Ποιες κακές συνήθειες βλάπτουν σοβαρά τα μάτια;

Κοιμάστε φορώντας φακούς, βγαίνετε να περπατήσετε χωρίς να φοράτε γυαλιά ηλίου και δεν τρώτε καθημερινά φρούτα και σαλάτες. Οι συνήθειες αυτές και πολλές άλλες είναι επικίνδυνες για τα μάτια και την όραση, διότι ανοίγουν τον δρόμο στην εκδήλωση πολλών οφθαλμοπαθειών, προειδοποιεί η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας.

Ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος (https://www.laservision.gr/), MD, Ιδρυτής και Επιστημονικός Διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας Laser Vision και καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYU Medical School), εξηγεί ποιες συνήθειες πρέπει να προσέχετε και γιατί.

Δεν φοράτε γυαλιά ηλίου

Η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) του ηλίου μπορεί να προκαλέσει βλάβες στον κερατοειδή χιτώνα και τον οφθαλμικό φακό. Αυτό μπορεί να έχει βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες. Όταν, λ.χ., τα μάτια εκτεθούν απροστάτευτα στην UV που αντανακλάται από το χιόνι, τον πάγο, το νερό ή την άμμο, η συνέπεια μπορεί να είναι η φωτοκερατίτιδα, μια επώδυνη κατάσταση σαν ηλιακό έγκαυμα στην επιφάνεια του ματιού (στον κερατοειδή χιτώνα). Στους εφήβους και τους 20άρηδες μια συχνή συνέπεια της συστηματικής έκθεσης των ματιών στον ήλιο είναι η εμφάνιση μορφωμάτων, όπως το πτερύγιο. Τα μορφώματα αυτά είναι πολύ συνηθισμένα στους σέρφερ, τους σκιέρ, τους ψαράδες, τους αγρότες και γενικώς σε όσους περνούν ώρες ατέλειωτες κάτω από τον ήλιο, στα βουνά ή/και δίπλα σε νερά. Αργότερα στη ζωή υπάρχει κίνδυνος για εκδήλωση καταρράκτη ή ακόμα και για καρκίνο στα μάτια. Συνεπώς, μη βγαίνετε ποτέ από το σπίτι χωρίς να φοράτε ένα καλής ποιότητας προστατευτικό ζευγάρι γυαλιά ηλίου, που θα έχετε προμηθευτεί από κατάστημα οπτικών ώστε να είστε όσο το δυνατόν πιο σίγουροι για την ποιότητά του.

Δεν τρώτε αρκετά φρούτα και λαχανικά

Για να διατηρούνται υγιή τα μάτια χρειάζονται πολλά θρεπτικά συστατικά. Ανάμεσά τους συμπεριλαμβάνονται οι βιταμίνες C, Α και Ε, ο ψευδάργυρος και τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα. Αν ακολουθείτε μια διατροφή χωρίς φρέσκα φρούτα και λαχανικά μπορεί να παρουσιάζετε ανεπάρκεια σε αυτά τα συστατικά. Στις ακραίες περιπτώσεις κάτι τέτοιο μπορεί να πλήξει το οπτικό νεύρο και την όραση. Φροντίστε λοιπόν να τρώτε καθημερινά ποικιλία από σκουροπράσινα, φυλλώδη λαχανικά, λαχανικά με πορτοκαλί χρώμα, εσπεριδοειδή, διάφορα φρούτα εποχής, φασόλια και άλλα θρεπτικά, φυτικής προελεύσεως τρόφιμα. 

Καπνίζετε

Το κάπνισμα είναι ένας από τους μεγαλύτερους εχθρούς των ματιών. Πολλές σοβαρές οφθαλμοπάθειες (π.χ. καταρράκτης, ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, γλαύκωμα) είναι πιθανότερες στους καπνιστές. Η διακοπή του καπνίσματος είναι μία από τις καλύτερες αποφάσεις για την υγεία των ματιών που μπορεί να λάβετε ποτέ.

Δεν φοράτε προστατευτικά ματιών στην άθληση ή την εργασία

Πολλές χειρωνακτικές εργασίες, αθλήματα ή ακόμα και παιχνίδια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρούς τραυματισμούς των ματιών. Για παράδειγμα, η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, η αιμορραγία μέσα στο μάτι και η ρήξη του οφθαλμικού βολβού είναι συνηθισμένοι τραυματισμοί στους αθλητές, που όμως μπορεί να αποτραπούν με τη χρήση ειδικών προστατευτικών. Επομένως, αν ασχολείστε με οτιδήποτε μπορεί να εκθέσει τα μάτια σας σε κίνδυνο (π.χ. σταγονίδια, σπίθες, ιπτάμενα αντικείμενα), να φοράτε γυαλιά ασφαλείας. Στις δραστηριότητες υψηλού κινδύνου συμπεριλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η κολύμβηση, το κούρεμα του γκαζόν,  το καθάρισμα με χημικά, οι επισκευές στο σπίτι, το μαγείρεμα με λάδι, οι συγκολλήσεις, το τρόχισμα ή η κοπή με εργαλεία κ.λπ. Να θυμάστε ακόμα ότι εν μέσω της πανδημίας που έχει προκαλέσει ο κορωνοϊός, αυξάνονται οι τραυματισμοί των ματιών στη διάρκεια δραστηριοτήτων μέσα ή γύρω από το σπίτι.

