Μια από τις πιο συνηθισμένες απορίες των φίλων που δεν τρέχουν είναι πώς αντέχει κανείς τη μοναξιά του δρομέα -τις ώρες της μοναχικής προπόνησης, τους μεγάλους δρόμους της προετοιμασίας, την αδυσώπητη σιωπή μέσα στο κρύο ή στο το βασανιστικό ήλιο του καλοκαιριού. Κι από τις συνηθέστερες απαντήσεις «των άλλων» -των μη δρομέων- στην προτροπή «γιατί δεν βγαίνεις κι εσύ να τρέξεις λίγο;» είναι το «βαριέμαι μόνος μου» ή το πιο εμφατικό, πιο ανήμπορο, «πώς να βγω, μόνος μου;» -φράσεις που υπονοούν μοναξιά πολύ μεγαλύτερη από την παροιμιώδη του δρομέα. Τις ακούω και χαμογελώ. Πάνε χρόνια που δεν προσπαθώ να υπερασπιστώ με λόγια κι επιχειρήματα την «τρέλα» μου.
Ναι, ο άδειος δρόμος μοιάζει κάποτε τρομακτικός, όπως κι ο άδειος χρόνος. Στην εποχή της διαρκούς κίνησης, της φασαρίας, του καταιγισμού εικόνων και ήχων, μοιάζει παράξενο να απολαμβάνει κανείς αυτή τη μοναξιά –ακόμα περισσότερο να την αποζητά. Μα εγώ, άνθρωπος εκ φύσεως κοινωνικός και μάλλον εξωστρεφής -στα καλά μου, τουλάχιστον- απολαμβάνω τη μοναχική προπόνηση σαν δώρο αληθινό.
Τα βιβλία για το τρέξιμο και τα σχετικά περιοδικά μιλούν συχνά για τη σημασία της παρέας, ιδίως στις μεγάλες αποστάσεις, παρακινώντας τους δρομείς να βρουν φίλους με ανάλογες ή λίγο καλύτερες επιδόσεις για να μοιραστούν τη δυσκολία της προπόνησης. Γράφουν με έμφαση πως το να έχεις συντροφιά στην προετοιμασία είναι κίνητρο ισχυρό για να ξυπνήσεις νωρίς το πρωί της Κυριακής, να παραμερίσεις την κούραση μετά τη δουλειά ή να αποτολμήσεις μια βραδινή προπόνηση που θα απέφευγες μόνος.
Σε όλα αυτά συμφωνώ. Κι όμως, βρίσκω πως αυτή δεν είναι όλη η αλήθεια – τουλάχιστον για χαρακτήρες συναισθηματικούς σαν τον δικό μου. Αν η προπόνηση είναι διαδικασία κυρίως σωματική, συνδεδεμένη πρωτίστως με την υγεία, τη δύναμη και την ικμάδα του κορμιού, τότε κάθε τι που μας βγάζει στο δρόμο και ενισχύει την πιθανότητα επανάληψης μιας συνήθειας καλής είναι από μόνο του αξιέπαινο. Και, όπως μου δείχνει η πολύχρονη εμπειρία μου, η δρομική συντροφιά αποκτά ιδιαίτερο βάρος σε ειδικές συνθήκες. Στα πρώτα στάδια της μύησης, στην επιστροφή μετά από μακρύ διάλειμμα, στο πέρασμα από μια αθλητική κατηγορία στην επόμενη χρειάζονται τόσο η παρέα που θα σε εμπνεύσει, όσο και η ασφάλεια της κοινωνικής ένταξης, αυτή η ιδιότυπη αίσθηση αποδοχής. Όμως το τρέξιμο δεν είναι, ούτε μπορεί να γίνει, άθλημα ομαδικό, αφού στην ουσία του γεννιέται και τρέφεται από μια ανάγκη προσωπική.
Σκεφτείτε για λίγο τον έρωτα. Στα πρώτα του βήματα, η μέθη που γεννά φυσά σαν αεράκι σε δωμάτιο κλειστό, παραμερίζοντας συνήθειες παλιές και εγκαθιστώντας την κυριαρχία του «άλλου». Το πέρασμα από την αυθυπαρξία του εργένη στη συντροφικότητα περνά από διαδρομές δύσκολες μέχρι να ισορροπήσει σε κάτι μοιρασμένο ανάμεσα στο «εγώ» και το «εμείς». Είναι φορές που το εγώ μπαίνει μπροστά κι άλλες που υποτάσσεται στο ταίρι του, όμως χωρίς το εγώ – αυτή τη στέρεα αίσθηση του εαυτού – η όποια πορεία είναι καταδικασμένη. Κάπως έτσι είναι, πιστεύω, το τρέξιμο. Απολαμβάνεις την παρέα όταν είναι διαθέσιμη και πολύ περισσότερο όταν υπόσχεται περισσότερα από κοινές διαδρομές – όταν τρέφει φιλίες και ευνοεί βήματα μοιρασμένα και με την ψυχή. Όμως, πίσω από την παρέα, αυτό που χτίζει την ταυτότητα του δρομέα είναι μια διάθεση ατομική.
Για χρόνια είχα τη χαρά να μοιράζομαι τη ζωή του δρομέα με τον σύντροφό μου στη ζωή. Όταν χώρισαν οι αθλητικές μας διαδρομές κι εκείνος, ο εμπνευστής και καθοδηγητής μου, στράφηκε στις τέχνες του πολέμου, συνέχισα μόνη κι έμαθα να βρίσκω στο τρέξιμο διέξοδο κι ευχαρίστηση απόλυτα προσωπική. Δεν μου έλειψαν τα περιστασιακά «φλερτ» –παρέες των αγώνων, συντροφιές των γρήγορων κομματιών και συχνότερα των μεγάλων διαδρομών- μα δίστασα να συνδέσω μια ζωτική απόλαυση με άλλα πρόσωπα με όρους μιας σχέσης σταθερής. Όταν κάποτε το τόλμησα ξανά, όταν η τύχη έφερε στο δρόμο μου μια δρομική παρέα με πολλά κοινά στοιχεία, μέθυσα για λίγο απ’ την ανέλπιστη μοιρασιά και ονειρεύτηκα –με κάθε αθωότητα, να εξηγούμαι– κοινούς αγώνες και κοινά ρεκόρ, μέχρι που ο συνοδός μου εγκατέλειψε το σπορ, μαζί κι εμένα.
Σε μια ηλικία που παλεύω να μειώσω κατά το δυνατόν τις απώλειες, δεν έχω την αντοχή να απογυμνώνομαι από σχέσεις ζωτικές –και τέτοια είναι εκείνη του συντρόφου των δρόμων. Έτσι, κόντρα στο χαρακτήρα μου που αγαπά τις μακρόχρονες σχέσεις, πορεύομαι μάλλον μόνη, απολαμβάνοντας τις διαδρομές με το βλέμμα στραμμένο εντός.
Στην πρώτη συνάντηση με τίτλο «Ψυχανάλυση και κινηματογράφος της παρατήρησης - Μεγεθύνοντας το αδιόρατο», την Κυριακή 24 Νοεμβρίου, ο Γρηγόρης Μανιαδάκης συνομιλεί με την Εύα Στεφανή
6°
