Το post της ημέρας: Γιώργος Παππάς

«Ημερολόγιο κορωνοϊού, D-Day, 2 Δεκεμβρίου 2020: γιατί θα είμαι πρώτος στην ουρά για το εμβόλιο:*
1. Επειδή θέλω να είμαι παρών σε μια από τι σημαντικότερες στιγμές της επιστήμης, της ανθρωπότητας, κι αυτή η μακρά στιγμή αρχίζει τυπικά σήμερα, στην πρώτη αδειοδότηση: Επειδή όσες παλινωδίες κι όσες αστοχίες κι όσες τραγωδίες κι αν μετρήσαμε στους μήνες αυτούς (και που θα γίνουν μάθημα, ελπίζω για μελλοντικές πανδημίες και μελλοντικές κοινωνίες), το τέλος είναι πια αμετάκλητο. Και θα είναι αίσιο.
2. Επειδή δεν φοβάμαι τη "νέα και αδοκίμαστη τεχνολογία". Δεν είναι τόσο νέα, δεν είναι αδοκίμαστη. Είναι καρπός και πρώτος σταθμός μιας μακράς ερευνητικής πορείας που ξεκίνησε 30 χρόνια πριν (και λίγα λέω, νωρίτερα ξεκίνησε, αποτυπωμένη η ιστορία σε κάμποσα Nobel καθώς μαθαίναμε τι είναι και τι κάνει το RNA και πόσο, εντελώς, διαφορετικό είναι από το DNA). To 1990 πρωτοείδαν πως μπορούσαν να μεταδώσουν το μήνυμα, σε πειραματόζωα. Πέρασαν χρόνια, με άλυτα προβλήματα: ευαίσθητο το mRNA στα πάντα, δεν μπορούσε εύκολα να επιζήσει και να εισχωρήσει στα κύτταρα στόχους. Ψάξαμε οχήματα, περιτυλίγματα, άλλους τρόπους, και κάπου πέντε χρόνια πριν τελειοποιήσαμε την λογική των LNPs, των λιπιδικών νανοσωματιδίων, που έκρυψαν με ασφάλεια το mRNA μέχρι να μπει στα κύτταρα, όπως προστατεύουν αυτά τα αεροπλάστ (με τις φούσκες που αγαπάμε να σπάμε) κάθε τι εύθραυστο. Δεν φοβάμαι το νέο, επειδή αν θέλει κάποιος να ψάξει, θα δει πως και η ίδια η σύμπραξη Pfizer/BioNTech πειραματίστηκε πολύ, σχεδόν με κάθε πιθανή παραλλαγή εφαρμογής του mRNA- άλλη στόχευση, άλλο ξεδίπλωμα, άλλο περίβλημα- δείτε στο συμπληρωματικό υλικό μιας από τις πρώτες δημοσιεύσεις, πόσο διαφορετικοί είναι οι τέσσερις τύποι που δοκίμασαν εν τέλει πριν καταλήξουν στην κατάλληλη ισορροπία ασφαλούς αποτελέσματος.
3. Επειδή λοιπόν δεν φοβάμαι αυτό το mRNA που θα μπει μέσα μου με το εμβόλιο: Ταχυδρόμος το εμβόλιο, φάκελος τα LNPs, επιστολή εντός το mRNA, αυτοκαταστρεφόμενη, σαν τα μηνύματα από το Mission Impossible (τέτοια άλλωστε έμοιαζε η αποστολή της επιστήμης) -ούτε ιος απενεργοποιημένος, ούτε ιος εξασθενημένος, δεν θα κολλήσεις με το εμβόλιο. Θα παραμείνει ώρες το mRNA πριν αποσυντεθεί, και απλά θα δώσει μια πληροφορία, οδηγίες συναρμολόγησης: "Πώς να φτιάξετε μόνοι σας, με απλά υλικά του κάθε σπιτιού, ένα spike (ή ένα κομμάτι του)". Και αφού το κατασκευάσετε, βγάλτε το φωτογραφία, αποτυπώστε το στην μνήμη σας: "αν δείτε ποτέ να τριγυρίζει στην γειτονιά σας κάτι τέτοιο, κάτι που να του μοιάζει στο προφίλ, ετοιμαστείτε για πόλεμο, πριν προλάβει να σας αιφνιδιάσει. Να το θυμάστε καλά, όλη η οικογένεια".
