Oι Έλληνες γιατροί της Γενεύης μιλούν για τη ζωή και τις σπουδές

Η ιστορία του συγκεκριμένου ρεπορτάζ άρχισε από το άκουσμα μιας συζήτησης… «Το μωρό έχει πυρετό, να πάρω τη Μαρία· ο Ανδρέας βήχει, τρέμω τον κορωνοϊό, να μιλήσω στον Νικόλα· η ψυχολογία μου είναι στο ναδίρ, δώσε μου τον αριθμό του Γιώργου· η ζυγαριά θα σπάσει, πάχυνα τρελά, θα βρω ραντεβού με τον Δημήτρη, πρέπει να πάω στην Κατερίνα, χρειάζομαι μπότοξ». Κοιτάζω γύρω μου να πεισθώ ότι ακόμη βρίσκομαι στη Γενεύη, αναρωτιέμαι φωναχτά, θα τηλεφωνήσετε για όλα αυτά τα περιστατικά στην Ελλάδα, δεν έχει γιατρούς η Ελβετία; Γέλια ακούγονται, όχι βέβαια, όλοι εδώ ζουν, στη Γενεύη. Το καμπανάκι της δημοσιογραφικής περιέργειας χτύπησε. Το επόμενο βήμα ήταν να επισκεφθώ το ελληνικό προξενείο, όπου μαθαίνω ότι στο καντόνι της Γενεύης, που πληθυσμιακά δεν αγγίζει τους 500 χιλιάδες κατοίκους, ασκούν την ιατρική 2.500 Έλληνες γιατροί όλων των ειδικοτήτων και πως οι περισσότερες διευθύνσεις στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της πόλης ανήκουν σε συμπατριώτες μας.

Είναι γεγονός ότι η Γενεύη βρίσκεται στο κέντρο της Ευρώπης, θεωρείται παγκοσμίως η τρίτη κατά σειρά πόλη με τον υψηλότερο δείκτη βιοτικού επιπέδου, αναγνωρίζεται παγκοσμίως η χρηματοδότησή της στην έρευνα, την τιμούν όλοι οι πολυεθνείς οργανισμοί συμπεριλαμβανομένου του ΟΗΕ και δικαίως αποκαλείται «Πρωτεύουσα της Ειρήνης» λόγω των ειρηνευτικών συνθηκών που έχουν υπογραφεί εδώ. Μπορεί οι συνθήκες εργασίας και οι ελβετικοί μισθοί να είναι συνώνυμοι με την ευημερία, δεν μπορούμε όμως να ισχυριστούμε το ίδιο και για το περιβόητο κόστος διαβίωσης, που υπολογίζεται 118% υψηλότερο από ό,τι στην Ελλάδα, καθώς η Γενεύη θεωρείται η τρίτη πιο ακριβή πόλη στον κόσμο.

Αναρωτιέμαι ποιο είναι το κίνητρο για τους οκτώ χιλιάδες συμπατριώτες μας –δεν είναι μόνο οι γιατροί– που αποφάσισαν να έρθουν να ζήσουν εδώ, τα χρήματα, η επιστήμη, το περιβάλλον, η λίμνη, τα βουνά, το fondue; Επισκέφθηκα την ιστορική και πιο παλαιά κλινική της πόλης, την Clinique Générale Beaulieu, όπου επέλεξα να μιλήσω με τους αδελφούς Νικόλα και Δημήτρη Σαμαρά και την Κατερίνα Παπαδοπούλου, να γνωρίσω την ιστορία τους, να ακούσω τις απόψεις τους, να μάθω τον λόγο αυτής της φυγής. Το περιβάλλον είναι ιδιαίτερα ζεστό, όμορφο, ξεχνάς ότι βρίσκεσαι στη Γενεύη, μυρίζεις Ελλάδα. Είναι φιλικότατοι μαζί μου, μάλιστα ο Δημήτρης Σαμαράς, που είναι ειδικός παθολόγος - γηρίατρος και κλινικός διατροφολόγος, μου χάρισε το βιβλίο του το «Έξυπνο κουτάλι», το οποίο το διάβασα σε μιάμιση ώρα και δεν σας κρύβω ότι χωρίς να το αντιληφθώ, κάτι το ευφυές μού πέρασε στο μυαλό, σφράγισα το στόμα κι έχασα και δύο κιλά. Στη βασική μου ερώτηση γιατί οι φοιτητές της Ιατρικής εγκαταλείπουν πατρίδα, οικογένεια, φίλους, για να συνεχίσουν τις σπουδές τους στη Γενεύη, η απάντηση που πήρα είναι η ίδια… η εξωφρενική αναμονή της ειδικότητας, που ξεπερνάει την πενταετία και που ξεχνάς περιμένοντας ό,τι έμαθες. Ενδιαφέρον έχει η παρατήρηση του Νικόλα Σαμαρά, παθολόγου - γηρίατρου, ότι η ιατρική επιστήμη στην Ελβετία δεν είναι ελκυστική ως επαγγελματική επιλογή, προτιμούν να εισάγουν ιατρούς παρά να παράγουν, τους κοστίζει λιγότερο: «Για μένα μία είναι η αρχή, πρέπει να υπάρχει συσχετισμός ανάμεσα στο πανεπιστήμιο και στην αγορά εργασίας, αυτός είναι ο κανόνας, όταν προγραμματίζεις να βγάλεις ένα συγκεκριμένο αριθμό γιατρών ο οποίος δεν αντιστοιχεί στις ανάγκες που έχεις, ή θα έχεις έλλειψη ή θα έχεις πληθώρα». 