Τρίβετε με άπλυτα χέρια τα μάτια και τα βλέφαρά σας

Η τακτική αυτή είναι ό,τι πρέπει για τη μόλυνση των ματιών με κάθε είδους βακτήριο και ιό που υπάρχει στα χέρια. Η επαφή μολυσμένων χεριών-ματιών είναι επίσης μία οδός που χρησιμοποιούν πολλά παθογόνα για να εισβάλλουν στον ανθρώπινο οργανισμό. Στα παθογόνα που μολύνουν τα μάτια (π.χ. προκαλούν επιπεφυκίτιδα) αλλά και εισβάλλουν στον οργανισμό, συμπεριλαμβάνεται ο νέος κορωνοϊός.

Αγνοείτε τα προβλήματα υγείας σας

Πολλές συστηματικές ασθένειες μπορεί να επηρεάσουν την υγεία των ματιών, κυρίως όταν δεν ελέγχονται καλά. Η υπέρταση, π.χ., είναι γνωστός παράγοντας κινδύνου για εκδήλωση ή/και επιδείνωση πολλών οφθαλμοπαθειών, όπως το γλαύκωμα, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας κ.λπ. Αντίστοιχα, το επίμονα αυξημένο σάκχαρο (γλυκόζη) στους ασθενείς με αρρύθμιστο διαβήτη μπορεί να οδηγήσει στην διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Είναι επομένως απαραίτητο να κάνετε σωστά τη θεραπεία για τα συστηματικά νοσήματα, αν θέλετε να προστατεύσετε και την όρασή σας.

Δεν κάνετε σωστή θεραπεία στα μάτια σας

Αν πάσχετε από οποιαδήποτε οφθαλμοπάθεια, πρέπει να ακολουθείτε σχολαστικά τη θεραπεία που έχει συστήσει ο γιατρός, ειδάλλως υπονομεύετε την όρασή σας.

Καθυστερείτε να ζητήσετε ιατρική φροντίδα

Αν παρουσιάσετε οποιοδήποτε επίμονο σύμπτωμα ή τραυματισθείτε στο μάτι και πονάτε ή έχετε άλλο ύποπτο σύμπτωμα, επικοινωνήστε αμέσως με τον οφθαλμίατρό σας. Μερικά συμπτώματα υποδηλώνουν επείγοντα περιστατικά που χρειάζονται αμέσως αντιμετώπιση.

Κοιτάζετε τον ήλιο

Αν προσπαθείτε να κοιτάξετε τον ήλιο χωρίς προστασία των ματιών, κινδυνεύετε να υποστείτε έγκαυμα στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Πάψτε λοιπόν να το κάνετε. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να κοιτάξετε τον ήλιο. Κι αν θέλετε να παρακολουθήσετε την επόμενη έκλειψη, φροντίστε να προμηθευτείτε ειδικό εξοπλισμό.

Κάνετε αλλεπάλληλα λάθη με τους φακούς επαφής σας

Είναι λάθος να κάνετε μπάνιο ή να κολυμπάτε φορώντας τους φακούς επαφής και έχοντας τα μάτια σας ανοιχτά (υπάρχει κίνδυνος μολύνσεως). Το ίδιο και το να τους φοράτε χωρίς να τους καθαρίσετε πρώτα προσεκτικά, το να κοιμάστε φορώντας τους (πρέπει να το αποφεύγετε, ακόμα κι αν αναγράφουν ότι είναι day and night φακοί, υπογραμμίζει ο κ. Κανελλόπουλος) και το να τους χρησιμοποιείτε επί μήνες ή χρόνια, παρότι θα έπρεπε να τους αλλάξετε πολύ νωρίτερα. Όλες αυτές οι συνήθειες σας αφήνουν εκτεθειμένους σε μολύνσεις και άλλα δεινά. Να αποφεύγετε επίσης να αγοράζετε φακούς επαφής, δίχως να συμβουλευθείτε πρώτα τον οφθαλμίατρό σας.

Κοιμάστε χωρίς να αφαιρείτε τη μάσκαρα

Εάν δεν αφαιρεθεί προσεκτικά, η μάσκαρα μπορεί να προκαλέσει εκδορά στην επιφάνεια του ματιού και να οδηγήσει σε μόλυνση. Μία γυναίκα από την Αυστραλία που δεν αφαιρούσε τη μάσκαρα επί 25 χρόνια παρουσίασε σοβαρό πρόβλημα στα μάτια της, είχαν αναφέρει οι γιατροί της το 2018.

Δεν κάνετε προληπτικό τσεκάπ ούτε εμβόλια

Ο προληπτικός έλεγχος των ματιών μία φορά τον χρόνο, κυρίως μετά την ηλικία των 40 ετών, μπορεί να αποκαλύψει εγκαίρως πολλά προβλήματα. Εξίσου σημαντικό, σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, είναι να κάνετε τους απαιτούμενους εμβολιασμούς, όπως αυτός για τον έρπη στις ηλικίες άνω των 50 ετών και την ιλαρά στην παιδική ηλικία. Και οι δύο αυτές ασθένειες μπορεί να προκαλέσουν οφθαλμικές εκδηλώσεις και σοβαρά προβλήματα όρασης.