Παγκόσμια Εβδομάδα Εμβολιασμού: Τα εμβόλια δουλεύουν για όλους

Η Παγκόσμια Εβδομάδα Εμβολιασμού, η οποία καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), αποσκοπεί στην ενημέρωση για τον εμβολιασμό και την αξία των εμβολίων τα οποία απευθύνονται και προστατεύουν άτομα όλων την ηλικιών από διάφορες ασθένειες.

Η φετινή Παγκόσμια Εβδομάδα Εμβολιασμού 2020 (24-30 Απριλίου) βρήκε ολόκληρη την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα να έχει θέσει ως απόλυτη προτεραιότητα την ανεύρεση του εμβολίου κατά του νέου κορωνοϊού. Ίσως για πρώτη φορά έχει γίνει τόσο ευρέως αντιληπτή η αναγκαιότητα εμβολιασμού για ένα νόσημα για το οποίο δεν υπάρχει προηγούμενη ανοσία, αναφέρει η Παρασκευή Κατσαούνου, Επίκουρη Καθηγήτρια Πνευμονολογίας ΕΚΠΑ, Συντονίστρια Ομάδος Λοιμώξεων Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας. Ο εμβολιασμός σώζει εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο και είναι μία από τις πιο επιτυχημένες παρεμβάσεις υγείας. Το σύνθημα φέτος ήταν «Τα εμβόλια δουλεύουν για όλους».

Πρόληψη
Η υιοθέτηση νοοτροπίας πρόληψης λοιμώξεων του αναπνευστικού, όπως της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας και της γρίπης, μέσω του εμβολιασμού κυρίως των ειδικών ομάδων πληθυσμού (ηλικία >65 έτη, Σακχαρώδης Διαβήτης, Άσθμα, Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), χρόνια καρδιολογικά νοσήματα, ανοσοκαταστολή λόγω υποκείμενου νοσήματος ή θεραπείας, κάπνισμα) είναι πολύ σημαντική. Η προστασία παιδιών, εφήβων και ενηλίκων από ασθένειες που μπορούν να προληφθούν μέσω εμβολιασμού είναι απαραίτητη για τη βιωσιμότητα των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Συγκεκριμένα, αν και ο εμβολιασμός έχει βοηθήσει την ανθρωπότητα να απαλλαγεί από νοσήματα που είχαν οδηγήσει σε εκατομμύρια θανάτους (π.χ. από ευλογιά, πολυομυελίτιδα κ.λπ.), ο πλημμελής εμβολιασμός μπορεί να οδηγήσει σε επανεμφάνιση κάποιων σπάνιων τώρα νοσημάτων όπως διφθερίτιδα, πολυομυελίτιδα, παρωτίτιδα και ιλαρά. Στις 29 Αυγούστου 2019, σε 4 χώρες επανεμφανίστηκε στη χώρα μας η ιλαρά, όπως και σε άλλες τρεις χώρες (Αλβανία, Τσεχία, Ηνωμένο Βασίλειο). Σύμφωνα με τον ΠΟΥ οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού αποτελούν το τρίτο αίτιο θνησιμότητας παγκοσμίως.

Η ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά, δηλαδή η κατάσταση στην οποία αυτά μεταλλάσσονται και τα υπάρχοντα αντιβιοτικά δεν μπορούν να τα σκοτώσουν, θεωρείται ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα της δημόσιας υγείας. Όμως τόσο ο αντιγριπικός όσο και ο έναντι του πνευμονιόκοκκου εμβολιασμός μπορεί να μειώσει τη μικροβιακή αντοχή με 3 τρόπους:

1. Τα υπάρχοντα εμβόλια μπορούν να προλάβουν λοιμώξεις που η θεραπεία τους θα απαιτούσε αντιμικροβιακά φάρμακα.
2. Τα υπάρχοντα εμβόλια μπορούν να μειώσουν τις ιογενείς λοιμώξεις, που συχνά εσφαλμένα θεραπεύονται με αντιβιοτικά και οι οποίες μπορεί επίσης να προδιαθέσουν σε δευτεροπαθείς λοιμώξεις που χρειάζονται αντιβιοτική θεραπεία.
3. Η ανάπτυξη και χρήση νέων ή βελτιωμένων εμβολίων μπορεί να προλάβει νοσήματα που καθίσταται δύσκολη η θεραπεία τους ή δεν μπορούν να θεραπευθούν λόγω μικροβιακής αντοχής.