Πάνω στο ίδιο θέμα ο ψυχίατρος Γιώργος Τσιμπλούλης, που συνάντησα αργότερα στο ιδιωτικό του ιατρείο, μου εξήγησε ότι οι Ελβετοί είναι ένας λαός που τους ενδιαφέρει περισσότερο η ισορροπία, η ποιότητα ζωής, δεν προτιμούν επαγγέλματα που χρειάζονται υπερωρίες ή εφημερίες. Όταν ένας απλός υπάλληλος έχει ένα καλό οικονομικό εισόδημα και την ιατρική του ασφάλεια, γιατί να σπουδάσει 12 χρόνια; Αντίθετα, στην Ελλάδα μετράει το κύρος της επιστήμης ή η ελπίδα ότι σπουδάζοντας θα κερδίζεις περισσότερα χρήματα. Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι είναι υποχρεωμένοι από τον νόμο να έχουν ιδιωτική ασφάλιση επιλέγοντας ελεύθερα το ποσό που θέλουν να ασφαλίσουν τον εαυτό τους. Γι’ αυτό τον λόγο σπανίζει και το φαινόμενο της ιατρικής εκμετάλλευσης, καθώς ο έλεγχος από τις ασφαλιστικές εταιρείες είναι αυστηρός και συνεχής. Είναι γνωστό σε όλους μας πόσο μετράει στη συγκεκριμένη χώρα η ποιότητα και, όπως μου εξηγεί η παθολόγος Κατερίνα Παπαδοπούλου, στην ελβετική κουλτούρα δεν υπάρχει η μετριότητα, όλα και όλοι έχουν ως στόχο την ποιότητα, ακόμα και οι υπάλληλοι του σούπερ μάρκετ χρειάζονται τρία χρόνια εκπαίδευσης, πριν εργαστούν.

Φεύγοντας συνάντησα τον γαλλοελβετό M.Valer, που ως ασθενής επισκέπτεται την κλινική με τη γυναίκα του χρόνια τώρα: «Οι Έλληνες ιατροί διακρίνονται για τις γνώσεις τους και την ανθρωπιά τους, δεν αλλάζω τον παθολόγο μου με κανέναν, ξέρω ότι κάνει το καλύτερο για μένα, τον αισθάνομαι οικογένειά μου, δεν είναι μόνο η επιστημονική του κατάρτιση, είναι ο χαρακτήρας του! Πάνω από το γραφείο του έχει έναν πίνακα που απεικονίζει τη χώρα σας, όταν τον κοιτάζω ανυπομονώ να έρθει το καλοκαίρι να απολαύσω την Ελλάδα». 

