Σύμπτωμα του κορωνοϊού στα παιδιά η επιπεφυκίτιδα;

Μία από τις δύσκολες πλευρές της πανδημίας είναι η παρακολούθηση των συμπτωμάτων που προκαλεί ο νέος κορωνοϊός, αφού ο ιός προσβάλλει πολλά και διαφορετικά όργανα σε όλο το σώμα. Παρότι τα κύρια συμπτώματά του είναι ο βήχας, ο πυρετός και η δύσπνοια, δεν είναι τα μοναδικά. Ειδικά στα παιδιά εξάλλου μπορεί να είναι συχνότερα ορισμένα άλλα συμπτώματα, όπως τα γαστρεντερικά. Σε αυτά ίσως πρέπει να προστεθεί η επιπεφυκίτιδα, αφού μια νέα μελέτη δείχνει ότι είναι πολύ συχνή στα παιδιά με τη λοίμωξη COVID-19.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε στην πόλη Wuhan της Κίνας, σε παιδιά ηλικίας 2 έως 11 ετών, τα οποία είχαν βρεθεί θετικά στον κορωνοϊό και εισήχθησαν στα νοσοκομεία νωρίς στην πορεία της πανδημίας (από τον Ιανουάριο έως και τα μέσα Μαρτίου 2020). Το Wuhan είναι η πόλη όπου πρωτοεμφανίστηκε ο νέος ιός πριν από εννέα μήνες.

Το περίπου 90% των παιδιών που εντάχθηκαν στη συγκεκριμένη μελέτη είχαν συγγενείς με ύποπτη ή επιβεβαιωμένη νόσο COVID-19. Από τα 216 παιδιά, τα 93 (ποσοστό 43%) θεωρούνταν ασυμπτωματικά, επειδή δεν είχαν κάποια από τις γνωστές εκδηλώσεις  του κορωνοϊού (π.χ. βήχα, πυρετό κ.λπ.). Αντίθετα, τα υπόλοιπα 123 παρουσίαζαν διάφορα συνηθισμένα συμπτώματα της λοίμωξης COVID-19.

Απ' όλα αυτά τα παιδιά, τα 36 απ' όσα είχαν και κλασικά συμπτώματα (ποσοστό 29,3%), είχαν εκδηλώσεις και από τα μάτια τους. Το ίδιο παρατηρήθηκε και σε 13 από τα παιδιά δίχως τις κλασικές εκδηλώσεις του κορωνοϊού (ποσοστό 14%). Συνολικά, οφθαλμολογικά συμπτώματα είχε σχεδόν το ένα στα πέντε παιδιά της μελέτης (το 22,7%).

Στα συμπτώματα από τα μάτια συμπεριλαμβάνονταν «οφθαλμικές εκδηλώσεις, όπως έκκριμα από τον επιπεφυκότα, αίσθημα καύσου στα μάτια και συμφόρηση του επιπεφυκότα», γράφουν οι ερευνητές στο ιατρικό περιοδικό JAMAOphthalmology.

Παλαιότερες μελέτες έχουν δείξει ότι η επιπεφυκίτιδα μπορεί να εκδηλωθεί και στους ενήλικες με κορωνοϊό, αλλά σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά (1-3% των περιπτώσεων).

Ποια είναι η πρακτική σημασία των νέων ευρημάτων; Μπορεί άραγε να αποτελεί η επιπεφυκίτιδα ύποπτη ένδειξη ότι το παιδί έχει μολυνθεί από τον κορωνοϊό; «Τα παιδιά παθαίνουν συχνά επιπεφυκίτιδα και το να έχουν μόνο κόκκινα μάτια που προκαλούν κνησμό (φαγούρα) πιθανώς δεν αποτελεί ένδειξη λοίμωξης του κορωνοϊού», απαντά ο Χειρουργός-Οφθαλμίατρος δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος (https://www.laservision.gr/), MD, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, Καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης (NYUMedicalSchool). «Αν, όμως, οι γονείς γνωρίζουν πως το παιδί τους ήρθε σε επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα του ιού ή συμμετείχε σε μαζική εκδήλωση με πολλά άτομα ή αν έχει και άλλα ύποπτα συμπτώματα, όπως βήχα, πυρετό ή διάρροια, καλό είναι να συμβουλεύονται τον παιδίατρο γιατί πιθανώς είναι απαραίτητο ένα τεστ κορωνοϊού. Σε κάθε περίπτωση, οι γονείς πρέπει να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους, διότι τα νέα ευρήματα δεν είναι πρωτοφανή ούτε απρόσμενα».

Όπως εξηγεί ο δρ Κανελλόπουλος «υπάρχει γνωστή συσχέτιση ανάμεσα στις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού και την εμφάνιση επιπεφυκίτιδας. «Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο να έχει ένα παιδί με ίωση, κόκκινα μάτια και να τα τρίβει συνεχώς, επειδή είναι ερεθισμένα», λέει. «Αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι τα παιδιά τρίβουν τα μάτια τους με βρόμικα χέρια, με συνέπεια να τα μολύνουν με παθογόνα. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι τα μάτια συνδέονται ανατομικά με τη μύτη, μέσω του ρινοδακρυϊκού πόρου. Πρόκειται για ένα «σωληνάκι» μέσω του οποίου παροχετεύονται τα δάκρυα στη μύτη (γι' αυτό, π.χ., όταν κλαίμε, αποκτάμε ξαφνικά και συνάχι). Η σύνδεση αυτή καθιστά πιθανή την αμφίδρομη εξάπλωση των ιών που προσβάλλουν το αναπνευστικό ή τα μάτια».

Τα νέα ευρήματα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ψυχραιμία και για άλλους λόγους. «Η μελέτη δεν πραγματοποιήθηκε με λήψη δείγματος από τα μάτια των παιδιών, ώστε να τεκμηριωθεί η παρουσία του κορωνοϊού σε αυτά», λέει ο καθηγητής. «Το γεγονός ότι ένα στα πέντε παιδιά είχαν επιπεφυκίτιδα δεν συνεπάγεται αυτομάτως ότι η αιτία ήταν  ο κορωνοϊός. Η επιπεφυκίτιδα μπορεί να προκληθεί και από άλλους ιούς και βακτήρια, επομένως χωρίς έλεγχο δείγματος από τα μάτια δεν μπορεί να θεωρηθεί defacto ότι η αιτία στην παρούσα μελέτη ήταν ο κορωνοϊός».

Επομένως, η μελέτη δείχνει πως υπάρχει μια πιθανή συσχέτιση, αλλά δεν την αποδεικνύει πέρα από κάθε αμφιβολία. Για τους γονείς αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχουν το νου τους. «Όπως όλα όσα μαθαίνουμε για τον νέο κορωνοϊό, έτσι κι αυτή η γνώση βρίσκεται στα προκαταρκτικά της στάδια. Την κρατάμε, έχουμε το νου μας γι' αυτήν, αλλά δεν πανικοβαλλόμαστε», τονίζει ο καθηγητής. «Είναι ένα ακόμα κομμάτι στο παζλ που λέγεται κορωνοϊός και δεν έχει πάψει στιγμή να μας εκπλήσσει από τότε που εμφανίστηκε».

Επειδή, πάντως, η κοινή οξεία επιπεφυκίτιδα συνήθως είναι μεταδοτική διότι προκαλείται από ιούς, τα παιδιά που πάσχουν από αυτήν καλό είναι να μένουν σπίτι έως ότου αναρρώσουν, προσθέτει.

Η επιπεφυκίτιδα είναι η φλεγμονή στον διάφανο χιτώνα του ματιού (τον επιπεφυκότα), η οποία εκδηλώνεται με κοκκίνισμα των ματιών και, ανάλογα με την αιτία της, με πρόσθετα συμπτώματα. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται αίσθημα καύσου (κάψιμο), τσούξιμο, αίσθηση ξένου σώματος μέσα στο μάτι, πυώδη εκκρίματα, αυξημένη παραγωγή δακρύων (δακρύρροια), κνησμός (φαγούρα), οίδημα (πρήξιμο) των βλεφάρων, παροδικό θόλωμα της όρασης («καθαρίζει» όταν ανοιγοκλείνουμε τα μάτια) ή, μερικές φορές, πόνος.