O Ντίπακ Τσόπρα μιλάει για την πανδημία: Tι μπορούμε να μάθουμε

Με αφορμή την κυκλοφορία του νέου του βιβλίου Total Meditation, o καθηγητής διαλογισμού Ντίπακ Τσόπρα απάντησε για μια σειρά ζητημάτων που αφορούν την πανδημία και την ανθρώπινη συμπεριφορά, μιλώντας στο περιοδικό Body & Soul. 

Υπάρχει κάποιο μάθημα που μπορούμε να αντλήσουμε από τον COVID-19 και την πολιτική αναταραχή που μαστίζει τον κόσμο ήδη από το 2020;
Τον τελευταίο καιρό, ενθαρρύνουμε τους ανθρώπους να ανακαλύψουν και πάλι το σώμα τους, να αναστήσουν την ψυχή τους, να γιορτάσουν την ύπαρξή τους και να είναι ευγνώμονες γι’ αυτή. Η πανδημία μου έδειξε ότι οι περισσότεροι από μας θεωρούν δεδομένη την ύπαρξή τους. Εγώ κάθε μέρα που ξυπνάω νιώθω ευγνωμοσύνη που υπάρχει που είμαι στον κόσμο. Τώρα που ενέσκηψε η πανδημία όλοι φαίνονται σοκαρισμένοι… Στο μεταξύ, η φύση γιορτάζει: τα πουλιά κελαηδούν, τα ψάρια επιστρέφουν στα κανάλια της Βενετίας και ο αέρας είναι τόσο καθαρά ώστε μπορούμε να δούμε τα Ιμαλάια από μακριά. Η πανδημία είναι ένα σημάδι ότι καταστρέφουμε το οικοσύστημά μας: το λέμε συχνά αλλά είναι δύσκολο να αναστρέψουμε τη ζημιά. Είμαστε μέρος της φύσης η οποία μπορεί να αποφασίσει ότι το ανθρώπινο είδος δεν είναι τελικά και τόσο καλή εμπειρία. Υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής, της οικολογικής καταστροφής και της δηλητηρίασης του σώματός μας με σκουπιδοφαγητά και άλλα δηλητήρια. Υπάρχουν μόνο 25.000 ανθρώπινα γονίδια στο σώμα μας· τα υπόλοιπα είναι μικροβιακά ― οπότε πρέπει να τα παίρνουμε υπόψη.

Το νέο σας βιβλίο, Total Meditation, διδάσκει στους ανθρώπους πώς να ευτυχήσουν μέσa σε έναν χαοτικό κόσμο. Ποια είναι η συμβουλή σας σε όσους αισθάνονται θυμωμένοι ή ανήσυχοι αυτήν τη στιγμή;
Το χειρότερο πράγμα που μπορούμε να κάνουμε τώρα είναι να αντιδράμε με οργή. Είτε είναι δικαιολογημένη, είτε όχι η οργή θα προσθέσει λίγη περισσότερη ταραχή του κόσμου. Αν πιστεύουμε ότι η συνείδηση είναι μια μοναδική πραγματικότητα κι ότι με όσα κάνουμε συμβάλλουμε στη συλλογική συνείδηση, η συμβουλή μου θα ήταν η εξής: μόλις αισθανθείτε ότι ενεργοποιείται η οργή και η αγωνία, πατήστε το νοερό κουμπί της παύσης και παρατηρήστε την αντίδρασή σας για λίγα δευτερόλεπτα ― ο γιογκικός τρόπος αντιμετώπισης είναι να μετράμε τις ευλογίες μας, να έχουμε υπομονή και, κυρίως, να μη χειροτερεύουμε μια ήδη όχι και τόσο ευχάριστη κατάσταση.

Μιλάτε συχνά για «αφύπνιση» μπροστά σε όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας. Πώς το πετυχαίνουμε αυτό χωρίς να μας απορροφά η πραγματικότητα, οι κακές ειδήσεις…;
Προγραμματίζοντας τα πάντα. Μπορούμε να πούμε ότι μια φορά την ημέρα θα ακούσουμε ειδήσεις, ή θα έχουμε την επαφή που έχουμε με την τεχνολογία. Είναι σκέτη καταστροφή να παρακολουθούμε τις ειδήσεις όλη μέρα, να τις παρακολουθούμε ενώ επαναλαμβάνονται, παλιώνουν και γίνονται απόψεις. Να σας πω τι κάνω εγώ: ακούω ειδήσεις μία φορά το πρωί και αλλάζω μέσο ενημέρωσης κάθε μέρα. Τη μια βλέπω βλέπω CNN, την άλλη BBC ή επισκέπτομαι κάποιον άλλο ιστότοπο ειδήσεων. Δεν ασχολούμαι με τις γνώμες που διατυπώνει ο καθένας.

Πώς άλλαξε αντίληψη του διαλογισμού άλλαξε τα τελευταία 30 χρόνια; Βρίσκετε όλο και περισσότεροι άνθρωποι ακολουθούν την πρακτική;
Ναι, πολλοί άνθρωποι έχουν υιοθετήσει την πρακτική και τους βοηθάει, νομίζω, την αντιμετώπιση και τριών πανδημιών μας. Η μία είναι η COVID-19, η δεύτερη είναι η παγκόσμια οικονομική κρίση και η τρίτη είναι το άγχος που οποίο προκαλεί φλεγμονές στον οργανισμό και κάνει τους ανθρώπους να αρρωσταίνουν. Νέοι ή μεγαλύτεροι, πάσχουν από χρόνιο άγχος, κατάθλιψη και φλεγμονές χαμηλής έντασης που οδηγούν σε ασθένειες. Οι νέοι υπόκεινται σε οξείες φλεγμονώδεις καταιγίδες, που ονομάζονται καταιγίδες κυτοκίνης: μπορούμε να μειώσουμε σημαντικά τη συχνότητα αυτών των καταιγίδων μόνο με βαθιά αναπνοή και διαλογισμό. Με τον διαλογισμό μπορούμε να προστατέψουμε τη σωματική και ψυχική μας υγεία σ’ αυτή την δύσκολη περίοδο.

