To post της ημέρας: Γιώργος Παππάς

«Ημερολόγιο κορωνοϊού, 19 Μαΐου 2021- Πού είμαστε με τα εμβόλια και τι έρχεται:
(Κάνοντας review ενός φιλόδοξου άρθρου-ανασκόπησης του τρέχοντος εμβολιαστικού πεδίου για ένα από τα μεγάλα επιστημονικά έντυπα [έγινα κακός, αδιάβαστοι οι συγγραφείς...] , είπα να συνοψίσω πού βρισκόμαστε με τα εμβόλια και πού θα πάμε, βγήκε λίγο εκτεταμένο αναπόφευκτα.)
Τα υπάρχοντα
1. Pfizer/BioNTech- παραμένει το ευρύτερα χρησιμοποιημένο εμβόλιο (σχεδόν μισό δισεκατομμύριο δόσεων έχουν διανεμηθεί), και αυτό με τις περισσότερες μελέτες- και στην πραγματική ζωή, και στο εργαστήριο απέναντι σε μεταλλάξεις. Ετοιμάζεται και για τις μικρότερες ηλικίες (τρέχει και μια μελέτη με τα 2/3 της δόσης μάλιστα). Ο ΕΜΑ κοιτάζει τις αναφορές περί μυοκαρδίτιδας, αν και στις ΗΠΑ έχει χορηγηθεί σε περισσότερους των 10 εκατομμυρίων νέους ενήλικες, κάτω των 30, χωρίς ύποπτες παρενέργειες έως τώρα. Στο Κατάρ, όπου κυκλοφορούσε πολύ η "ανθεκτική" μετάλλαξη που πρωτοπαρατηρήθηκε στη Νότιο Αφρική, η αποτελεσματικότητα του εμβολίου ελάχιστα επηρεάστηκε. H χορήγησή του στο Ισραήλ υπολογίστηκε ότι απέτρεψε πάνω από 5000 θανάτους στο πρώτο τετράμηνο του 2021. Θα μπορούσαμε να κάνουμε και αντίστοιχο υπολογισμό και για την Ελλάδα, αλλά αφήστε, πονεμένη ιστορία, επειδή θα υπολογίζαμε και πόσες ζωές θα μπορούσα να σωθούν αν ήταν μαζικότερος ο εμβολιασμός.
2. Moderna: συνεχίζει να καλύπτει κυρίως την αγορά των ΗΠΑ, παρουσίασε την παραλλαγή που εστιάζει στην "ανθεκτική" μετάλλαξη (που φαίνεται να είναι η μόνη που ελαττώνει την αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε βάθος χρόνου), αλλά και την εξελιγμένη μορφή που δεν απαιτεί διατήρηση σε χαμηλές θερμοκρασίες. Κάνει και δοκιμή με 3η δόση σε ανοσοκατασταλμένους, πολύ σωστά.
3. AstraZeneca: Πάνω από 300 εκατομμύρια δόσεις έχουν παραδοθεί ανά τον κόσμο, θύμα των κακοσχεδιασμένων μελετών όσον αφορά την αποτελεσματικότητά του: οι μελέτες της πραγματικής ζωής δίνουν εντυπωσιακότερη δραστικότητα που πιθανώς να οφείλεται στην γρηγορότερη και εναργέστερη επαγωγή κυτταρικής ανοσίας μετά την πρώτη δόση- γίνεται μια ενδιαφέρουσα συζήτηση επί του θέματος σε προδημοσίευση από το Virus Watch collaborative, σύνδεσμος στα σχόλια. Στα των παρενεργειών, τα γνωστά, στις μελέτες με αλλαγή 2ης δόσης, πήγε καλά η CombiVacs, η Ισπανική μελέτη όπου έδωσαν για 2η δόση Pfizer/BioNTech.
4. Johnson & Johnson: το "νησιώτικο" εδώ στην Ελλάδα, να κάνουμε και καμπάνια με τον Γιάννη Πάριο (εν τω μεταξύ, χρειάζεται το ίδιο διάστημα με Pfizer/BioNTech και AZ για τη επαγωγή επαρκούς ανοσίας, αλλά ο τρόπος που παρουσιάζεται δημιουργεί παρανοήσεις στους εμβολιασμένους: όποιο εμβόλιο και να κάνετε, στις 5 εβδομάδες από την πρώτη δόση θα αρχίσετε να αισθάνεστε ατομικά ασφαλείς, εκτός αν ανήκετε σε ειδικές ομάδες οπότε μιλάτε με τον γιατρό σας). Περιμένουμε και την μελέτη με δύο δόσεις.