4. Επειδή δεν φοβάμαι αυτό το spike που ο ίδιος μου ο οργανισμός θα κατασκευάσει: τουβλάκια σε διάταξη θα είναι, παιδικό παιχνίδι, πρόπλασμα, προφίλ άσχημης μύτης σε σκοτεινό πρόσωπο στην χειρότερη. Αλλά άψυχο, ανενεργό. Δεν θα μετακινηθεί να πάει κάπου, δεν θα ξεκλειδώσει το προστατευμένο δωμάτιο του σπιτιού μας, τον πυρήνα που κρύβεται το DNA μας, εκεί που έχουμε το χρηματοκιβώτιο (ή την κόρη μας άμα είναι κανένας νεαρός που κοιτάζει πονηρά ο ταχυδρόμος, λέμε τώρα). Και δεν φοβάμαι ούτε τον ταχυδρόμο, Μα, θα με ρωτήσεις, αν το ίδιο μας το κύτταρο, το ίδιο μας το σπίτι έχει κάτι μέσα, ένζυμο/ κατοικίδιο που θα μετακινήσει αυτό το spike και το πάει στο προστατευμένο δωμάτιο; Δεν γίνεται, δεν χωράνε τα τουβλάκια στο στόμα του κατοικίδιου, δεν έχει κλειδί από το κρίσιμο δωμάτιο το κατοικίδιο, δεν μπορεί καμία ανάστροφη τρανσκριπτάση να γαντζώσει αυτό το mRNA, και να το βάλει μέσα στο DNA μας, δεν έχει από πού να πιαστεί, Και επειδή ακόμη και στην (καταργούμε την λογική, την βιολογία, την φύση) περίπτωση που ενσωματωνόταν το έρμο το spike στο DNA μας, δεν θα μετέτρεπε τα κύτταρά μας σε κορωνοϊούς, το πολύ πολύ να αποκτούσαμε παράδοξη συμπάθεια προς κορώνες και εστεμμένους, να βλέπουμε The Crown και να μας αρέσει (ούτε στα x-files βέβαια δεν γίνεται βέβαια αυτό με την Gillian Μητσικώστα να κάνει την Μέρυλ Στρηπ να κάνει την Θάτσερ).
5. Και επειδή δεν φοβάμαι ούτε τον ταχυδρόμο, το ίδιο το εμβόλιο: είναι ελεγμένος αυστηρά στο ήθος και τις ικανότητες ο νέος ταχυδρόμος, και εμπιστεύομαι αυτούς που τον έλεγξαν, την επιστήμη και τα στοιχεία. Και επειδή όλα αυτά δεν είναι γυάλινη σφαίρα που προβλέπει το μέλλον, είναι αλφαβητάρι της βιολογίας, επιπέδου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Δεν είναι έμμισθη διαφήμιση (κι εγώ συνεχίζω να μπορώ να δηλώνω ανοιχτά πως δεν έχω και δεν επιζητώ έννομα συμφέροντα, αλλά δεν ειμαι βέβαιος αν μπορούν να κάνουν το ίδιο κάποιοι επαγγελματίες αμφισβητίες). Επειδή όλα αυτά είναι η πρώτη νίκη σε μια πορεία που ήδη στοχεύει μακρύτερα, να βρει αποτελεσματικούς τρόπους να φτιάξει θεραπευτικά mRNA εμβόλια για πάσης φύσεως καρκίνους. Αλλά και να προχωρήσει σε δοκιμές για άλλα, σπανιότερα νοσήματα (όπου δεν έχεις επιδημία για να εκτιμήσεις πώς θα πλήξει 150.000 ανθρώπους σε δοκιμές 3ης φάσης), αλλά και σε άλλα, δυσκολότερα. Επειδή δεν είναι όλα τα παθογόνα χαζά σαν τον SARS-CoV-2, υπάρχουν και δάγγειοι, και πλασμώδια και ρετροϊοί ακόμη για να νικήσουμε.
