Health & Fitness

Σιδηροπενική αναιμία: Μια κατάσταση που δεν πρέπει να αγνοούμε

«Όταν η αναιμία είναι σοβαρή, χρειάζεται να γίνει ταχεία αντιμετώπισή της»

A.V. Guest
ΤΕΥΧΟΣ 764
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Ο Βασίλειος Κώτσης, καθηγητής Παθολογίας-Υπέρτασης στο ΑΠΘ, εξηγεί πώς μπορεί να μας επηρεάσει η σιδηροπενική αναιμία

Πρόσφατα επισκέφθηκε το ιατρείο μου η κ. Μαίρη. Παραπονιόταν ότι τον τελευταίο καιρό ήταν χλωμή, αισθανόταν ότι δεν την κρατάνε τα πόδια της και ότι δεν μπορούσε να κάνει όσες δουλειές έκανε παλιότερα στο σπίτι. Όταν προχωρούσε ιδιαίτερα σε ανηφόρα, ένιωθε δυσκολία στην αναπνοή και την καρδιά της να χτυπάει γρήγορα, μας μεταφέρει ο Βασίλειος Κώτσης, Καθηγητής Παθολογίας-Υπέρτασης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Η κ. Μαίρη έπασχε από αναιμία και τα συμπτώματά της ήταν χαρακτηριστικά της νόσου αυτής. Η αναιμία είναι εύκολο να διαγνωσθεί με μια απλή γενική αίματος, στην οποία βρίσκουμε χαμηλό αιματοκρίτη. Η συνηθέστερη αιτία της αναιμίας είναι η έλλειψη σιδήρου. Ο σίδηρος είναι απαραίτητος για τη σύνθεση της αιμοσφαιρίνης. Χαρακτηριστικά από την έλλειψη σιδήρου στη γενική αίματος είναι τα μικρά ερυθροκύτταρα, τα οποία έχουν μικρό όγκο, ο οποίος μετράται ως μέσος όγκος ερυθρών (MCV) και χαμηλή περιεκτικότητα σε αιμοσφαιρίνη. 

Σιδηροπενική αναιμία αναπτύσσεται όταν, για μεγάλο χρονικό διάστημα, οι απαιτήσεις του οργανισμού σε σίδηρο είναι μεγαλύτερες από τις απώλειές του. Ο οργανισμός, επειδή η αιμοσφαιρίνη είναι απαραίτητη για τη ζωή μεταφέροντας το οξυγόνο μέσω του αίματος στα όργανα και τους ιστούς, έχει αποθήκες που γεμίζουν για να μπορεί για μεγάλο χρονικό διάστημα να καλύψει τις ανάγκες του. Όταν υπάρχουν χρόνιες απώλειες αίματος πρώτα αδειάζουν αυτές οι αποθήκες του σιδήρου και στη συνέχεια πέφτει ο αιματοκρίτης. Αυτό μετράται με την πτώση της φερριτίνης ορού. 

Τα αίτια της σιδηροπενικής αναιμίας είναι η απώλεια αίματος συνήθως από το γαστρεντερικό σωλήνα που μπορεί να οφείλεται σε πεπτικό έλκος, διαφραγματοκήλη, φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, νεοπλάσματα του πεπτικού, αγγειοδυπλασίες, αιμορροΐδες ή και λήψη φαρμάκων, όπως χρόνια λήψη ασπιρίνης ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας συνήθης αιτία είναι η απώλεια αίματος με την περίοδο, ιδιαιτέρα όταν αυτή διαρκεί πολλές ημέρες. Παιδιά και έφηβοι επίσης συχνά παρουσιάζουν αυξημένες ανάγκες σε σίδηρο γιατί βρίσκονται σε περίοδο ανάπτυξης και το ίδιο ισχύει για τις γυναίκες σε κύηση και γαλουχία. 

Η θεραπεία της σιδηροπενικής αναιμίας είναι η αντιμετώπιση του αιτίου που την προκάλεσε. Ένα λεπτομερέστερο ιστορικό της κυρίας Μαίρης, η οποία βρισκόταν στην περίοδο της εμμηνόπαυσης, έδειξε ότι τους τελευταίους μήνες η περίοδός της κρατούσε πολλές παραπάνω μέρες από το κανονικό και της συστήσαμε να επισκεφτεί τον γυναικολόγο της. Όταν η αναιμία είναι σοβαρή χρειάζεται να γίνει ταχεία αντιμετώπισή της, η οποία μπορεί να γίνει με μετάγγιση αίματος εάν η αναιμία είναι απειλητική για τη ζωή του ασθενούς μας π.χ. σε γαστρορραγία. Αντίθετα, όταν είναι χρόνια αρκεί συνήθως η θεραπεία με σίδηρο, η οποία γίνεται με υποκατάσταση από του στόματος για μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι και την πλήρωση των αποθηκών του σιδήρου του οργανισμού. Σε περιπτώσεις που υπάρχει δυσανεξία στην από του στόματος χορήγηση σιδήρου ή δυσαπορρόφηση σιδήρου από το γαστρεντερικό πρέπει να γίνεται παρεντερική χορήγηση σιδήρου, η οποία όμως απαιτεί την παρακολούθηση του ασθενούς στο νοσοκομείο, γιατί σπάνια παρατηρούνται αλλεργικές αντιδράσεις κατά τη χορήγησή του.