Ίλιγγος: Ποια είναι τα συχνότερα αίτια και πώς αντιμετωπίζεται

O ίλιγγος είναι η ψευδαίσθηση ότι κάποιος κινείται ή περιστρέφεται, ενώ στην πραγματικότητα είναι ακίνητος. Αυτό προκαλεί τρομερή σύγχυση και αγωνία.
Ο περισσότερος κόσμος μπερδεύει τον ίλιγγο με την απλή ζάλη, την αστάθεια, τη «θολούρα», την τάση για λιποθυμία ή το «βάρος» στο κεφάλι (π.χ. αυτό που νιώθει κανείς μετά από κατανάλωση αλκοόλ), εξηγεί η δρ. Ανατολή Παταρίδου, MD Ωτορινολαρυγγολόγος Κεφαλής – Τραχήλου, ΠαιδοΩΡΛ, Επιστημονική Συνεργάτης Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ-ΜΗΤΕΡΑ.
Όμως ο ίλιγγος, συνεχίζει η κ. Παταρίδου, δεν είναι πάθηση, αλλά σύμπτωμα, και επιβάλλει τη διαγνωστική αξιολόγηση από αρκετές ειδικότητες, με πιο συχνές του Παθολόγου, του Ωτορινολαρυγγολόγου, του Νευρολόγου, του Οφθαλμίατρου και του Καρδιολόγου. Ίλιγγος μπορεί να εμφανιστεί είτε από προβλήματα του λαβυρίνθου (το όργανο της ισορροπίας), κάτι που συμβαίνει στο 90% των περιπτώσεων είτε από νευρολογικά προβλήματα, που είναι πολύ πιο σπάνια (10%). Παρόλο που ο ίλιγγος έχει «εκρηκτικό» χαρακτήρα και συμπτώματα που τρομάζουν, σπάνια σχετίζεται με κάτι σοβαρό για την υγεία. Με άλλα λόγια, ένας ίλιγγος είναι πάντοτε επείγον ζήτημα, αλλά ευτυχώς σπάνια είναι σοβαρό ζήτημα!

Οι πιο συχνές αιτίες εμφάνισης και τα συμπτώματά τους

• Αιθουσαία νευρωνίτιδα. Χαρακτηρίζεται από αιφνίδια έναρξη με έντονο ίλιγγο και εμέτους, που επιδεινώνονται με οποιοσδήποτε κίνηση του κεφαλιού. Διαρκεί από λίγες μέρες έως τρεις εβδομάδες.
• Καλοήθης παροξυσμικός ίλιγγος θέσεως. Χαρακτηριστικό της πάθησης είναι η πρόκληση των συμπτωμάτων του ιλίγγου, όταν ο ασθενής ξαπλώσει ύπτια με το κεφάλι του στραμμένο προς τα πλάγια, από την πλευρά του πάσχοντος λαβυρίνθου.
• Νόσος του Meniere. Η νόσος χαρακτηρίζεται από σημαντικές ακουστικές διαταραχές, που διαρκούν από 30 λεπτά έως 24 ώρες. Εκτός από τον ίλιγγο, ο ασθενής παρουσιάζει βαρηκοΐα, εμβοές και αίσθημα πληρότητας ώτων. Η βαρηκοΐα δεν είναι μόνιμη, αλλά βελτιώνεται μετά την πάροδο μιας υποτροπής.
• Ακουστικό νευρίνωμα. Είναι ένας καλοήθης όγκος, που αυξάνεται με βραδύ ρυθμό, προκαλώντας μονόπλευρη βαρηκοΐα, εμβοές και ίλιγγο. Ο ίλιγγος είναι παροδικός και διαρκεί από 30 λεπτά έως μερικές εβδομάδες. Η βαρηκοΐα όμως είναι μόνιμη και προοδευτικά επιδεινώνεται.
• Διάσειση του λαβυρίνθου. Οφείλεται σε τραυματισμούς και κακώσεις του κεφαλιού. Εκτός από τον ίλιγγο, ο τραυματίας πιθανόν να παρουσιάζει βαρηκοΐα και εμβοές.
• Ίλιγγος σχετιζόμενος με ημικρανία. Στα πλαίσια ενός επεισοδίου ημικρανίας, μπορεί ο ασθενής να εμφανίσει και ίλιγγο, βαρηκοΐα και εμβοές. Χαρακτηριστικά της ημικρανίας είναι η ευαισθησία του πάσχοντος στους ήχους και στο φως.

Ο ρόλος του Ωτορινολαρυγγολόγου στη διάγνωση

Βασική είναι η λήψη λεπτομερούς ιστορικού,  νευροωτολογικού-ακοολογικού ελέγχου (ακοόγραμμα, τυμπανόγραμμα, ωτοακουστικές εκπομπές, ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους πρόκληση ιλίγγου θέσεως –δοκιμασία DixHallpike–, ηλεκτρονυσταγμογραφία). Συχνά είναι απαραίτητη για τη διάγνωση και κάποια απεικονιστική εξέταση με αξονική ή μαγνητική τομογραφία.

Γενικότερα, το ποιες από τις παραπάνω εξετάσεις είναι απαραίτητες προκειμένου να αποκλεισθούν παθήσεις με παρόμοια κλινική εικόνα και να καταλήξουμε στην αιτία του ιλίγγου εξατομικεύεται σε κάθε ασθενή.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Ο ίλιγγος αντιμετωπίζεται ανάλογα με το αίτιο που τον προκαλεί. Η θεραπεία στις περιπτώσεις ιλίγγου λαβυρινθικής αιτιολογίας μπορεί να περιλαμβάνει είτε φάρμακα, είτε ασκήσεις αιθουσαίας αντιρρόπησης είτε, σε κάποιες περιπτώσεις, και  χειρουργική επέμβαση.

Η φαρμακευτική αγωγή ουσιαστικά προσφέρει ανακούφιση από συμπτώματα όπως η ναυτία και η έντονη ζαλάδα που σχετίζονται με τον ίλιγγο. Αν όμως από τον διαγνωστικό έλεγχο διαπιστωθεί  λοίμωξη στα αυτιά ή στις παραρρίνιες κοιλότητες, τότε επιβάλλεται και η χρήση αντιβιοτικών.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στον Καλοήθη Παροξυσμικό Ίλιγγο Θέσης η θεραπεία επιτυγχάνεται με ειδικές ασκήσεις που ονομάζονται χειρισμοί Epley. Πρόκειται για κινήσεις της κεφαλής που γίνονται υπό την καθοδήγηση του Ωτορινολαρυγγολόγου, στον χώρο του ιατρείου, και έχουν άμεσο έλεγχο και ανακούφιση του συμπτώματος του ιλίγγου με αποτέλεσμα έναν πολύ χαρούμενο ασθενή που μέσα σε ένα λεπτό γίνεται εντελώς καλά.