Κάπνισμα και κορωνοϊός: Σε σύγχυση οι καπνιστές σε όλο τον κόσμο

Το θέμα του καπνίσματος και η σχέση του με τον κορωνοϊό έχει συζητηθεί έντονα αυτό το διάστημα. Έχουμε ακούσει ότι οι καπνιστές διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο να προσβληθούν από τη νόσο, αλλά έχουμε ακούσει ότι διατρέχουν και τον μικρότερο. Έχουμε ακούσει για τον πιθανό ρόλο της νικοτίνης στην αντιμετώπιση της νόσου, χωρίς ωστόσο και αυτό να είναι επιβεβαιωμένο. Οι πληροφορίες είναι πολλές με αποτέλεσμα οι καπνιστές να είναι σε μεγάλη σύγχυση. Προσπαθήσαμε να συγκεντρώσουμε εδώ τις τοποθετήσεις που έχει κάνει η ιατρική κοινότητα για αυτό το θέμα.

Τι γίνεται με τη νικοτίνη;
Η συζήτηση για το κάπνισμα και τον κορωνοϊό ήρθε πάλι στο προσκήνιο τις τελευταίες μέρες, όταν σε πρόσφατη γαλλική μελέτη υπήρξαν ενδείξεις ότι οι καπνιστές μπορεί να κινδυνεύουν λιγότερο από τον νέο κορωνοϊό. Τη στιγμή που γνωρίζουμε πως το κάπνισμα σχετίζεται με σοβαρές ασθένειες, αντιλαμβάνεται κανείς την αναστάτωση που προκάλεσε η δημοσίευση της συγκεκριμένης μελέτης.

Η μελέτη πραγματοποιήθηκε σε 480 ασθενείς οι οποίοι είχαν βρεθεί θετικοί στον ιό. Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως απ’ όσους έκαναν εισαγωγή στο νοσοκομείο, μόνο το 4,4% ήταν καπνιστές. Την ίδια στιγμή, το ποσοστό των καπνιστών συνολικά στον γαλλικό πληθυσμό είναι 25%. Όμως πάρα το γεγονός ότι οι διαφορές ανάμεσα στα ποσοστά είναι μεγάλες, οι Γάλλοι γιατροί έγραψαν στο άρθρο τους ότι:

«η νικοτίνη μπορεί να είναι ένας πιθανός προστατευτικός παράγοντας κατά του Covid-19», ωστόσο προειδοποίησαν ότι η νικοτίνη είναι εθιστική ουσία και υπογράμμισαν ότι δεν θα ενθάρρυναν κανέναν να αρχίσει να καπνίζει με στόχο να προστατευτεί από τον κορωνοϊό.

Παρόμοια ευρήματα είχε και κινέζική μελέτη που δημοσιεύτηκε στα τέλη Μαρτίου στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό New England Journal of Medicine. Η κινεζική μελέτη είχε δείξει ότι μόνο το 12,8% των κρουσμάτων της νόσου Covid-19 στην Κίνα ήταν καπνιστές, αν και το ποσοστό των καπνιστών στον γενικό πληθυσμό της χώρας είναι 28%.

Και Έλληνες επιστήμονες μπήκαν δυναμικά στη συζήτηση για να εξηγήσουν τα μειωμένα ποσοστά καπνιστών ανάμεσα στους ασθενείς που εκδηλώνουν σοβαρή μορφή της νόσου Covid-19. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Πατρών, το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το Πανεπιστήμιο Κρήτης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, διατύπωσαν την υπόθεση ότι η νικοτίνη μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς με Covid-19 λόγω των αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων της.

Σε μελέτη τους που δημοσιεύθηκε στο διεθνές επιστημονικό περιοδικό Toxicology Reports, παρείχαν σημαντικές πληροφορίες για τη χρήση της νικοτίνης ως δυνητικά θεραπευτικού παράγοντα για την πανδημία. Aβέβαιο παραμένει ακόμη εάν και σε ποια δόση θα μπορούσε να δράσει θεραπευτικά καθώς η συγκεκριμένη θεωρία χρειάζεται μεγάλες και καλά σχεδιασμένες κλινικές μελέτες για να τεκμηριωθεί.  