Πολλοί άνθρωποι τον έχουν υιοθετήσει, άλλοι τόσοι αμφισβητούν την ωφελιμότητά του.
Τα επιστημονικά δεδομένα για τον διαλογισμό είναι πολύ σαφή: βελτιώνει τη δραστηριότητα των γονιδίων που είναι υπεύθυνα για την επούλωση και την αυτορρύθμιση, μειώνει τη δραστηριότητα των γονιδίων που είναι υπεύθυνα για τη φλεγμονή και αυξάνει τα επίπεδα των τελομερών, που επηρεάζουν τη διάρκεια ζωής μας. Όλα αυτά τα δεδομένα υπάρχουν στη γενική ιατρική βιβλιογραφία, δεν είναι μύθοι  του Νew Age. Ο διαλογισμός είναι ένα καλό συμπλήρωμα στη μείωση της πιθανότητας να αρρωστήσουμε. Ο διαλογισμός μαζί με την άσκηση, την αναπνοή, τη γιόγκα, τις υγιείς σχέσεις, την αγάπη, τη συμπόνια, τη χαρά, την ισορροπία και τη φυτική διατροφή μειώσει την πιθανότητα να αρρωστήσουμε.

Μιλάτε συχνά για το breathwork: ποια είναι η αγαπημένη σας αναπνευστική άσκηση;
Το σημαντικότερο που πρέπει να γνωρίζουν οι άνθρωποι είναι πως αν αναπνέουν μόνο μέσω της μύτης, θα αισθανθούν αμέσως πιο ήρεμοι. Στον δυτικό κόσμο, το 85% των ανθρώπων αναπνέουν από το στόμα, κι αυτό προκαλεί κάθε είδους προβλήματα. Στην κοινωνία μας, η αϋπνία, η υγεία των δοντιών, οι λοιμώξεις, οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η φλεγμονή συνδέονται με την αναπνοή από το στόμα.

Γιατί η αναπνοή από τη μύτης είναι προτιμότερη;
Αυξάνει την καρδιαγγειακή ικανότητα, προσθέτει οξείδιο του αζώτου στην αναπνοή μας, πράγμα που αυξάνει την οξυγόνωση κατά 20%. Και μειώνει τις πιθανότητες μόλυνσης, επειδή η μύτη φιλτράρει τα βακτήρια και τους ιούς.

Εκτός από τον διαλογισμό, τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για να διατηρηθούμε σε καλή υγεία, σωματικά και ψυχικά;
Πρώτο, ο βαθύς ύπνος. Συνιστώ οκτώ ώρες ύπνου. Δεύτερο, διαλογισμός. Τρίτο, 10.000 βήματα την ημέρα, αν είναι δυνατόν, αλλά και να αφιερώνουμε λίγο χρόνο στη γνώση του νου-σώματος με γιόγκα, με tai chi, πολεμικές τέχνες ή chi gong. Όλα αυτά ενισχύουν τις αλληλεπιδράσεις νου-σώματος. Το τέταρτο είναι η βαθιά αναπνοή και το πέμπτο είναι υγιή συναισθήματα όπως ενσυναίσθηση, χαρά και ειρήνη.

Εύκολο να το λέμε.
Το έκτο είναι εύκολο. Στη διατροφή μας περέπει να αποφεύγουμε επεξεργασμένα τρόφιμα, τρόφιμα με ορμόνες ή αντιβιοτικά. Τα περισσότερα παρασκευασμένα τρόφιμα έχουν συντηρητικά που σκοτώνουν τη μικροβιακή χλωρίδα του εντέρου και μας προδιαθέτει σε χρόνια ασθένεια. Άνθρωποι  που αλλάζουν τη διατροφή τους απαλλάσσονται από χρόνιες ενοχλήσεις όπως το άσθμα. Η τροφή επηρεάζει άμεσα τις γενετικές πληροφορίες στο έντερο, και το έντερο φέρει πάνω από το 90% των γενετικών πληροφοριών στο σώμα μας.

Ποιο είναι το μάθημα που αντλήσατε εσείς με το πέρασμα του χρόνου;
Μπορούμε να έχουμε τέλεια σωματική υγεία, τις πιο τέλειες σχέσεις και πολλά χρήματα, αλλά κάποια στιγμή, περνάμε μια πνευματική κρίση: τον φόβο των γηρατειών, της αναπηρίας και του θανάτου. Καθώς κλείνω τα 74, νομίζω ότι το πιο σπουδαίο είναι να κατανοήσουμε τη φύση μας ως πνευματικά όντα, ότι υπάρχει ένα μέρος από μας ―οι θρησκείες το λένε ψυχή― που δεν υπόκειται στη γέννηση και το θάνατο. Στο ερώτημα ποιος είμαι τι απαντάμε; Αφού δεν έχω το ίδιο σώμα, το ίδιο μυαλό και την ίδια προσωπικότητα που είχα όταν ήμουν νέος, γιατί εξακολουθώ να αισθάνομαι το ίδιο ον; Ο λόγος είναι ότι υπάρχει ένα μέρος του εαυτού μας που δεν αλλάζει ποτέ κι αν δεν έρθουμε σε επαφή μ' αυτό, η ανθρωπιά μας θα είναι ατελής.