Νίκος Παπαευσταθίου: Το ΕΚΑΒ πριν και μετά το lockdown

Εάν κάτι μάθαμε από την εμπειρία του lockdown στη χώρα μας είναι ότι δεν πρόκειται ποτέ να ακούμε παράπονα για τη λειτουργία του πολύτιμου Εθνικού Κέντρου Άμεσης Βοήθειας (ΕΚΑΒ), εάν καλούμε τα ασθενοφόρα του αποκλειστικά και μόνο σε πραγματικά επείγουσες περιπτώσεις και όχι για περιστατικά τα οποία αφορούν σαφώς την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Η συμπεριφορά μας άλλαξε για λίγο. Θα αλλάξει πλέον και η νοοτροπία μας, προκειμένου αυτό να είναι ένα κέρδος για το σύστημα Υγείας στην Ελλάδα;

Ο πρόεδρος του ΕΚΑΒ, Νίκος Παπαευσταθίου, μιλά στην ATHENS VOICE για την πολύ δύσκολη περιπέτεια στην οποία ρίχτηκε ο ίδιος και το Κέντρο, λίγο καιρό μετά από την πολυαναμενόμενη ενοποίηση του ΕΚΑΒ με το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ).

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι σε αυτό το χρονικό διάστημα, πριν αρχίσουν οι κατ’ εξοχήν καλοκαιρινές διακοπές, το ΕΚΑΒ περνά πλέον στη συνήθη κανονικότητα της λειτουργίας του;

Όχι! Δεν θα μπορούσαμε να το πούμε αυτό. Ίσα-ίσα. Το ΕΚΑΒ δεν χαλαρώνει καθόλου. Από τη μία πλευρά προετοιμάζεται για να μπορέσει να αντιμετωπίσει μία δύσκολη μεταβατική περίοδο, γιατί η επαναφορά στην κανονικότητα για τους υπόλοιπους συμπολίτες μας σημαίνει για εμάς διπλάσια δουλειά. Σημαίνει ότι το ένα «κομμάτι» μας ασχολείται με εκείνα τα οποία αντιμετώπιζε πριν από τον νέο κορωνοϊό, ασθένειες, ατυχήματα, επείγουσες κρίσεις, που πάντοτε μπορεί να προκύψουν, όπως πυρκαγιές, πλημμύρες κ.λπ., και το άλλο «κομμάτι» μας συνεχίζει να ασχολείται με τα θέματα του κορωνοϊού. Αυτό δεν αφορά μόνο τα παραρτήματα και τους τομείς του ΕΚΑΒ στην ηπειρωτική χώρα, αφορά ακόμη πιο έντονα το ΕΚΑΒ στις νησιωτικές περιοχές.

Μειώθηκαν τελικά οι κλήσεις για ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ, οι οποίες αφορούσαν τη λοιπή νοσηρότητα; Δηλαδή τη νοσηρότητα του πληθυσμού, πέραν της νόσου Covid-19…

Στην περίοδο του lockdown, ναι. Στην περίοδο όπου ήταν όλα κλειστά, αλλά και στην αρχή, με την καταγραφή των πρώτων κρουσμάτων στη χώρα μας, ναι. Και αυτό δεν το λέω θεωρητικά ή κατ’ εκτίμηση, τα λέω με στατιστικά στοιχεία: Σε ό,τι αφορά την Αθήνα, το ποσοστό αυτής της μείωσης έφτασε περίπου το 40-50%, τόσο στις τηλεφωνικές κλήσεις όσο και στις διακομιδές των περιστατικών. Στο λεκανοπέδιο της Αττικής έχουμε περίπου 950-1.000 διακομιδές ανά ημέρα και με το lockdown αυτές μειώθηκαν στις 420-480! Άρα, είχαμε μία τεράστια μείωση. Επίσης, στην υπόλοιπη χώρα και ανά περιοχή, η μείωση στην κίνησή μας κυμάνθηκε από 30% έως ακόμη και 70%... Αυτό σημαίνει, με απλά λόγια, ότι αυτό που τόσο πολλά χρόνια λέγαμε «Μη χρησιμοποιείτε το ΕΚΑΒ για ψύλλου πήδημα», αποδείχθηκε στην πράξη. Δυστυχώς, το ΕΚΑΒ καλείται συνήθως για το παραμικρό πρόβλημα υγείας… Αντί να το χρησιμοποιούμε ως μία υπηρεσία έκτακτης ανάγκης, το χρησιμοποιούσαμε σαν απλή δημόσια υπηρεσία, στερώντας τους διασώστες μας και τις γνώσεις τους από πραγματικά περιστατικ, τα οποία έχρηζαν επειγόντως νοσοκομείου. Καμία υπηρεσία έκτακτης ανάγκης δεν μπορεί να λειτουργήσει και να αποδώσει ικανοποιητικά, όταν η κοινωνία δεν τη χρησιμοποιεί ορθολογικά και για τον σκοπό για τον οποίο η υπηρεσία αυτή έχει δημιουργηθεί.

Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι, κατά τη διάρκεια του lockdown, ίσως ακόμη και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, δεν ακούσαμε παράπονα εκ μέρους πολιτών για τη λειτουργία και την απόδοση του ΕΚΑΒ; Τα είχαμε συνηθίσει αυτά…

Πολύ απλά, μειώθηκαν τα περιστατικά, τα οποία δεν υπήρχε κανένας λόγος να διακομίζονται με ασθενοφόρο. Τα παράπονα, που ακούγονταν παλαιότερα, αφορούσαν δύο περιπτώσεις: Προέρχονταν είτε από ανθρώπους οι οποίοι δεν θα έπρεπε να παραπονούνται, καθώς τα περιστατικά τους δεν δικαιολογούσαν καν τη χρήση του ασθενοφόρου, ή –και αυτή είναι η δικαιολογημένη διαμαρτυρία– από ανθρώπους οι οποίοι αποτελούσαν πραγματικά επείγον περιστατικό, αλλά δεν έβρισκες ασθενοφόρα για να τους εξυπηρετήσεις. Και δεν έβρισκες γιατί ήταν απασχολημένα σε περιστατικά τα οποία δεν θα έπρεπε να απασχολούν ασθενοφόρο. 

Από την άλλη πλευρά, βεβαίως, με το lockdown οι δρόμοι ήταν άδειοι και τα ασθενοφόρα έφθαναν σε χρόνο ρεκόρ στα σημεία. Αυτό πρέπει να το πούμε. Το είδαμε ειδικά στην Αθήνα.

Υπάρχει κάποιο νέο στοιχείο στη λειτουργία του ΕΚΑΒ, το οποίο επισημάνατε κατά τη διάρκεια του lockdown, στοιχείο το οποίο νομίζετε ότι πρέπει να διατηρηθεί και στο μέλλον;

Βέβαια! Η σωστή χρήση των μέσων ατομικής προστασίας. Δεν είναι, σε καμία περίπτωση, τυχαίο το γεγονός ότι το ΕΚΑΒ ήταν η μόνη υπηρεσία η οποία δεν είχε ούτε ένα κρούσμα της νόσου COVID-19 μεταξύ του προσωπικού της. Πανελλαδικά! Επίσης, θα πρέπει να παραμείνουν στη λειτουργία του ΕΚΑΒ η οργάνωση, ο συντονισμός και οι τακτικές ασκήσεις προσομοίωσης, οι οποίες βοηθούν το προσωπικό να διατηρείται σε υψηλό επιχειρησιακό επίπεδο.

Θα λέγατε ότι στις πραγματικές συνθήκες λειτούργησε το ΕΚΑΒ καλύτερα, σε σχέση με τη λειτουργία του κατά τη διάρκεια των ασκήσεων προσομοίωσης;

Ναι, λειτούργησε καλύτερα! Πήγε καλύτερα! Και αυτό οφείλεται στο προσωπικό του ΕΚΑΒ. Το προσωπικό του ΕΚΑΒ για ακόμη μία φορά λειτούργησε όπως ακριβώς όφειλε να λειτουργήσει. Εγώ δεν εξεπλάγην. Ήμουν απολύτως σίγουρος ότι έτσι θα συνέβαινε. Ξέρω πώς λειτουργεί αυτός ο επαγγελματικός μηχανισμός σε πολύ σοβαρές κρίσεις, είτε είναι σεισμοί είτε πυρκαγιές είτε υγειονομικές κρίσεις.

Θυμάστε, κύριε πρόεδρε, κάτι που σας είπε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη διάρκεια της μεταξύ σας τηλεδιάσκεψης, το οποίο να αξίζει να μοιραστείτε μαζί μας;

Εκείνο το οποίο μου έκανε εντύπωση από τον κ. πρωθυπουργό είναι το πραγματικό ενδιαφέρον το οποίο εξεδήλωσε για το ίδιο το προσωπικό του ΕΚΑΒ. Αυτό με μου έκανε πολύ θετική εντύπωση. Ο τρόπος με τον οποίο μίλαγε για το προσωπικό μας και ο τρόπος με τον οποίο μας είπε το «ευχαριστώ» του, όχι μια ξύλινη λέξη αλλά που έβγαινε μέσα από την καρδιά του.

Επίσης, ήταν πολύ ενημερωμένος, καλός γνώστης της λειτουργίας του ΕΚΑΒ και, μάλιστα, μου έκανε μεγάλη εντύπωση το γεγονός ότι ο ίδιος γνώριζε και εξήρε το σπουδαίο γεγονός της ενοποίησης του ΕΚΑΒ με το ΕΚΕΠΥ σε έναν ενιαίο μηχανισμό, ενοποίηση την οποία πολλές κυβερνήσεις είχαν εξαγγείλει στο παρελθόν, αλλά καμία δεν την είχε υλοποιήσει!