Παγκόσμια Ημέρα Γυναίκας: Τα μεγάλα επιτεύγματα στην υγεία

Τους δείκτες ποιότητας ζωής και υγείας των ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο κατάφεραν να βελτιώσουν οι μεγάλες επιστημονικές ιατρικές ανακαλύψεις των τελευταίων 50 ετών που είχαν ως επίκεντρο τη γυναίκα. Κάθε τι που κέρδιζε η γυναίκα από μία νέα ανακάλυψη ή από μία νέα θεραπεία είχε άμεση επιρροή στην κοινωνία.

Ο δρ Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος (https://drvasilopoulos.com/), Μαιευτήρας – Χειρουργός – Γυναικολόγος, με εξειδίκευση στη Γυναικολογική Ενδοκρινολογία και την Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, περιγράφει τα σημαντικότερα επιτεύγματα των τελευταίων δεκαετιών που άλλαξαν άρδην τη ζωή των γυναικών:

1. Αύξηση του μέσου όρου ζωής των γυναικών

Τα τελευταία 50 χρόνια το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση αυξήθηκε περίπου 10 χρόνια, κατά μέσο όρο, σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μάλιστα τα τελευταία 15 χρόνια οι γυναίκες στη χώρα μας ζουν σχεδόν 5 χρόνια περισσότερο από τους άνδρες και φτάνουν κατά μέσο όρο τα 81 έτη.

Η αύξηση του προσδόκιμου ζωής των γυναικών οφείλεται στην ενίσχυση της φυσικής προστασίας του γυναικείου οργανισμού από τη βελτίωση της διατροφής, της σωματικής άσκησης, των προγραμμάτων πρόληψης και των αποτελεσματικών θεραπειών για διάφορες γυναικολογικές παθήσεις.

2. Αύξηση του μητρικού θηλασμού για λόγους υγείας και όχι για λόγους ανάγκης

Μέχρι πριν λίγα χρόνια το μητρικό γάλα δεν είχε μελετηθεί επαρκώς. Αν και η πολύτιμη σύνθεσή του είναι γνωστή για περισσότερο από 50 χρόνια, μόνο τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει αρκετές μελέτες για τα οφέλη του μητρικού γάλακτος τόσο για τα βρέφη όσο και για τις μητέρες.

Μετά από στοχευμένες δράσεις της πολιτείας και των επιστημονικών εταιρειών έχει αυξηθεί ο αριθμός των γυναικών που επιθυμούν να θηλάσουν και να μη χρησιμοποιήσουν τα βρεφικά γάλατα για όσο μεγαλύτερο διάστημα γίνεται, τουλάχιστον μέχρι την ηλικία των 6 μηνών, προκειμένου τα παιδιά τους να ωφεληθούν από την ευεργετική επίδραση του μητρικού γάλακτος και να αναπτύξουν τη μοναδική σχέση μητέρας και παιδιού.

Παράλληλα όμως, έχουν βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια και τα βρεφικά γάλατα καλύπτοντας τις ανάγκες διάφορων καταστάσεων που στο παρελθόν οδηγούσαν σε αυξημένη νοσηρότητα των μωρών.

3. Μείωση της μητρικής και βρεφικής θνησιμότητας

Μείωση κατά 47% παρουσίασε η μητρική θνησιμότητα παγκοσμίως τις τελευταίες δύο δεκαετίες σύμφωνα με τον ΟΗΕ, λόγω της εξέλιξης της ιατρικής και των προληπτικών ελέγχων στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Η μητρική θνησιμότητα ανά 100.000 γεννήσεις στη χώρα μας είναι τρεις θάνατοι, με το ποσοστό αυτό να είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο.

Επίσης, η περιγεννητική θνησιμότητα (αριθμός νεογνών που γεννιούνται νεκρά και νεογνά που πεθαίνουν τις πρώτες 7 ημέρες ζωής) μειώθηκε σημαντικά από 13,3‰ το 1980 στο 3,13‰ το 2016. Η νεογνική θνησιμότητα (θάνατοι νεογνών τις πρώτες 4 εβδομάδες ζωής) μειώθηκε, από 8,1 ‰ το 1980 στο 0,92‰ το 2016.

4. Μείωση της εφηβικής εγκυμοσύνης

Τα ποσοστά εγκυμοσύνης έφηβων κοριτσιών έχουν μειωθεί αισθητά στο δυτικό κόσμο. Τα τελευταία 30 χρόνια υπήρξε συστηματική πολυεπίπεδη ενημέρωση για τις επιπτώσεις μιας εγκυμοσύνης σε τόσο νεαρή ηλικία μέσω των προγραμμάτων οικογενειακού προγραμματισμού. Επίσης, η ευρεία χρήση προφυλακτικών μέσων από τους έφηβους για την αποφυγή μιας εγκυμοσύνης ή των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων οδήγησε σε σημαντική μείωση των εκτρώσεων ή των γεννήσεων από έφηβες μητέρες. 