5. Sputnik: από λίγες δόσεις σε πολλές χώρες και ελάχιστη εμβολιαστική κάλυψη στα πάτρια εδάφη. Η πολιτική έχει παραμερίσει το ίδιο το εμβόλιο δυστυχώς. Το οποίο εμβόλιο μια χαρά μοιάζει να είναι (ίδια η 1η δόση με το J&J άλλωστε), αλλά όλα τα υπόλοιπα χωλαίνουν δραματικά: Δεν υπάρχει μελέτη πραγματικής ζωής ακόμη, με στοιχεία τόσο για την αποτελεσματικότητα όσο και την ασφάλεια (υπάρχει μια προδημοσίευση από την χρήση του στο Σαν Μαρίνο. Η δημοσιευμένη μελέτη 3ης φάσης δεν είχε αρκετούς συμμετέχοντες άνω των 60 ετών. Η κόντρα με την Anvisa της Βραζιλίας πολιτικοποιήθηκε (και) από πλευράς Sputnik, που δεν απάντησε στους προβληματισμούς των Βραζιλιάνων που ήταν πολλοί και σαφείς και εστίαζαν στα κενά στους ελέγχους στις θέσεις παραγωγής, στα κενά στους φακέλους που κατατέθηκαν, στον αντι-επαγγελματισμό αν θέλετε της παρουσίασης στοιχείων. Η κόντρα με την Σλοβακία λύθηκε ( ; ) μέσω Ουγγαρίας. Ο λογαριασμός του Sputnik στο twitter είναι περιβόλι (έχει περάσει μέχρι και Έλληνας Υπουργός από την "εμπρός γενναίοι μου" ροή του), αλλά δεν θα έπρεπε να είναι αυτός ο στόχος του, δεν είναι σοβιετικός ρεαλισμός η επιστημονική πληροφόρηση, ειδικά όταν γίνεται ελεύθερη ή επιλεκτική ανάγνωση δεδομένων. Οι φήμες ότι η συμμετέχουσα με την Ρωσία στην Eurovision θα εμβολιασθεί επί σκηνής δεν επιβεβαιώνονται. Κι όλα αυτά για ένα εμβόλιο που μάλλον είναι μια χαρά.
6. To Coronavac της Sinovac, το ένα Κινέζικο εμβόλιο με απενεργοποιημένο ιο, 260 εκατομμύρια δόσεις διανεμήθηκαν παγκοσμίως, έχουμε επιτέλους κάποια έμμεσα στοιχεία από την εκτίμησή του από τον ΠΟΥ. Στην Χιλή δοκιμάστηκε εκτεταμένα, περισσότερες από 10 εκατομμύρια χορηγήσεις, 65,3% αποτελεσματικότητα, αλλά 86% προστασία από θάνατο και 90,3% από ανάγκη ΜΕΘ με τα τελευταία στοιχεία. Από Βραζιλία και Ινδονησία έχουμε ακανόνιστα δεδομένα, τόσο από μελέτες όσο και από την πραγματικότητα, από Τουρκία μόνο δελτία τύπου, στην Κίνα έχουν χορηγηθεί λέει πάνω από 35 εκατομμύρια δόσεις αλλά δεν έχουμε στοιχεία αποτελεσματικότητας. Είναι όμως χαρακτηριστικό της ελλιπούς φαρμακοεπαγρύπνησης εκεί ότι αναφέρθηκαν μόνο 49 σοβαρές παρενέργειες (ενώ με λιγότερες από τις μισές δόσεις σε Βραζιλία και Ινδονησία είδαν τριπλάσιες σοβαρές παρενέργειες, και με το 1/5 αυτών των δόσεων στην Χιλή είδαν σχεδόν διπλάσιες παρενέργειες- άρα έχει σημασία ποιος καταγράφει, και πόσο ενδελεχώς την ασφάλεια). Είναι το εμβόλιο που χρησιμοποιείται στο πιο προχωρημένο πείραμα του τύπου "εμβολιάζω ολόκληρη την πόλη", στην Serrana της Βραζιλίας. Μια πρώτη προδημοσίευση λέει πως σε άτομα που έχουν νοσήσει δεν φτάνει μία δόση, όπως φαίνεται να φτάνει για τα mRNA εμβόλια.