Δημήτρης Σαμαράς
Ειδικός Παθολόγος - Γηρίατρος, Κλινικός Διατροφολόγος 

Την απόφασή μου να φύγω από την Ελλάδα ουσιαστικά την πήρα όταν ήμουν στο πέμπτο έτος της Ιατρικής, αυτό οφείλονταν στην πενταετία που θα χρειαζόταν να περιμένω για την ειδίκευση και στις άσχημες εμπειρίες που προκαλούσαν οι καταλήψεις. Προσπαθούσα να τιμήσω το σύστημα, να είμαι εντάξει στις φοιτητικές μου υποχρεώσεις, ενώ το σύστημα καταστρατηγούσε την προσήλωσή μου στη μάθηση. Το 2003, στη Γενεύη, άρχισα την ειδίκευσή μου στην παθολογία και γηριατρική. Ο στόχος μου δεν ήταν μόνο η θεραπεία, αναζητούσα το αιτιατό, κι αυτό με οδήγησε να ειδικευτώ στη διατροφολογία. Στόχος είναι να μαθαίνω στους ασθενείς να γίνονται οι γιατροί του εαυτού τους. Ο ασθενής κάθε χρόνο πρέπει να είναι υγιέστερος από τον προηγούμενο.

Η διατροφή είναι ο πιο καθοριστικός περιβαλλοντικός παράγοντας για τον άνθρωπο. Τα φάρμακα δεν είναι ο καλύτερος τρόπος θεραπείας, μέσα από τη διατροφή επιτυγχάνουμε την ουσιαστική θεραπεία. Είμαστε ζώα της ημέρας και όχι της νύχτας, η χρήση της ενέργειας είναι κάτι πολύ σημαντικό, όπως και η χρονοβιολογία του οργανισμού. Το διάστημα που διανύουμε, δοκιμαζόμαστε ιδιαίτερα, όλοι καταφεύγουμε στο φαγητό πιστεύοντας ότι θα νιώσουμε καλύτερα. Σας προτείνω μερικούς ιδιαίτερα απλούς τρόπους για να γλιτώσετε θερμίδες, χωρίς να πεινάσετε: 

• Μην τρώτε υδατάνθρακες μετά τις 5 το απόγευμα.
• Θέλετε να φάτε πίτσα, τρώτε πρώτα μία μεγάλη ποσότητα σαλάτας φρέσκιας ή βραστής και μετά το κυρίως γεύμα. Οι φυτικές ίνες προκαλούν κορεσμό, οπότε λογικά θα φάτε λιγότερα κομμάτια.
• Θέλετε να φάτε κάτι γλυκό, μην το φάτε ενδιάμεσα στα γεύματα, η λιπογέννηση που θα προκληθεί είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι να φάτε το γλυκό στο τέλος ενός γεύματος.
• Προσφέρετε στον εαυτό σας ένα χορτάτο αργοπορημένο πρωινό, ενδιάμεσα γευτείτε ένα γιαούρτι με πορτοκάλι, γύρω στις 5 το απόγευμα απολαύστε ένα πολύ μεγάλο γεύμα και μετά προσπαθήστε να μη φάτε καθόλου, η πείνα θα έρθει γύρω στις 11 το βράδυ, εκεί θα είναι έξυπνο να καταφέρετε να αντισταθείτε ή να κοιμηθείτε.

Γιώργος Τσιμπλούλης
Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής

Η δομή της ψυχιατρικής στην Ελβετία είναι πολύ διαφορετική από ό,τι στην Ελλάδα, ο τίτλος εδώ είναι Ψυχίατρος - Ψυχοθεραπευτής. Η Γενεύη έχει τον μεγαλύτερο αριθμό ψυχιάτρων ανά κεφαλή στον κόσμο, αντιστοιχεί ένας ψυχίατρος ανά χίλιους κατοίκους. Η σημασία που δίνεται στην ψυχική υγεία είναι τεράστια και δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στην πόλη υπάρχουν πολλές ψυχιατρικές δομές. Όταν κάποιος έχει βαριά κατάθλιψη δεν χρειάζεται, όπως σε άλλες χώρες, να κλείνεται σε ψυχιατρική κλινική, μπορεί καθημερινά να επισκέπτεται την εξωτερική κλινική, να συμμετέχει σε ομαδικά γκρουπς, να τον παρακολουθούν ιατροί ελέγχοντας τις δόσεις της φαρμακευτικής του αγωγής. Επίσης υπάρχουν κλινικές που δέχονται περιστατικά για απώλεια συγγενούς, ή διαζύγια, όπου παραμένουν πέντε μέρες λαμβάνοντας βοήθεια από ψυχιάτρους, εργοθεραπευτές, ψυχολόγους.