5. Ασφαλής και αποτελεσματικός έλεγχος γεννήσεων

Το πρώτο αντισυλληπτικό χάπι κυκλοφόρησε πριν σχεδόν 60 χρόνια στην Αμερική. Ήταν μία μεγάλη επανάσταση καθώς η γυναίκα είχε πλέον τη δυνατότητα να επιλέξει πότε θα μείνει έγκυος. Στη διάρκεια όλων αυτών των δεκαετιών αναπτύχθηκαν πολλές μορφές αντισύλληψης, όπως τα σπιράλ, τα διαφράγματα, οι σπόγγοι, οι δακτύλιοι, κ.λπ., ενώ υπάρχει και η επιλογή της επείγουσας αντισύλληψης με το λεγόμενο χάπι της επόμενης ημέρας.

Η εξέλιξη της επιστήμης είναι αλματώδης και σε αυτό τον τομέα αφού σήμερα επιστήμονες στις ΗΠΑ ανέπτυξαν το πρώτο αντισυλληπτικό χάπι που μπορεί να λαμβάνεται μόνο μια φορά το μήνα. Το χάπι αυτό, εφόσον ολοκληρωθούν με επιτυχία οι κλινικές μελέτες θα κυκλοφορήσει σε 5 χρόνια.

6. Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και εξωσωματική γονιμοποίηση

Το πρώτο «παιδί του σωλήνα» γεννήθηκε στις 25 Ιουλίου του 1978, στο νοσοκομείο Όλνταμ της Βρετανίας. Η Λουίζ Μπράουν, ένα υγιέστατο κοριτσάκι βάρους 2 κιλών και 600 γραμμαρίων.

Από τότε μέχρι σήμερα, υπολογίζεται ότι το ποσοστό των γεννήσεων με τη βοήθεια της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής υπερβαίνει το 5% σε παγκόσμιο επίπεδο. Τα παιδιά που ήρθαν στον κόσμο μέσω της εξωσωματικής γονιμοποίησης είναι πάνω από 5 εκατομμύρια.

Και ποιος θα φανταζόταν πριν 40 χρόνια ότι οι γυναίκες του 2021 μπορούν να γίνουν μητέρες μέσω της παρένθετης μητρότητας ή να αποκτήσουν παιδί με τα δικά τους κατεψυγμένα ωάρια;

7. Ο καρκίνος του μαστού είναι πλέον μία χρόνια ασθένεια

Πριν από 30 χρόνια η διάγνωση του καρκίνου του μαστού γινόταν σε προχωρημένο στάδιο με αποτέλεσμα το ποσοστό επιβίωσης των γυναικών που είχαν προσβληθεί από τη νόσο να είναι εξαιρετικά μικρό.

Μόνο 1-2 γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών έκαναν μαστογραφία!

Από την απλή μαστογραφία με τις υψηλές δόσεις ακτινοβολίας του περασμένου αιώνα φτάσαμε στην ψηφιακή 3D μαστογραφία καθιστώντας την εξέταση αυτή το πιο ισχυρό όπλο στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού.

Ταυτόχρονα καθιερώθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο τα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού, δημιουργώντας μία εθνική συνείδηση για την αξία της πρόληψης του καρκίνου του μαστού.

Άλματα όμως έγιναν και στη θεραπεία αυτής της μορφής καρκίνου, με νέες στοχευμένες φαρμακευτικές θεραπείες που έχουν υψηλά ποσοστά ασφάλειας και αποτελεσματικότητας.

Υπολογίζεται ότι τα ποσοστά θανάτων από καρκίνο του μαστού μειώθηκαν κατά 40% από το 1989.

8. Εμβόλιο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας

Τη δεκαετία του 1970, ο Γερμανός Χάραλντ Τσουρ Χάουζεν πρότεινε την υπόθεση ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας -ο δεύτερος συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες- οφείλεται σε κάποιο ιό. Υπέθετε μάλιστα ότι το DNA του ιού βρισκόταν ενσωματωμένο στο γενετικό υλικό των μολυσμένων κυττάρων.

Μετά από έρευνες που κράτησαν 10 χρόνια, ο Τσουρ Χάουζεν απομόνωσε το 1983 τον τύπο 16 του HPV, του ιού των ανθρώπινων θηλωμάτων και την επόμενη χρονιά απομόνωσε και τους τύπους 16 και 18.

Ο Γερμανός ερευνητής είχε απόλυτο δίκιο και οι κόποι του ανταμείφθηκαν με το Νόμπελ Ιατρικής-Φυσιολογίας 2008, αφού η ανακάλυψή του στάθηκε η αιτία για την ανακάλυψη του πρώτου εμβολίου που προλαμβάνει μία μορφή καρκίνου. Οι σημερινές έφηβες που κάνουν το εμβόλιο έναντι του ιού HPV δεν θα κινδυνεύσουν στη ζωή τους από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.

«Η ιστορία της Ιατρικής των τελευταίων δεκαετιών μοιάζει να είναι γραμμένη μόνο για τις γυναίκες», σημειώνει ο κ. Ι. Βασιλόπουλος, προσθέτοντας ότι «μάλλον είναι η ανταπόδοση της κοινωνίας στη μεγάλη προσφορά της γυναίκας μέσω των πολλαπλών ρόλων της».