6. Επειδή τρέξανε αυτές οι δοκιμές της τρίτης φάσης, και φαίνεται να είναι αποστομωτικές. "Τα έχεις δει τα στοιχεία;" θα ρωτήσεις. Όχι ακόμη, αλλά σημασία έχει να τα δούνε αυτοί που πρέπει, και οι Βρετανοί που τα είδαν πρώτοι, αυτοί που είναι ειδικοί στο να κρίνουν καλύτερα από μένα κι εσένα, τα είδαν, έδωσαν το ελεύθερο, και γι' αυτό σήμερα είναι μια αλλιώτικη μέρα, επίσημα. Εκτός αν δεν πιστεύεις ούτε τους ειδικούς, εκτός αν θεωρείς πως μια παγκόσμια συνομωσία αποφάσισε να σε παρακολουθεί, να σου ενεργοποιεί κρυφά μηνύματα, να σε κάνει υποχείριο. Λυπάμαι, αυτό μάλλον σου συμβαίνει ήδη, αλλά κοίταξε πιο δίπλα σου, σε κάποιους κραυγαλέους πονηρούς δημοκόπους ψεύτες, για να βρεις τον υπαίτιο. Μπορείς να το αλλάξεις. Να διαβάσεις, να ξαναδιαβάσεις, να δεις πίσω από τις κραυγές. Να σου το κάνουμε σκετσάκι; Να σου το κάνουμε κόμικ; Να το κάνουμε κι αυτό. Αρκεί να αποτινάξεις την δυσπιστία σου.
7. Επειδή θέλω να προστατευθώ, δεν θέλω να είμαι ο 2144 νοσηλευόμενος της 8ης ημέρας από τότε που εκτέθηκα. Επειδή η πιθανότητα να είμαι, όσο μικρή κι αν φαίνεται, είναι υπαρκτή, και δυνητικά μπορεί να μην με αφήσει ίδιο μετά- με την κακή έννοια. Αλλά και επειδή το οφείλω απέναντι στους 30 εθελοντές που στην δοκιμή της Moderna πήραν εικονικό φάρμακο, αλλά μετά, όταν έτυχε να εκτεθούν στον ιο, νόσησαν βαριά, γιατί ανήκαν στην άλλη ομάδα, που δεν προστατεύθηκε. Επειδή χάρη σε αυτούς και τους αντίστοιχους στις άλλες δοκιμές 3ης φάσης, μάθαμε πως το εμβόλιο προστατεύει. ΚΑι πολύ περισσότερο επειδή το οφείλω σε αυτόν τον ένα από τους 30 της ομάδας ελέγχου που πέθανε μετά την σοβαρή του νόσο. Θα μπορούσε να είναι στην ομάδα του εμβολίου, και να ζούσε προστατευμένος. Αυτούς πρέπει να ευχαριστούμε και να θυμόμαστε.
8. Επειδή είμαι υγειονομικός. Επειδή οφείλω να αποτελώ παράδειγμα στον τομέα αυτό. Επειδή δεν επιτρέπεται να παριστάνω τον τζαμπατζή της δημόσιας υγείας ("κάντε εσεις το εμβόλιο πρώτα να δω κάτι"). Επειδή πρέπει να συμμετέχω στο να δοθεί απάντηση σε κάθε παραδόπιστο του χώρου που παριστάνει τον σκεπτικιστή: δεν υπάρχουν στον χώρο σκεπτικιστές. Αδιάβαστοι υπάρχουν. Τεμπέληδες που δεν μπορούν να κοιτάξουν δέκα άρθρα, ανόητοι που δεν μπορούν να ανασυστήσουν τα βασικά της βιολογίας στο μυαλό τους, και υπηρέτες άλλων αφεντάδων υπάρχουν. Όποιος υπηρετεί αυτό που ονομάζουμε ιατρική και υγεία οφείλει να σταθεί πρώτος στην σειρά. Αλλιώς, κάποτε, επιτέλους, οφείλει να εξηγήσει τι υπηρετεί. Δε νοείται να είσαι πανεπιστημιακός της υγείας, να προβάλλεις μάλιστα τον τίτλο σου, και να μην ξέρεις τι εμβόλια υπάρχουν για άλλα παθογόνα, ή τι είδους είναι αυτά τα εμβόλια που αναπτύσσονται για τον SARS-CoV-2, ή να ανακαλύπτεις σκοτεινές διαδρομές μεγαλοφαρμακευτικών για να αποπροσανατολίσουν τον κόσμο. Δεν μπορεί, ακόμη κι αν έχεις περάσει από το Harvard πριν "δεις φως αληθινό", να μιλάς για κτηνιατρικές παρενέργειες αντίστοιχων εμβολίων χωρίς να υπάρχει βιβλιογραφία. Δεν μπορείς να αρνείσαι την επιστήμη, εφόσον δηλώνεις επιστήμονας. Δεν μπορεί όμως και οι ακαδημαϊκές αρχές να ανέχονται να χρησιμοποιείται το όνομα κάθε ιδρύματος στα πλαίσια τέτοιας παραπληροφόρησης.
