Χ. Μηλιώνης: Τα Γιάννενα δίνουν μάχη με το «θηρίο»

Τις τελευταίες μέρες και η πόλη των Ιωαννίνων βρίσκεται στο κέντρο της δημοσιότητας εξαιτίας των καθημερινά αυξανόμενων κρουσμάτων. Μιλήσαμε με τον Καθηγητή Παθολογίας του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Χαράλαμπο Μηλιώνη.

Τι έφταιξε; Τα μέτρα που πάρθηκαν ήταν ανεπαρκή; Δεν συμμορφώθηκαν οι πολίτες;
Επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω για την ευγενική σας πρόσκληση και τη φιλοξενία. Πράγματι, τις τελευταίες εβδομάδες η περιφέρειά μας είναι πολύ επιβαρυμένη και η κατάσταση είναι ανησυχητική, καθώς η πίεση που δέχονται οι δομές του νοσοκομείου μας είναι πολύ μεγάλη. Η αναφορά μας στα αίτια της έξαρσης μπορεί να μας βοηθήσει στη μελλοντική στρατηγική πρόληψης της διασποράς και για τον λόγο αυτό ας επισημάνουμε τις εστίες «υπερμετάδοσης», που ήταν δομές, όπως χώροι φροντίδας ηλικιωμένων, χώροι εργασίας, αλλά και χώροι που φιλοξένησαν εκδηλώσεις ή άλλες συναθροίσεις.

Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων είναι κέντρο αναφοράς για ολόκληρη τη βορειοδυτική Ελλάδα. Οι υποδομές είναι επαρκείς;
Ήδη από το τέλος του Ιανουαρίου 2020 με συνεργάτες που δείχνουν αυτοθυσία και αυταπάρνηση θέσαμε σε λειτουργία τη Μονάδα Λοιμωδών Νόσων (με τρεις μέχρι σήμερα υπομονάδες, ΜΕΛ 1-3). Αν και στην πρώτη φάση της πανδημίας η περιοχή μας δέχθηκε σχετικά μικρή πίεση και υπήρξαν νύξεις για «υπερβολικό σχεδιασμό», αυτή τη στιγμή λειτουργούμε καθημερινά με πληρότητες που υπερβαίνουν το 95%. Η αναγκαιότητα για τη λήψη μέτρων που θα στοχεύουν στον περιορισμό της διασποράς και η άμεση λειτουργία επιπρόσθετων δομών είναι προφανής. Ωστόσο, το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο οφείλει να συνεχίσει να προσφέρει και εξειδικευμένες υπηρεσίες που δεν μπορούν να παρασχεθούν σε άλλα νοσοκομεία της Βορειοδυτικής Ελλάδας. Συνεπώς, η συμμετοχή και των υπόλοιπων νοσοκομείων της περιφέρειάς μας κρίνεται επιτακτική.

Πόσο δύσκολο είναι το έργο του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού;
Ας μου επιτρέψουν οι φοιτητές μου να «κλέψω» τα λόγια του Balint ότι το φάρμακο που χρησιμοποιείται πιο συχνά στην Ιατρική είναι ο ίδιος ο Γιατρός.
Η διαφορά των Μονάδων Λοιμωδών Νόσων (ΜΛΝ) από τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) συνίσταται στο γεγονός ότι οι ασθενείς μας δεν είναι διασωληνωμένοι και αναισθητοποιημένοι. Συνεπώς, έχουν ανάγκη νοσηλείας και ιατρικής φροντίδας, αλλά και, ιδιαίτερα στην περίπτωση των ηλικιωμένων, «αυτονόητες»(;) ανάγκες μετακίνησης και φροντίδας για τη λήψη τροφής, αφού δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Συνεπώς, χρειαζόμαστε περισσότερες νοσηλεύτριες και νοσηλευτές και περισσότερες και περισσότερους γιατρούς.

