Γιατί αυξάνονται τα περιστατικά καρκίνου του θυρεοειδούς;

Σε αντίθεση με τη συχνότητα εμφάνισης των περισσότερων συμπαγών όγκων στις ανεπτυγμένες χώρες, που είτε παραμένει σταθερή είτε μειώνεται, αυξημένη παρουσιάζεται τις τελευταίες δεκαετίες η εκδήλωση καρκίνου του θυρεοειδούς. Οι λόγοι είναι ακόμα ασαφείς, αλλά γίνεται πολλή έρευνα για την εύρεσή τους. Ενδεχομένως, να παίζει ρόλο η ευκολία της διάγνωσης πολύ μικρών όγκων, λόγω της εξέλιξης της ιατρικής τεχνολογίας και των προγραμμάτων προληπτικού ελέγχου του αδένα. Ίσως, όμως, ενοχοποιούνται και κάποιοι παράγοντες που αφορούν στον τρόπο ζωής μας.

«Σήμερα ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του καρκίνου του θυρεοειδούς υπολογίζεται περίπου στο 3%, ο οποίος έχει οδηγήσει σταδιακά σε διπλασιασμό της συχνότητας εμφάνισής του τα τελευταία 30 χρόνια. Η άνοδος που καταγράφεται είναι παρόμοια στην Ευρώπη, στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, τον Καναδά και την Αυστραλία. Οι αιτίες αυτής της “επιδημίας”, παραμένουν εν πολλοίς αδιευκρίνιστες. Μπορεί να αντιπροσωπεύει μια πραγματική αύξηση ή απλώς την αύξηση των διαγνώσεων υποκλινικών όγκων που σε διαφορετική περίπτωση δεν θα είχαν προκαλέσει συμπτώματα εάν δεν είχαν ανιχνευθεί», μας εξηγεί ο Καθηγητής Χειρουργικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντής της Χειρουργικής Κλινικής στον Όμιλο ΥΓΕΙΑ, κ. Δημήτρης Λινός (https://www.linos.gr/).

Η έρευνα ήδη έχει εντοπίσει κάποιους παράγοντες που επηρεάζουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του θυρεοειδούς. Έχει βρεθεί ότι η έκθεση σε ιονίζουσα ακτινοβολία και η πρόσληψη ιωδίου αυξάνουν τον κίνδυνο. Πρόσφατα μια έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Cancer, ενοχοποίησε και τη φωτορύπανση. Οι ερευνητές ανέφεραν ότι τα φώτα της πόλης τη νύχτα καταστέλλουν τη μελατονίνη (μια ορμόνη που ρυθμίζει τη δραστηριότητα των οιστρογόνων και έχει αντικαρκινικές ιδιότητες) και διαταράσσουν τον κιρκαδιανό ρυθμό, που αποτελεί επίσης παράγοντα κινδύνου για καρκινογένεση.

Υπάρχουν και μελέτες που έχουν εξετάσει αν η παχυσαρκία, το κάπνισμα και η πρόσληψη αλκοόλ σχετίζονται με τον καρκίνο του θυρεοειδούς. Οι περισσότερες ήταν μικρές, αφού οι συμμετέχοντες δεν ξεπερνούσαν τους 1.000, αλλά μια μεγάλη μετα-ανάλυση που ασχολήθηκε με το βάρος ως παράγοντα κινδύνου έδειξε ότι οι παχύσαρκοι αλλά και όσοι έχουν μόνο μερικά κιλά παραπάνω από το φυσιολογικό είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν καρκίνο στον θυρεοειδή. Συγκεκριμένα, διαπιστώθηκε ότι κάθε αύξηση 5 kg / m2 στον Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) αυξάνει τον κίνδυνο 1,33 φορές στους άνδρες και 1,14 φορές στις γυναίκες.

Μια νέα μελέτη που πραγματοποιήθηκε στην Κορέα σε 4.977 άτομα 40 ετών και άνω με καρκίνο του θυρεοειδούς επιβεβαίωσε ότι η παχυσαρκία ευθύνεται για την αύξηση των ποσοστών καρκίνου στον αδένα, σε αντίθεση με τους άλλους δύο παράγοντες που εξετάστηκαν: την πρόσληψη αλκοόλ και το κάπνισμα.

Όπως ανέφεραν οι ερευνητές, η παχυσαρκία θα μπορούσε να επηρεάσει την ογκογένεση του θυρεοειδούς μέσω διαφόρων μηχανισμών, καθώς η νόσος αυτή οδηγεί σε υπερινσουλιναιμία, αύξηση της λεπτίνης και μείωση της αδιπονεκτίνης, χρόνια φλεγμονή, αύξηση των ελεύθερων λιπαρών οξέων και οξειδωτικό στρες συμπεριλαμβανομένης της βλάβης του DNA.