7. Sinopharm: έχει δύο εμβόλια με απενεργοποιημένο ιο, τα λεγόμενα του Πεκίνου και της Wuhan (σύντομα Σινοφάρμ στα Τρίκαλα δίπλα στον Σαράφη), 65 εκατομμύρια δόσεις έχουν διανεμηθεί παγκοσμίως, το πρώτο περπατάει περισσότερο (το δεύτερο διέκοψε δοκιμή στο Περού ως αναποτελεσματικό). Πάλι από την εκτίμηση του ΠΟΥ έχουμε κάποια μαζεμένα στοιχεία από δοκιμές τους σε πολλές χώρες, δίνεται συνολική αποτελεσματικότητα 78,1%, και 78,7% για νοσηλεία. Έχει δοκιμαστεί βασικά σε άνδρες κάτω των 60 ετών, και για κάποιο απροσδιόριστο λόγο φαίνεται να είναι αποτελεσματικότερο σε παχύσαρκους! Μεμονωμένες παρενέργειες αναφέρθηκαν, μια εγκεφαλομυελίτιδα και μια θρόμβωση (αλλά δεν πήγαν πρωτοσέλιδα όπως σε κάποια άλλα εμβόλια...). Κατά τα άλλα, έχουμε στοιχεία ασφάλειας (αλλά όχι αποτελεσματικότητας!) από 5,9 εκατομμύρια δόσεις στην Κίνα. Ο ΠΟΥ το ενέκρινε για χορήγηση ανά τον κόσμο (προφανώς με διαθεσιμότητα σε αναπτυσσόμενες χώρες μέσω του COVAX), η Sinopharm ψάχνεται σε δοκιμές και με 3η δόση πάντως.
8. Covaxin: το πλέον προχωρημένο σε δοκιμές και στοιχεία Ινδικό, με απενεργοποιημένο ιο κι αυτό και αναφερόμενη 78% αποτελεσματικότητα, πιάνει και τις "εγχώριες" μεταλλάξεις μια χαρά. Στην Ινδία πάει για δοκιμή και ένα του πανεπιστημίου του Baylor, ε, εκεί έχει πολλά κρούσματα, εκεί κάνεις δοκιμές.
9. Cansino: το Κινέζικο με φορέα αδενοϊό, στοιχεία δεν έχουμε δει δημοσιευμένα όμως, κι ας θεωρείται τυπικά το πρώτο παγκοσμίως που πήρε άδεια (στην χώρα του).
Τι έρχεται
10. Κούβα: Τα δυο που προχώρησαν σε κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ είναι το Soberana σε Κούβα και Ιράν και το Abdala- και τα δύο subunit εμβόλια, παρουσιάζουν κατευθείαν το αντιγόνο, τριών δόσεων το Abdala, όνομα από το ποίημα του Jose Marti. Μπορούν να φτιάξουν αποτελεσματικό εμβόλιο στην Κούβα; Σαφώς. Όμως, δεν έχουν τελειώσει οι δοκιμές ακόμη, οπότε όποιος ονειρεύεται να τα παραλάβει στο αεροδρόμιο με ασορτί σημαία και μπλουζάκι Τσε, κάνει πολιτική και όχι επιστήμη. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα είναι καλά εμβόλια, αλλά χωρίς στοιχεία δεν γίνεται συζήτηση, ανεξάρτητα αν η χώρα παραγωγής τους αποφάσισε την ευρύτερη χρήση τους στον πληθυσμό, πριν την διενέργεια 3ης φάσης- φαντάσου σε κάποια δυτική χώρα να γινόταν αυτό...πειραματόζωα θα ανέβαιναν, εγκληματίες θα κατέβαιναν. Από την άλλη θα μου πεις, είναι κάτι παιδιά που και τώρα το ίδιο λένε, με εμβόλια που έχουν χορηγηθεί σε εκατοντάδες εκατομμύρια άτομα.
11. Curevac: το Ευρωπαϊκό mRNA εμβόλιο, αναμένουμε εντός των επόμενων ημερών/ εβδομάδων στοιχεία από την φάση ΙΙΙ, ερωτηματικό η αμεσότητα της διαθεσιμότητας αν πάρει έγκριση από τον ΕΜΑ, όλες οι δόσεις είναι "κλεισμένες" από την ΕΕ, ο πρόεδρος της εταιρείας είχε αρρωστήσει λέει και γι' αυτό έμεινε πίσω (και δεν πήγε και καλά η ομάδα στο ποδόσφαιρο, η Χοφενχάιμ- εμείς στην ΑΕΚ εμβόλιο δεν φτιάξαμε, άμυνα δεν φτιάξαμε).
12. Novavax: οι καθυστερήσεις στην παραγωγή κάνουν ασήμαντη και την καθυστέρηση στην εκτίμηση των δεδομένων, η βρετανική δοκιμή είχε υψηλότατη αποτελεσματικότητα με ησυχία από πλευράς παρενεργειών. Στο μεταξύ άρχισε να ψάχνεται με διπλό εμβόλιο για γρίπη και SARS-CoV-2 σε ταυτόχρονη χορήγηση, οπότε αν γίνει εποχικός ο ιος να βρεθεί μπροστά στις δοκιμές.
13. Clover: επίσης από την Κίνα με ανοσοενισχυτικό από την Dynavax, θεωρείται πολλά υποσχόμενο.
14. Medicago: το Καναδικό, αυτό που παράγεται σε ειδικά φύλλα καπνού. Τρέχει η φάση ΙΙΙ, έπρεπε να το ζητήσουμε στην Ελεούσα ως καπνοχώρι, να θυμηθούμε το αρμάθιασμα.