Οι ασθενείς που νοσηλεύονται χωρίς υποκείμενο νόσημα τι πιθανότητες έχουν να χάσουν τη ζωής τους; Και για αυτούς που τελικά επιζούν πόσος είναι ο μέσος χρόνος νοσηλείας τους; 
Οι ασθενείς που κινδυνεύουν περισσότερο είναι εκείνοι που είναι μεγαλύτερης ηλικίας και με υποκείμενα νοσήματα. Ωστόσο, έχουμε νοσηλεύσει ασθενείς νεότερους των 25 ετών, ενώ ακόμα και ασθενείς κάτω των 50 ετών χωρίς υποκείμενα νοσήματα χρειάστηκε να διασωληνωθούν. Οι χρόνοι νοσηλείας ποικίλουν από περίπου 10 ημέρες, εάν πρόκειται για ασθενείς με μέτριας βαρύτητας νόσο, έως εβδομάδες, εάν απαιτηθεί η διασωλήνωσή τους και η μεταφορά τους στη ΜΕΘ.
Τους τελευταίους μήνες, εφαρμόζουμε εγκεκριμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα που βοηθούν τους ασθενείς μας. Η ΜΛΝ συμμετέχει σε αδειοδοτημένες κλινικές μελέτες μαζί με μεγάλο αριθμό κέντρων στην Ελλάδα, στις οποίες χορηγούνται σύγχρονα θεραπευτικά σχήματα που μας δίνουν ελπίδες. Είναι γεγονός ότι στο κέντρο μας το ποσοστό των διασωληνώσεων παραμένει σχετικά χαμηλό.

Υπάρχουν άνθρωποι που αντιτίθενται στα μέτρα που επιβάλλουν οι αρχές για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αρνούνται να φορέσουν μάσκα, αμφισβητούν ακόμη και την ύπαρξη του κορονοïού. Εάν μπορούσατε να τους μιλήσετε τι θα τους λέγατε;
Επιτρέψτε να μην ασχοληθώ με αυτό. Εμείς στις Μονάδες Λοιμωδών και στις ΜΕΘ, δεν ινχηλατούμε ούτε περιγράφουμε το «θηρίο». Καλούμαστε να δώσουμε τη μάχη με το «θηρίο». Προσωπικά, αποδέχομαι κάθε είδους κριτική, θετική και αρνητική από οποιονδήποτε. Θα μου ήταν όμως πιο ευχάριστο να καλωσορίσω κάθε εθελοντική συνεισφορά σε τούτο τον αγώνα.

Πιστεύετε ότι θα έχουμε σύντομα ένα ασφαλές εμβόλιο ή και καινούργιες θεραπείες ώστε να απαλλαγεί η ανθρωπότητα από τον κορονοïό;
Τα εμβόλια ελπίζουμε ότι θα είναι διαθέσιμα μέχρι το τέλος του χρόνου. Ας μην αφήσουμε την έκβαση της μάχης με τον κορωνοϊό στην «καλή τύχη» ή στη «φυσική επιλογή». Αν το κρατήσουμε σε απόσταση, θα τον αποδυναμώσουμε. Σε αυτή τη μάχη ας έχουμε δύο συνθήματα από την παράδοσή μας: ένα αρχαιοελληνικό, να κρατάμε την «ασπίδα» με τέτοιο τρόπο που να προστατεύουμε εμάς και το διπλανό μας, και ένα χριστιανικό, να συμπεριφερόμαστε έτσι, ώστε να προστατεύουμε τον «πλησίον» μας όπως και τον εαυτό μας.

Τι θα λέγατε για τα περιοριστικά μέτρα που ανακοινώθηκαν;
Επιφανείς συνάδελφοι δήλωναν πριν από εβδομάδες ότι ένα lockdown είναι ήττα για τη χώρα. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν ήδη προβεί στην ανακοίνωση περιορισμών. Εκείνοι που καθημερινά δίνουμε τον αγώνα κατά της COVID-19 φοβούμαστε την ήττα που έρχεται με την απώλεια της ζωής, αλλά και την αδυναμία να προσφέρουμε φροντίδα αξιοπρεπή, αποτελεσματική, αλλά και ασφαλή για τον ασθενή, τον γιατρό, τον νοσηλευτή, τον τεχνικό, τον καθαριστή.

Ο Χαράλαμπος Μηλιώνης είναι Καθηγητής Παθολογίας του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1968. Έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και το διδακτορικό του δίπλωμα από την ίδια σχολή. Μετεκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο σε θέματα που αφορούν την πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου και στη Μονάδα Αγγειακών Εγκεφαλικών Επεισοδίων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείο της Λωζάνης. Η επιστημονική του δραστηριότητα μπορεί περιληπτικά να εκτιμηθεί από την αδιάλειπτη διδασκαλία σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, την καθοδήγηση διατριβών, τη συμμετοχή του ως ομιλητής σε εθνικά και διεθνή συνέδρια, την ενεργό συμμετοχή του σε διεθνείς ιατρικές εταιρείες και οργανισμούς, και από τον αριθμό των δημοσιευμένων εργασιών σε διεθνή περιοδικά με κριτές (>280) στις οποίες συμμετείχε ως συγγραφέας με σημαντική απήχηση. Υπηρετεί σήμερα ως Διευθυντής της Α’ Παθολογικής Κλινικής και της Μονάδας Λοιμωδών Νόσων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων.