Έλεγχος του καπνίσματος και μείωση της βλάβης από το κάπνισμα

Παρότι οι επιβλαβείς για την υγεία επιπτώσεις του καπνίσματος είναι γνωστές εδώ και δεκαετίες, πάνω από 1 δισεκατομμύριο άτομα παγκοσμίως εξακολουθούν να καπνίζουν και περισσότερα από 7 εκατομμύρια άτομα ετησίως βρίσκουν πρόωρο θάνατο από σχετιζόμενα με το κάπνισμα νοσήματα.

Νικοτίνη
Αν και η νικοτίνη έχει εθιστικές ιδιότητες, διαδραματίζει ελάσσονος σημασίας ρόλο στη σχετιζόμενη με το κάπνισμα θνητότητα.

«Σε ένα επιστημολογικό περιβάλλον, όπου οι αντιλήψεις σχετικά με τις δράσεις της νικοτίνης δεν συμβαδίζουν με ό,τι είναι κοινώς αποδεκτό από την ιατρική, σκοπός μας είναι να παρέχουμε σε όλους τους ενδιαφερόμενους επιστημονικά τεκμηριωμένη και ισορροπημένη πληροφόρηση για τις επιπτώσεις της νικοτίνης».

Η νικοτίνη είναι μία ουσία που προκαλεί εξάρτηση. Εν τούτοις, έχει ήδη χρησιμοποιηθεί με επιτυχή αποτελέσματα στον έλεγχο και τη διακοπή του καπνίσματος και θα μπορούσε να είναι χρήσιμη στη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα.

Η διακοπή και η πρόληψη του καπνίσματος παραμένουν οι ιατρικές παρεμβάσεις με τον μεγαλύτερο αντίκτυπο και με τη μεγαλύτερη οικονομική αποδοτικότητα. Είναι απαραίτητο οι επαγγελματίες υγείας και οι υπεύθυνοι για τη δημόσια υγεία να ευαισθητοποιούν συνεχώς τους καπνιστές και το σύνολο του πληθυσμού σχετικά με τις αρνητικές επιπτώσεις του καπνίσματος.

Σε μια περίοδο ολοένα ταχύτερων εξελίξεων και τεχνολογικών καινοτομιών, αναδύονται νέες προσεγγίσεις που βασίζονται σε δυνητικά ασφαλέστερες εναλλακτικές επιλογές έναντι των συμβατικών τσιγάρων, όπως η στρατηγική Μείωσης της Βλάβης από το Κάπνισμα, για εκείνους τους καπνιστές οι οποίοι για διάφορους λόγους δεν μπορούν να διακόψουν πλήρως το κάπνισμα.

Το φετινό επιστημονικό συνέδριο, 3rd Scientific Summit, κατέδειξε αναμφισβήτητα πως το ενδιαφέρον των ειδικών σχετικά με τις νέες προσεγγίσεις για τον έλεγχο του καπνίσματος ολοένα αυξάνεται και η συζήτηση σχετικά με τη δυνατότητα περιορισμού των αρνητικών επιπτώσεων του καπνίσματος μέσω της μείωσης της βλάβης από το κάπνισμα συνεχίζεται.

«Πιστεύουμε πως οι στρατηγικές ελέγχου του καπνίσματος θα πρέπει να μορφοποιηθούν εκ νέου ώστε να συμπεριλάβουν τη μείωση της βλάβης μέσω της χρήσης εναλλακτικών δυνητικά χαμηλότερου κινδύνου προϊόντων, συμπληρωματικά στα ήδη υπάρχοντα παραδοσιακά μέτρα διακοπής και πρόληψης του καπνίσματος».

Η προσέγγιση μείωσης της βλάβης μπορεί να βοηθήσει εκείνους τους καπνιστές που για διάφορους λόγους αδυνατούν να διακόψουν το κάπνισμα. Η ομάδα αυτή καπνιστών δεν θα πρέπει να αγνοείται από τις πολιτικές ελέγχου του καπνίσματος. Για πολλούς καπνιστές που αποτυγχάνουν επανειλημμένως να διακόψουν το κάπνισμα, η μετάβαση σε λιγότερο επιβλαβή προϊόντα θα έχει ευνοϊκά αποτελέσματα.

«Κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους, όλο και περισσότερες ρυθμιστικές αρχές άρχισαν να μελετούν το ενδεχόμενο να επιτρέψουν την πώληση εναλλακτικών δυνητικά χαμηλότερου κινδύνου καπνικών προϊόντων συνοδευόμενων από λεπτομερή πληροφόρηση σχετικά με τη δράση τους.

Ωστόσο, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε πως η συζήτηση σχετικά με τη μείωση της βλάβης από το κάπνισμα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο και απαιτούνται περισσότερες ερευνητικές εργασίες και δημοσιεύσεις, προκειμένου να αυξηθεί η ενημέρωση σχετικά με την υπάρχουσα γνώση, να αποκτηθούν περισσότερα δεδομένα και να δημιουργηθούν περισσότερες ευκαιρίες εκπαίδευσης των ειδικών στις πολιτικές υγείας, των ρυθμιστικών οργάνων και του γενικού κοινού. Είναι απαραίτητο να γίνουν σωστά κατανοητά τα οφέλη της εν λόγω προσέγγισης και παράλληλα να αντιμετωπισθούν κατάλληλα οι υπάρχουσες ανησυχίες, όπως η συνεχόμενη χρήση και εξάρτηση από τη νικοτίνη καθώς και η δυνητική υιοθέτηση της χρήσης των προϊόντων αυτών από μη καπνιστές και νέους.

Θα πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η εν λόγω συζήτηση αποτελεί ακόμη πεδίο σημαντικής αντιπαράθεσης από ορισμένους βασικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων πολιτικών και ρυθμιστικών οργάνων. Είναι αναγκαίο επομένως να βρούμε έναν τρόπο δημιουργίας ενός πλαισίου εποικοδομητικού διαλόγου προκειμένου να συζητηθούν οι σχετικές ανησυχίες και προκλήσεις.

Προκειμένου να επιτευχθούν τα ανωτέρω, είναι απαραίτητο να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας και να ωφεληθούμε από την ήδη υπάρχουσα εξειδικευμένη γνώση που έχει αναπτυχθεί σε ορισμένες χώρες. Αυτός είναι και ο λόγος που θεσπίζουμε σήμερα μία Διεθνή Εταιρεία ειδικών από όλο τον κόσμο σχετικά με τον Έλεγχο του Καπνίσματος και τη Μείωση της Βλάβης από το Κάπνισμα, η οποία περιλαμβάνει επιστήμονες (από όλους τους τομείς), ιατρούς, ειδικούς ανάπτυξης πολιτικών, ειδικούς στην επιστήμη της συμπεριφοράς, ακαδημαϊκούς ή επαγγελματίες του χώρου, κ.λπ. Η Διεθνής αυτή Εταιρεία θα επιτρέψει την έναρξη ενός ανοιχτού και εποικοδομητικού διαλόγου και θα συμβάλει στη δημιουργία μιας νέας ευρύτερης προσέγγισης για τις πολιτικές ελέγχου του καπνίσματος.

Οι εργασίες της Διεθνούς Εταιρείας θα πρέπει να εστιάσουν στους ακόλουθους βασικούς πυλώνες:

• Επιστημονικά δεδομένα, συμπεριλαμβανομένων της ανακοίνωσης και δημοσίευσης των τελευταίων επιστημονικών δεδομένων, του εντοπισμού ερευνητικών ελλείψεων, της επαλήθευσης των προερχόμενων από τη βιομηχανία δεδομένων από ένα ανεξάρτητο όργανο.
• Συμπεριφορικά ζητήματα – με εστίαση στους καπνιστές – ποιες είναι οι ανάγκες αυτών που επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα, καθώς και με ποιον τρόπο μπορούμε να βοηθήσουμε αποτελεσματικά εκείνους που δεν είναι διατεθειμένοι να διακόψουν το κάπνισμα.
• Συστάσεις για τον σχεδιασμό πολιτικών.
• Θέσπιση ενός βήματος διαλόγου με ειδικούς στο σχεδιασμό πολιτικών και ρυθμιστικά όργανα σε διεθνές, ΕΕ και εθνικό επίπεδο».

Οι αξίες και οι στόχοι της παρούσας επιστημονικής εταιρείας συνοψίζονται στην ιδρυτική διακήρυξη, όπως αυτή διαμορφώθηκε από τα ιδρυτικά της μέλη.

Για τη διαμόρφωσή της εργάστηκαν πάνω από 50 κορυφαίοι ερευνητές, κλινικοί ιατροί και επιστήμονες από διάφορους τομείς, διεθνώς από περισσότερες από 20 χώρες υπό την καθοδήγηση της ελληνικής ομάδας επιστημόνων που οργάνωσαν το 3rd Scientific Summit on Tobacco Harm Reduction: Novel products, Research & Policy: Ιγνάτιου Οικονομίδη, Καθηγητή καρδιολογίας Διευθυντή της Β΄ Πανεπιστημιακής Καρδιολογικής Κλινικής του Γ.Ν. «Αττικόν», Κώστα Πουλά, Καθηγητή και Διευθυντή του Εργαστήριου Μοριακής Βιολογίας και Ανοσολογίας του Τμήματος Φαρμακευτικής του Πανεπιστημίου Πατρών, Αναστασίας Μπαρμπούνη, Καθηγήτριας Δημόσιας Υγείας, Τμήμα Δημόσιας και Κοινοτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠαΔΑ), Κωνσταντίνου Φαρσαλινού, ερευνητή και συνεργάτη του ιδίου τμήματος και του Πανεπιστημίου Πατρών, και Μιχάλη Τουμπή, Προέδρου του Κυπριακού Ινστιτούτου Αναπνευστικών Νοσημάτων (ΚΙΑΝΟΣ).