Ογκολογικοί ασθενείς και κορωνοϊός

Πριν λίγες ημέρες ο αριθμός των θανάτων από SARS-CoV-2 στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ξεπέρασε το μισό εκατομμύριο. Τη στιγμή που γράφονταν αυτές οι γραμμές, ο αναπνευστικός ιός είχε μολύνει 113.303.271 ανθρώπους και είχε προκαλέσει τον θάνατο 2.512.886 ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Οι πρωτοφανείς συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία οδήγησαν σε ελλιπή φροντίδα των ογκολογικών ασθενών, κυρίως λόγω μη προσέλευσης των ογκολογικών ασθενών για follow-up και επαναληπτικές εξετάσεις, εξηγεί η Φλώρα Σταυρίδη, Ογκολόγος ΜD, MSc, MRCP, Διευθύντρια Δ' Ογκολογικής Κλινικής του Ομίλου ΥΓΕΙΑ, διευθύνουσα σύμβουλος του Care & Cure Oncology Center.

Όπως επισημαίνει, ο φόβος της προσέλευσης στις μονάδες υγείας λόγω του κορωνοϊού, καθώς και η απώλεια εισοδήματος ή/και εργασίας, έκανε πολλούς ασθενείς να αφήσουν τους προσυμπτωματικούς ελέγχους σε δεύτερη μοίρα, με αποτέλεσμα καθυστερημένες διαγνώσεις.

Αξίζει να σημειωθεί πως μόνο το διάστημα Μαρτίου - Απριλίου 2020, οι προσυμπτωματικοί έλεγχοι για τον καρκίνο του μαστού, τον καρκίνο του παχέος εντέρου και τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας παρουσίασαν μία πτώση 80-90%. Μέχρι τον Ιούνιο του ίδιου έτους, ο αριθμός των προσυμπτωματικών ελέγχων είχε ανέβει, ωστόσο εξακολουθούσε να βρίσκεται σε επίπεδα 25-36% κάτω από την προηγούμενη χρονιά. Αυξημένο κίνδυνο να μην προσέλθουν για εξετάσεις είχαν επίσης τα άτομα με χαμηλό εισόδημα και τα άτομα που βίωσαν απώλεια εισοδήματος ή εργασίας λόγω της πανδημίας.

Γιατί θα έχουμε αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου
Ειδικοί από όλο τον κόσμο εκτιμούν ότι, τους μήνες που θα ακολουθήσουν, η ανθρωπότητα θα κληθεί να αντιμετωπίσει αύξηση στους θανάτους από καρκίνο. Έρευνες έχουν ήδη δείξει πτώση στη συχνότητα εμφάνισης των έξι πιο συχνών καρκίνων: του μαστού, του εντέρου, του πνεύμονα, του παγκρέατος, του στομάχου και του οισοφάγου. Μία πτώση που οφείλεται στη μη διάγνωση και η οποία αναμένεται να εκφραστεί με πολλούς θανάτους, καθυστερημένες διαγνώσεις και ραγδαία αύξηση των περιπτώσεων καρκίνου τη χρονιά που διανύουμε και τα χρόνια που θα ακολουθήσουν.

Πέρα από τους παράγοντες που προαναφέρθηκαν, σημαντική θα είναι η συνεισφορά σε αυτό το αρνητικό ρεκόρ συμπεριφορών όπως η αύξηση του βάρους μας, η σωματική αδράνεια, η κατανάλωση αλκοόλ.

Σε μια προσπάθεια να ποσοτικοποιήσουν τις επιπτώσεις της πανδημίας σε αριθμό θανάτων από καρκίνο, ερευνητές από τις ΗΠΑ υπολόγισαν ότι για δύο μόνο καρκίνους, του μαστού και του εντέρου, η πανδημία αναμένεται τα επόμενα χρόνια να οδηγήσει σε 10.000 επιπλέον θανάτους.

Ωστόσο, το συγκεκριμένο σενάριο θεωρείται αρκούντως αισιόδοξο, καθώς έλαβε υπόψη του μία διακοπή στην πρόσβαση στην περίθαλψη διάρκειας μόλις 6 μηνών, ενώ ήδη συμπληρώνουμε έναν χρόνο περιοριστικών μέτρων λόγω της πανδημίας. Αντίστοιχη μελέτη στη Βρετανία έδειξε πως η αύξηση των θανάτων από καρκίνο θα διαμορφωθεί στο +5% για τον καρκίνο του πνεύμονα και στο +15% για τον καρκίνο του εντέρου.

Όχι καθυστερήσεις στην πρόληψη
Όσοι έχουν επιβαρυμένο ιστορικό –προσωπικό ή οικογενειακό– για καρκίνο και άλλους σοβαρούς παράγοντες κινδύνου δεν θα πρέπει να αμελούν τις προληπτικές τους εξετάσεις. Επιπλέον, τα άτομα που παρατηρούν ένα νέο ανησυχητικό σύμπτωμα που μπορεί να σχετίζεται με καρκίνο, όπως κάποιο εξόγκωμα στον μαστό, μία μητρορραγία, αίμα από το έντερο, αίμα στα κόπρανα, ανεξήγητη απώλεια βάρους, πυρετό, κόπωση ή αλλαγές στο δέρμα τους, θα πρέπει άμεσα να αναζητούν ιατρική βοήθεια. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στις υγειονομικές μονάδες όλης της χώρας, δημόσιες και ιδιωτικές, τηρούνται αυστηρότατα μέτρα προστασίας από την πανδημία. Έτσι, κάθε διαγνωστική εξέταση πραγματοποιείται με απόλυτη ασφάλεια.

Ογκολογικοί ασθενείς
Η πανδημία έφερε σημαντικές προκλήσεις και στη φροντίδα των ήδη διαγνωσμένων ογκολογικών ασθενών: Επισκέψεις και επεμβάσεις αναβλήθηκαν στην αρχή της πανδημίας. Ήδη από τον Μάιο του 2020, ποσοστό 79% των ογκολογικών ασθενών στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέφεραν καθυστερήσεις στη θεραπεία τους.

Κλινικές μελέτες
Ακόμη και οι κλινικές μελέτες επηρεάστηκαν, καθώς το screening και εισαγωγή συμμετεχόντων σε μελέτες μειώθηκε κατά 60%. Επιπλέον, μεγάλο μέρος των κλινικών μελετών κατευθύνθηκε στη μελέτη του κορωνοϊού και στην αναζήτηση πιθανών θεραπευτικών επιλογών – ήδη στο πεδίο αυτό τρέχουν χιλιάδες μελέτες ανά τον κόσμο. Το μήνυμα, ακόμη και στις πρωτοφανείς συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία, είναι ένα: Δεν ξεχνάμε την πρόληψη. Δεν ξεχνάμε τον καρκίνο. Η πρόληψη σώζει ζωές!