9. Επειδή, όταν θα στέκομαι έξω από το εμβολιαστικό κέντρο, ακόμη και όταν (αν ανήκω σε όσους βγάζουν τις συνηθισμένες παρενέργειες) θα έχω μετά το εμβόλιο μια κούραση ή έναν πυρετό ή θα με πονάει το χέρι μου, θα γνωρίζω πως έχω κάνει ένα βήμα προς το αύριο άνευ ιου. Και ο ιος είναι ο φόβος μου, συνεπώς θα φοβάμαι λιγότερο μετά το εμβόλιο. Και θα φοβάμαι ακόμη λιγότερο όταν τα εμβόλιά μας, όταν με το καλό γίνουν από όλο και περισσότερους, θα είναι το τελειωτικό χτύπημα απέναντι στην πανδημία. Επειδή ενώ θα συνεχίζω με τις μάσκες, τις αποστάσεις, τα ανοιχτά παράθυρα, τα αντισηπτικά, θα ξέρω πως μπορούμε πια, με βεβαιότητα, να μην χάσουμε το επόμενο καλοκαίρι μας, να μην χάσουν άλλοι τα δικά τους επόμενα καλοκαίρια.
10. Επειδή ο Παστέρ πάντα θα μας οδηγεί αλλά το σπουδαιότερο μήνυμά του ήταν οι ανοιχτοί ορίζοντες, τα παιδιά του Ινστιτούτου του που δημιούργησαν όπλα για να αναγνωρίσουμε και να νικήσουμε, τρομακτικά τότε παθογόνα. Επειδή τα παιδιά του πήγαν πιο πέρα, επειδή θα έρθουν κι άλλα εμβόλια, ακόμη ασφαλέστερα, απλούστερα και αποτελεσματικότερα (αυτό το Βέλγικο μιας δόσης με όχημα το εμβόλιο του κίτρινου πυρετού πολύ με ενθουσιάζει), και επειδή η επιστήμη συνεχίζει να μας πηγαίνει πιο πέρα, με τρόπους που δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε πριν από λίγα χρόνια.
* Δεν γνωρίζουμε ακόμη αν τα εμβόλια θα σε προστατεύουν ΚΑΙ από το να κολλήσεις τον ιο χωρίς να νοσήσεις. Σίγουρα σε προστατεύουν από το να νοσήσεις σοβαρά, σε μεγάλο βαθμό. Οπότε εν τέλει ίσως είναι ορθότερο να ξεκινήσουν οι εμβολιασμοί από τους ευπαθέστερους και όχι τους υγειονομικούς. Σε αυτή την περίπτωση, θα είμαι πάλι πρώτος στην σειρά, να κρατάω θέση για τους δικούς μου γηραιότερους ευπαθείς. Και ξανά όταν έρθει η σειρά μου. Και εξυπακούεται πως θα είμαι πάλι εκεί αν αύριο μεθαύριο αδειοδοτηθεί ένας εμβόλιο διαφορετικής τεχνολογίας, ανεξαρτήτως χώρας προέλευσης. Η επιστήμη έχει δική της σημαία.