Ποιος ο ρόλος της… συζύγου στον καρκίνο του οισοφάγου;

Στην πορεία των ανδρών με καρκίνο του οισοφάγου είναι εξέχουσα και απολύτως σημαντική είναι η συμβολή της γυναίκας -όχι, όμως, οποιασδήποτε- σύμφωνα με μια πρόσφατη ιαπωνική μελέτη. Μέχρι πρότινος ήταν γνωστό ότι οι ασθενείς με νεοπλασίες βιώνουν μια επιβάρυνση στην ψυχική τους υγεία συγκριτικά με τον γενικό πληθυσμό και ότι αυτή η κακή ψυχολογία τους έχει αρνητική επίδραση στην εξέλιξη της νόσου. Επίσης, έχει καταδειχθεί ότι η κοινωνική απομόνωση αποτελεί παράγοντα κινδύνου γι’ αυτούς. Πρόσφατα, όμως, βρέθηκε ότι υπάρχει ένας επιπλέον άνθρωπος-κλειδί (πέραν του ιατρού) που μπορεί να επηρεάσει θετικά την πρόγνωση των ασθενών αυτών, η σύζυγος!

«Ο καρκίνος του οισοφάγου είναι ο έκτος πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως. Είναι μια νόσος που η πορεία της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το στάδιο που βρίσκεται όταν θα διαγνωστεί. Στις χώρες της Δύσης τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των αδενοκαρκινωμάτων, ενός από τους δύο κύριους τύπους του. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η άνοδος που έχει καταγραφεί ξεπερνά το 60%. Αντιθέτως, το πλακώδες καρκίνωμα, ο δεύτερος τύπος, παρουσιάζει σημαντική μείωση (30%), γεγονός που αποδίδεται στη μείωση της μακροχρόνιας χρήσης προϊόντων καπνού και της κατανάλωσης αλκοόλ. Σε χώρες, όμως, της Κεντρικής Ασίας, νότιας Ρωσίας, βόρειου Ιράν και βόρειας Κίνας, κυριαρχούν τα πλακώδη καρκινώματα», μας εξηγεί ο δρ Εμμανουήλ Ζαχαράκης (zacharakis-surgery.gr), Χειρουργός εξειδικευμένος στην Χειρουργική του Ανωτέρου Πεπτικού - Συνεργάτης Κλινικής «Άγιος Λουκάς» (Θεσ/νίκη) & πρώην Επ. Καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Imperial College London.

Στις ανεπτυγμένες χώρες, το κάπνισμα, το αλκοόλ και η διατροφή με χαμηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά αποτελούν τις κυριότερες αιτίες εμφάνισης σχεδόν του 90% του πλακώδους καρκίνου του οισοφάγου.

Όσον αφορά στα αδενοκαρκινώματα του οισοφάγου, τα περισσότερα εμφανίζονται σε ανθρώπους που πάσχουν από οισοφάγο Barrett (μια προκαρκινωματώδη πάθηση που προκαλείται από τη χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) εκ των οποίων το 80% οφείλεται στο κάπνισμα, στην παχυσαρκία, στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και στη χαμηλή διατροφή φρούτων και λαχανικών.

Οι ασθενείς με καρκίνο του οισοφάγου νιώθουν δυσκολία στην κατάποση, ανορεξία, αναίτια απώλεια βάρους, πόνο στη μέση του στέρνου που αντανακλά στην πλάτη ή αίσθηση πίεσης και βήχα. Αναλόγως του σταδίου της νόσου, η θεραπεία περιλαμβάνει χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία ή παρηγορητική θεραπεία στις περιπτώσεις που η ανίχνευση της νόσου έχει καθυστερήσει πολύ.