15. Valneva: το Γαλλικό (να το θυμόμαστε αυτό όταν εκτιμούμε στάσεις χωρών, ίσως; ) . Δεν κάνει τελικά φάση ΙΙΙ, θα πάει σε απευθείας σύγκριση με το ΑΖ για γρηγορότερα, ελέγχοντας μόνο αν επάγεται συγκρίσιμη ανοσολογική απάντηση. Λογικό, εφόσον το να δίνεις πλέον placebo σε χιλιάδες συμμετέχοντες ενώ υπάρχουν διαθέσιμα εμβόλια, έχει θέματα. Υπάρχει και Ιταλικό, της ReiThera με αδενοϊό, σε φάση ΙΙΙ αυτό. Υπάρχει και Τούρκικο, σε φάση ΙΙ ακόμη με απενεργοποιημένο ιο, από το Πανεπιστήμιο της Καισάρειας που είναι σοβαρό πανεπιστήμιο στις λοιμώξεις, υπάρχει και Ρώσικο με απενεργοποιημένο ιο.
16. Inovio, DNA εμβόλιο (δεν προτείνεται σε Παναθηναϊκούς ίσως), έχει μείνει πίσω στις δοκιμές παρά τα ενθαρρυντικά στοιχεία από την φάση ΙΙ. Δεν θα προλάβει να πάρει σειρά. Τέτοιου τύπου εμβόλιο είναι και ένα άλλο Ινδικό, της Zydus.
17. To ανασυνδυασμένο της Sanofi (με ανοσοενισχυτικό από την GSK) πήγε καλά σε όλες τις ηλικίες στην φάση ΙΙ, το προηγούμενο υποψήφιο (που θεωρητικά θα έπαιρνε άδεια σήμερα αύριο και θα ήταν μαζικά διαθέσιμο) απέτυχε στις μεγάλες ηλικίες και πήγε πίσω η όλη ιστορία. Γίνονται κι αυτά, η Merck άλλωστε το παράτησε τελείως το θέμα "φτιάχνω εμβόλιο". Υπάρχει και Ιρανικό εμβόλιο, και εμβόλιο από το Καζακστάν, προχωρά και το εμβόλιο του Βιετνάμ, συν 2-3 ακόμη από την Κίνα.
Το απώτερο μέλλον
18. Pan-corona εμβόλιο: ιερό δισκοπότηρο; Το ψάχνει ο Αμερικανικός στρατός. Το ζήτημα είναι να υπάρχει ετοιμότητα παραγωγής, το ποιες είναι οι κατάλληλες πλατφόρμες αποσαφηνίζεται στην τρέχουσα πανδημία.
19. Το εμβόλιο του Imperial College με τεχνολογία self-amplifying RNA (ακούω ήδη τις φωνές "θα πολλαπλασιάζεται μόνο του μέσα μας, θα μας κυριεύσει, θα γίνουμε ζόμπι") και επιθυμία να διατεθεί "φιλανθρωπικά". Το Imperial College κάνει τις δοκιμές με εκούσια μόλυνση εθελοντών, αυτό το ηθικό δίλημμα, από την άλλη.
20. NDV-HXP-S, με άλλο ιικό φορέα (τον ιο της νόσου του τιμημένου Νιούκαστλ), και θεωρητικά πιο ανοσογόνο τεχνολογία. Το θεωρεί πολύ υποσχόμενο η Hilda Bastian που ξέρει τα εμβόλια του SARS-CoV-2 καλύτερα από κάθε άλλον στον κόσμο.
21. εμβόλια με ιικό φορέα τον VSV, τον ιο της αφθώδους στοματίτιδας (τέτοιο ήταν το πρώτο εμβόλιο που αδειοδοτήθηκε για τον Ebola) δοκιμάζουν πολλοί, και στο Ισραήλ και στο Τέξας, χωρίς να φοβούνται ότι θα βγει κάποιος προβεβλημένος Έλληνας "αδέσμευτος επιστήμονας/ακαδημαϊκός με ασυλία" (ΟΚ, όχι μόνο Έλληνας, έχει παντού τέτοια άνθη) να φωνάξει ότι με το εμβόλιο θα λυσσάξουμε (συγγενής ο VSV του ιου της λύσσας)...
Ηθικό δίδαγμα
22. σκεφτόμαστε πριν υιοθετήσουμε παραφωνίες και υστερίες που αλόγιστα εκτοξεύονται εκεί έξω. Εμβόλια θα υπάρχουν, καλό είναι οι ιθύνοντες παγκοσμίως να εστιάσουν, έστω και τώρα, στην δίκαιη κατανομή τους.
ΥΓ: Μπάρτον και Άβα σε φάση Νύχτα της Ιγκουάνα στην εικόνα».