Εδώ ο ψυχίατρος περιστοιχίζεται πάντα από μια ομάδα, το σύστημα βασίζεται περισσότερο στην ψυχοθεραπεία και όχι στη φαρμακευτική αγωγή, η οποία δίνεται μόνο όταν κάποιος την έχει πραγματικά ανάγκη. Στο επάγγελμά μας η πιστοποίηση και η μετεκπαίδευση είναι απαραίτητα, ελεγχόμαστε κάθε χρόνο και οφείλουμε να παρουσιάζουμε τουλάχιστον πενήντα με εκατό πιστοποιημένες ώρες εκπαίδευσης. Επίσης ως ειδικευόμενοι χρειάζονται τουλάχιστον 80 ώρες προσωπικής ψυχοθεραπείες σε ειδικά εκπαιδευμένο ψυχίατρο, καθώς η λογική είναι ότι αν εμείς δεν γνωρίζουμε καλά τον εαυτό μας δεν θα μπορούμε να εφαρμόσουμε ψυχοθεραπεία. Και πράγματι, ανακάλυψα πράγματα τα οποία δεν φανταζόμουν ότι υπήρχαν μέσα μου.

Η Γενεύη είναι πολυπολιτισμική, τα τελευταία χρόνια έχουν προστεθεί πολλοί διεθνείς οργανισμοί, οπότε υπάρχει πολυγλωσσία, μόνο σήμερα δέχθηκα ασθενείς από 8 διαφορετικές εθνικότητες. Κατάγομαι από τη Λάρισα, τελείωσα το 2007 Ιατρική στη Θεσσαλονίκη και ήρθα για ειδίκευση στην Γενεύη καθώς η αναμονή στο Αιγινήτειο ξεπερνούσε τα έξι χρόνια. Mου λείπει η ουσιαστική ανθρώπινη παρουσία των δικών μου ανθρώπων, ειδικά αυτή την εποχή, που οι μετακινήσεις είναι δύσκολες. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την πληθώρα φίλων μέσω των social media, αλλά στην ουσία όλοι νιώθουμε περισσότερη μοναξιά.

Μαρία-Αικατερίνη Παπαδοπούλου 
Ειδικός Παθολόγος, ειδικός στην Αισθητική Ιατρική και Αντιγήρανση

Σπούδασα στο Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο, το τελευταίο έτος τελείωσα τις σπουδές μου κάνοντας Erasmus στο Παρίσι. Επέστρεψα για να κάνω το αγροτικό μου στην Ελλάδα το οποίο διέκοψα για να εργαστώ εθελοντικά στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο των Βρυξελλών, μέχρι που με δέχθηκαν στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο της Γενεύης όπου και ειδικεύτηκα στην παθολογία και στη συνέχεια στην αντιγήρανση και αισθητική ιατρική. Μεγάλο ρόλο στην απόφασή μου να φύγω από τη χώρα μας έπαιξε η σύγκριση, η οποία δυστυχώς είναι αναπόφευκτη, όταν ο ίδιος βάζεις στον εαυτό σου υψηλούς στόχους. Είμαι τελειομανής, αγαπάω πολύ την επιστήμη μου, το υψηλό επίπεδο γνώσεων, και ο επαγγελματισμός για μένα είναι πάνω από το οικονομικό όφελος. Το ξένο σύστημα είναι λεπτομερές, εξαιρετικά δομημένο, η μετριότητα δεν συνάδει με την Ελβετία, εδώ μετράει η αξία, όταν είσαι πραγματικά καλός αναδεικνύεσαι έχοντας τεράστιες ευκαιρίες εξέλιξης.