Το κάπνισμα, αντιθέτως, δεν αποδείχθηκε στη συγκεκριμένη μελέτη επιβλαβές για τον θυρεοειδή, καθώς μειώνει τα επίπεδα της ορμόνης διέγερσής του. Η παρουσία θειοκυανικών ανιόντων (υποπροϊόντα του καπνού) έχει  αντιθυρεοειδική δράση. Επίσης, το κάπνισμα μεταβάλλει τον μεταβολισμό μιας ορμόνης (οιστραδιόλη) που έχει επιπτώσεις στην ανάπτυξη του θυρεοειδούς. Άλλος ένας παράγοντας που το κάπνισμα δεν φάνηκε να επηρεάζει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου θα μπορούσε να είναι ότι οι καπνιστές έχουν συνήθως χαμηλότερο σωματικό βάρος. Ωστόσο, τα αποτελέσματα παρέμειναν σταθερά ακόμα και μετά από την προσαρμογή του ΔΜΣ.

Ασαφής παραμένει, ωστόσο, η επίδραση του αλκοόλ στην πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδή. Αρκετές μελέτες στο παρελθόν έχουν δείξει ότι υπάρχει συσχετισμός και μία από αυτές κατέληξε ότι η σχέση είναι διαφορετική, ανάλογα με τα είδη των αλκοολούχων ποτών που καταναλώνονται. Ίσως, η πρόσληψη αλκοόλ να μπορεί να μειώσει τα επίπεδα της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) ή η σχέση να οφείλεται στη μειωμένη σφαιρίνη που δεσμεύει τις ορμόνες του φύλου, η οποία μπορεί να επηρεάσει τον καρκίνο του θυρεοειδούς. Σε αυτή τη μελέτη, όμως, η κατανάλωση αλκοόλ συσχετίστηκε αρνητικά με τον καρκίνο του θυρεοειδούς, με εξαίρεση την ομάδα ηλικίας 55 ετών και άνω, χωρίς αυτή η διαφορά να είναι στατιστικά σημαντική.

«Η εύρεση κάθε τρόπου που θα μπορούσε να ανακόψει την ανοδική πορεία του καρκίνου του θυρεοειδούς θα πρέπει να εξετάζεται και να εφαρμόζεται. Η παχυσαρκία αποτελεί έναν παράγοντα κινδύνου, που μπορεί να τροποποιηθεί με πολύ απλές παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και διατροφής. Παρότι η πλειονότητα των μορφών του καρκίνου του θυρεοειδούς έχουν πάρα πολύ καλή πρόγνωση όταν εντοπίζονται και θεραπεύονται εγκαίρως, η διάγνωσή τους δεν παύει να προκαλεί αναστάτωση και ανησυχία, τόσο στον ασθενή όσο και στην οικογένειά του.

Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί και τεράστια πρόοδος στη χειρουργική αντιμετώπισή του, που αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας του. Τα χειρουργικά εργαλεία έχουν εξελιχθεί και παράλληλα έχουν αναπτυχθεί διάφορες τεχνικές, που αν και στην αρχή προσεγγίστηκαν με επιφύλαξη, σήμερα έχουν καθιερωθεί αφού έχει  αποδειχθεί η ογκολογική και η αισθητική αποτελεσματικότητά τους.

«Η ΜΙΝΕΤ είναι η καλύτερη τεχνική θυρεοειδεκτομής, που απαιτείται για την αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς. Εξασφαλίζει μεγαλύτερη ασφάλεια από τους κινδύνους της διαταραχής της φωνής και τις υποασβεστιαιμίας ενώ συγχρόνως προσφέρει το καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα. Έχει καθιερωθεί διεθνώς από την ομάδα μου, προσφέρει πιο ομαλή ανάρρωση, λιγότερο μετεγχειρητικό πόνο και πολύ καλή ποιότητα ζωής στους ασθενείς. Το επιθυμητό, όμως, είναι να υιοθετούνται όλα τα μέτρα προφύλαξης, προκειμένου να μη χρειαστεί να υποβληθεί ο ασθενής σε επέμβαση για καρκίνο», καταλήγει ο Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Χειρουργών των Ενδοκρινών Αδένων και πρώην Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Χειρουργών των Ενδοκρινών Αδένων Καθηγητής Δημήτρης Λινός.