Τι λέγεται στον αντίποδα;

Από την άλλη πλευρά, μεγάλη μελέτη στις ΗΠΑ, στην οποία αναφέρθηκε ο καθηγητής Τσιόδρας, έδειξε ότι οι καπνιστές πάσχουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τους μη καπνιστές από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), που είναι η νούμερο ένα νόσος που συνδέεται με αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα από τον κορωνοϊό.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και τα ευρήματα ερευνητών του Πανεπιστημιακού Κολλεγίου του Λονδίνου (UCL), που αξιολόγησαν 15 πρόσφατες δημοσιευμένες μελέτες που αφορούσαν συνολικά περίπου 2.500 ασθενείς με Covid-19, από τους οποίους το 9% ήταν καπνιστές και το 2% είχαν διαγνωσμένη ΧΑΠ. Η μελέτη υπολόγισε ότι οι ασθενείς με ΧΑΠ έχουν 63% μεγαλύτερο κίνδυνο για σοβαρή Covid-19 και 60% μεγαλύτερη πιθανότητα θανάτου, ενώ ασθενείς χωρίς ΧΑΠ έχουν αντίστοιχα κίνδυνο κατά 33% και 55%.

Τι λέει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Τι έχουν όμως να πουν οι ειδικοί για τα νέα ευρήματα; Ποια είναι η πρακτική αξία τους; Κινδυνεύουν οι καπνιστές λιγότερο να αρρωστήσουν από τον ιό SARS-CoV-2; Όχι, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Οι καπνιστές πιθανώς είναι πιο ευάλωτοι στη μόλυνση από τον ιό επειδή φέρνουν συνεχώς τα συχνά μολυσμένα δάχτυλα και τσιγάρα στο στόμα τους, με συνέπεια να έχουν περισσότερες πιθανότητες να μολυνθούν μέσω της στοματικής οδού.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ακόμα ότι οι καταστάσεις που αυξάνουν τις ανάγκες του οργανισμού σε οξυγόνο ή μειώνουν την ικανότητά του να το χρησιμοποιεί σωστά, θέτουν τους ασθενείς σε αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρών πνευμονοπαθειών όπως η πνευμονία. Το κάπνισμα είναι σαφώς μια τέτοια κατάσταση, ενώ η πνευμονία αποτελεί την κύρια έκφραση της νόσου COVID-19.

Σε αντίστοιχο πνεύμα κινούνται και οι πρόσφατες ανακοινώσεις της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για το κάπνισμα του Υπουργείου Υγείας στην Ελλάδα, η οποία συστήνει στους καπνιστές την άμεση διακοπή.

Τι ισχύει τελικά;

Τι να πιστέψει τελικά ένας καπνιστής; Διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο ή όχι; Το γεγονός είναι ένα: η βιβλιογραφία της χρήσης προϊόντων καπνού σε σχέση με τη νόσο Covid-19 είναι μάλλον φτωχή και οι επιστημονικές μελέτες ακόμη σε αρχικό στάδιο. Σε αυτή τη φάση είναι σκόπιμο να περιμένουμε πιο εμπεριστατωμένες ιατρικές τοποθετήσεις, προς την μια ή την άλλη κατεύθυνση, προτού καταλήξουμε.

Το θέμα αυτό είχε απασχολήσει σε μια από τις πρόσφατές ημερήσιες ανακοινώσεις του τον καθηγητή Τσιόδρα, ο οποίος κατέληξε λέγοντας ότι «θα πρέπει να περιμένουμε πριν πούμε ότι το κάπνισμα προστατεύει. Για εμένα τα δεδομένα συνηγορούν υπέρ του ότι το κάπνισμα λειτουργεί επιβαρυντικά».