Η αισθητική ιατρική είναι η αγάπη μου, χρησιμοποιώ ό,τι είναι μη επεμβατικό, η τεχνική της εφαρμογής παίζει σπουδαίο ρόλο και για να φτάσω στο επίπεδο που βρίσκομαι σήμερα συνεργάστηκα πάνω από τρία χρόνια με μία παγκοσμίου φήμης γιατρό. Βλέπω τον ασθενή ως άνθρωπο πρώτα απ’ όλα και όχι ως μονάδα, ο στόχος μου δεν είναι η ποσότητα αλλά η ποιότητα. Τα διπλώματα και η εξειδίκευσή μας στο Swiss expertice είναι το κίνητρο για να έρθει σε μας ο κόσμος. Το σημαντικότερο είναι να καταφέρεις στο checkup να πάρεις ένα λεπτομερές, σωστό ιστορικό, τότε έχεις εξασφαλίσει την επιτυχία. Αγαπάω πολύ την Κοζάνη, μου λείπουν οι γονείς μου, οι φίλοι μου, μου λείπει ο αυθορμητισμός στις κοινωνικές επαφές, αλλά δεν θέλω να επιστρέψω, είμαι πολύ ευχαριστημένη εδώ.

Σαμαράς Νικόλαος 
Παθολόγος - Γηρίατρος

Άρχισα το 1993 τις σπουδές μου στην ιατρική σχολή στο Στρασβούργο, ειδικεύτηκα στην παθολογία και στη συνέχεια ήρθα στη Γενεύη καθώς η σχολή της Γηριατρικής εδώ θεωρείται η καλύτερη στον κόσμο. Δεν έχω μετανιώσει για την επιλογή μου, αλλά εκείνο που σίγουρα οφείλω να πω είναι ότι όσοι σπουδάζουν στο εξωτερικό θυσιάζουν πολλά για την επιστήμη τους.

Η ζωή στην Ελβετία είναι απλή, η μεγαλύτερη διαφορά ανάμεσα στις δύο χώρες είναι η σταθερότητα, το νομικό πλαίσιο δεν αλλάζει κάθε λίγο και λιγάκι. Οι Ελβετοί συμπαθούν ιδιαίτερα τους Έλληνες, τους εμπιστεύονται ως ανθρώπους και ως επιστήμονες. Από το 2010, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της πολύχρονης αναμονής στην ειδικότητα, αυξήθηκε κατά πολύ ο αριθμός των γιατρών.

Η ιατρική εκπαίδευση εδώ είναι πολύ υψηλών προδιαγραφών, άλλωστε αυτή η φήμη έχει εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο, σε αυτή στηρίχθηκε και αναπτύχθηκε πολύ ο ελβετικός ιατρικός τουρισμός. Πριν τον covid-19 είχαμε ασθενείς από Ρωσία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, βασιλικές οικογένειες, υψηλά πολιτικά πρόσωπα. Κάθε χρόνο οφείλουμε να εκπαιδευόμαστε και να συγκεντρώνουμε μόρια, τα οποία δηλώνεις σε μία ιατρική πλατφόρμα. Εάν δεν συγκεντρώσεις τις μονάδες που σου αντιστοιχούν και σε ελέγξουν, χάνεις την άδειά σου.

Παντρεύοντας την παθολογία με τη γηριατρική χάραξα νέα εξέλιξη στην επιστήμη μου. Οι άνθρωποι χρειάζονται μια πυξίδα για να μπορέσουν να γηράσκουν σωστά και σε αυτό παίζει σημαντικό ρόλο πόσο ενεργοί είμαστε. Το ευ γηράσκειν πρέπει να μαθαίνεται μετά τα σαράντα, τα φάρμακα δεν είναι πάντα η λύση για τη θεραπεία, η σωστή διατροφή, η φυσική άσκηση, η νοητική άσκηση και το να είσαι κοινωνικά ενεργός παίζουν μεγάλο ρόλο.

Μου λείπει ιδιαίτερα η Ελλάδα, το να είσαι Έλληνας είναι ταυτότητα. Ειδικά τώρα, που δεν μπορώ να έρχομαι συχνά λόγω του ιού, αισθάνομαι πολύ έντονα την έλλειψη. Σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή πρέπει να ζωντανέψουμε την αγάπη προς την οικογένειά μας, τους φίλους μας, να ζωντανέψουμε την καλοσύνη μας, μπορεί να μην έχουμε ταξίδια, εστιατόρια και μαγαζιά, έχουμε όμως τους δικούς μας ανθρώπους και αυτό είναι ό,τι πιο σημαντικό.