«Σε περιπτώσεις που δεν υπάρχουν μεταστάσεις, έχει απόλυτη ένδειξη η οισοφαγεκτομή, μια επέμβαση όπου απαιτείται αφαίρεση μέρους του οισοφάγου και ένα μικρό ή μεγαλύτερο τμήμα του ανώτερου στομάχου.Η επέμβασηπρέπει οπωσδήποτε να συμπληρώνεται με εκτεταμένο λεμφαδενικό καθαρισμό τόσο στην άνω κοιλία όσο και στον θώρακα, προσφέροντας σημαντικά οφέλη στον ασθενή όσον αφορά την επιβίωση και την πιθανότητα ίασης. Τα τελευταία χρόνια σημαντικός αριθμός αυτών των επεμβάσεων δύνανται να πραγματοποιηθούν λαπαροσκοπικά ή/και ρομποτικά. Οι οισοφαγεκτομές, ωστόσο, είναι απαιτητικές επεμβάσεις που ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για τον ασθενή, και γι’ αυτό και πρέπει να πραγματοποιούνται από απολύτως εξειδικευμένα άτομα που έχουν μεγάλη χειρουργική εμπειρία και αναγνωρισμένη εκπαίδευση στο αντικείμενο», τονίζει με έμφαση ο πρώην Διευθυντής Χειρουργικής (Consultant) του Τμήματος Χειρουργικής Οισοφάγου-Στομάχου του Νοσοκομείου St Mary’s του Λονδίνου, δρ Ζαχαράκης.

Η ιαπωνική μελέτη αξιολόγησε 504 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε οισοφαγεκτομή μεταξύ Ιουνίου 2005 και Ιουνίου 2018 στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Kumamoto και ανέλυσε τη σχέση μεταξύ ενός ατόμου-κλειδί, όπως αυτό προσδιορίστηκε από τον ασθενή, και των μακροπρόθεσμων αποτελεσμάτων μετά τη χειρουργική επέμβαση. Το βασικό εύρημα ήταν ότι «η παρουσία της συζύγου ως ατόμου-κλειδί συσχετίστηκε με σημαντικά καλύτερη επιβίωση σε άνδρες ασθενείς».  Είναι ενδιαφέρον ότι ούτε η παρουσία του συζύγου για γυναίκες ασθενείς ούτε ο προσδιορισμός μιας γυναίκας γενικά ως ατόμου-κλειδί επηρέασαν τα αποτελέσματα, τα οποία δημοσιεύθηκαν στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό Annals of Surgical Oncology.

Οι ερευνητές απέδωσαν την επίδραση της συζύγου στο ότι η συνεχής παρουσία της στο σπίτι (στην παραδοσιακή ιαπωνική οικογένεια) προσφέρει συντροφιά και υποστήριξη στον ασθενή, με θετικά επακόλουθα στην ψυχική υγεία του. Επίσης, φροντίζει για την καλή διατροφή του και τον παροτρύνει να είναι πιο επιμελής με τη φροντίδα της υγείας του και τις συμβουλές των ιατρών. Επιπλέον βρέθηκε ότι συμβάλλει καταλυτικά στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου. Οι παντρεμένοι ασθενείς διαγιγνώσκονταν σε αρχικά στάδια, γεγονός που αποδίδεται όχι μόνο στην παρότρυνση για ιατρική διερεύνηση των συμπτωμάτων τους και στην τήρηση των οδηγιών και των επισκέψεων στον γιατρό, αλλά και στη διαχείριση των άλλων προβλημάτων υγείας του συζύγου. Όλα αυτά βοήθησαν στη βελτίωση της επιβίωσης ακόμα και των ασθενών που υποτροπίασαν.

«Αυτό που έχει πραγματικά σημασία είναι να υπάρχει ένας άνθρωπος και ένα ευρύτερο περιβάλλον που ο ασθενής εμπιστεύεται, νιώθει καλά μαζί του και βρίσκει σε αυτόν την υποστήριξη που τόσο έχει ανάγκη για την αντιμετώπιση αυτής της δύσκολης ασθένειας», καταλήγει ο δρ Εμμανουήλ Ζαχαράκης.