεροχή της ψυχρής μορφής της (Cool Radiofrequency Ablation - CRFA) έχει καταδειχθεί από πολλές μελέτες τα τελευταία χρόνια. Τα ευρήματά τους δείχνουν ότι είναι μια αποτελεσματική και ασφαλής μακροπρόθεσμη θεραπευτική επιλογή για τη διαχείριση του πόνου και τη βελτίωση της φυσικής λειτουργίας και της ποιότητας της υγείας, εγκεκριμένη από τον FDA για τη διαχείριση του πόνου. Και είναι ασφαλής γιατί δεν επεμβαίνει στα κινητικά νεύρα, παρά μόνο σε εκείνα που μεταδίδουν τα σήματα πόνου. Έτσι, δεν υπάρχει ο παραμικρός κίνδυνος επηρεασμού της κινητικότητας της άρθρωσης. Μάλιστα, επειδή η διαδικασία είναι ελάχιστα επεμβατική, οι περισσότεροι ασθενείς νιώθουν ανακούφιση από τον πόνο μέσα σε 1-2 εβδομάδες, επανακτώντας την καλή ποιότητα ζωής τους πολύ νωρίτερα από ότι με χειρουργική επέμβαση.

«Η έρευνα έχει δείξει ότι τα άτομα που υποβάλλονται σε νευρόλυση παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση στην ανακούφιση από τον πόνο και τη συνολική λειτουργία σε σύγκριση με άτομα που αντιμετωπίζονται με ενέσεις κορτικοστεροειδών αλλά και υαλουρονικού οξέος. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας επιλογής της είναι η απουσία σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών.

Οι σημαντικές βελτιώσεις στη διαχείριση του πόνου με τη μέθοδο Cool Radiofrequency Ablation μεταφράζονται σε καλυτέρευση της ποιότητας ζωής, σε σύγκριση με τη συντηρητική θεραπεία, είναι δε και οικονομικά αποδοτική επιλογή, καθώς το κόστος της είναι μικρότερο από αυτό που δαπανούν οι πάσχοντες αθροιστικά σε ένα χρόνο για φάρμακα και φυσικοθεραπείες, αλλά και με το εισόδημα που χάνουν από την αδυναμία τους να εργαστούν», καταλήγει ο Dr Δημήτρης Τριανταφυλλόπουλος.