Επιπρόσθετα ο ΠΟΥ παραθέτει ότι αν κάθε παιδί εμβολιαζόταν με το εμβόλιο έναντι του Streptococcus pneumoniae θα αποτρεπόταν η χρήση αντιβιοτικών σε ποσότητα που θα αντιστοιχούσε σε 100 εκατομμύρια ημερήσιες δόσεις ετησίως. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, μια και ο ΠΟΥ κατατάσσει τον πνευμονιόκοκκο μεταξύ των 12 πιο σημαντικών ανθεκτικών βακτηρίων παγκοσμίως για τα οποία χρειάζονται επειγόντως νέες θεραπείες.

Εμβολιασμός και Covid-19
Η Παγκόσμια Εβδομάδα Ανοσοποίησης πραγματοποιήθηκε στις 24-30 Απριλίου. Στις 20 Απριλίου ο ΠΟΥ Ευρώπης και η UNICEF εξέδωσαν μια κοινή δήλωση στην οποία σκιαγραφείται η σημασία της διατήρησης των τακτικών εμβολιασμών κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Σε αυτή την ανακοίνωση τονίζεται το πόσο κρίσιμο είναι να συνεχίζονται τα προγράμματα εμβολιασμών ρουτίνας κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης, προστατεύοντας επαρκώς τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας, αλλά και ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον εμβολιασμό των πιο ευάλωτων παιδιών που έχουν χάσει εμβολιασμούς ρουτίνας στο παρελθόν. Επίσης, σημειώνεται ότι εάν κατά τη διάρκεια αυτής της πρωτοφανούς κρίσης που βιώνουμε, τα τοπικά μέτρα αντιμετώπισης του Covid-19 προκαλέσουν προσωρινές διακοπές των τακτικών εμβολιασμών, οι χώρες θα πρέπει να σχεδιάσουν να τους επαναλάβουν το συντομότερο δυνατό μετά τη σταθεροποίηση της κατάστασης. Οι χώρες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένες να εμβολιάσουν άτομα υψηλού κινδύνου και να διασφαλίσουν ότι όλοι, συμπεριλαμβανομένων των πιο περιθωριοποιημένων, θα έχουν ίση πρόσβαση σε ένα εμβόλιο Covid-19 όταν θα είναι διαθέσιμο. Μπορούμε να αποτρέψουμε τον περαιτέρω αντίκτυπο του Covid-19 στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης διασφαλίζοντας ότι τα άτομα όλων των ηλικιών παραμένουν εμβολιασμένα σύμφωνα με τα εθνικά προγράμματα. Οι χώρες προτρέπονται να διατηρήσουν την παροχή εμβολιασμών και να αυξήσουν τη ζήτηση για εμβολιασμό σε όλες τις ηλικιακές ομάδες, ακόμη και μεσούσης αυτής της δύσκολης συγκυρίας. Καθώς περνάμε σε ένα νέο μέλλον, τα εμβόλια θα συνεχίσουν να χρησιμεύουν ως θεμέλιο για την υγεία και την ευημερία για όλους.

Οι πνευμονολόγοι είναι οι ειδικοί για την υγεία του αναπνευστικού συστήματος, για την πρόληψη και για τη θεραπεία των λοιμώξεων του αναπνευστικού. Τέλος, όπως είπε και πρόσφατα ο Νομπελίστας Jules Hoffmann: «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τα εμβόλια σήμερα είναι ο μη εμβολιασμός».