Πότε πηγαίνουν οι άντρες στον γιατρό;

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν δοθεί στη δημοσιότητα γνωρίζουμε ότι από τους 32 ασθενείς που νοσηλεύονται σήμερα στις ΜΕΘ μόνο οι 9 είναι γυναίκες, ενώ από τους 150 ασθενείς που έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας τού covid-19 οι 110 ήταν άντρες και οι 40 γυναίκες. Τα συμπεράσματα που μπορεί να προκύψουν από αυτά τα στοιχεία δεν αφορούν μόνο τη χώρα μας καθώς σε παγκόσμιο επίπεδο, αν και γυναίκες και άντρες φαίνεται ότι έχουν τις ίδιες πιθανότητες να προσβληθούν από τον νέο κορωνοϊό, οι άντρες έχουν 2.4 περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν.

Γιατί πεθαίνουν περισσότεροι άντρες από κορωνοϊό; Κάνει ο κορωνοϊός διακρίσεις;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι εξαιρετικά σύνθετη, καθώς μπορεί να ορίζεται από τα γονίδια, τις ορμόνες, και την αλληλεπίδραση του κάθε οργανισμού με το περιβάλλον του. Μία όμως διάσταση του ζητήματος αφορά ένα ευρύτερο φαινόμενο που ίσχυε πριν και πέρα από την τρέχουσα επιδημική κρίση.

Οι άντρες επισκέπτονται τις ιατρικές υπηρεσίες πιο σπάνια από ό,τι οι γυναίκες. Σύμφωνα με τις περισσότερες συναφείς έρευνες, οι άντρες συχνά καθυστερούν στην αναζήτηση ιατρικής βοήθειας, ακόμα και αν αντιμετωπίζουν σημαντικά ιατρικά προβλήματα.

Αυτό τοποθετεί τους άντρες σε ομάδα υψηλότερου κινδύνου όσον αφορά την ανάπτυξη σοβαρών νοσημάτων και ως έναν βαθμό εξηγεί τα υψηλότερα ποσοστά καρδιοπάθειας, αρτηριακής υπέρτασης, διαβήτη ανάμεσα στους άντρες καθώς και το μικρότερο προσδόκιμο ζωής των αντρών σε σχέση με τις γυναίκες.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα τι συμβαίνει, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας κοινωνικούς και δημογραφικούς παράγοντες (τόπο διαμονής, οικογενειακή κατάσταση, μορφωτικό επίπεδο, χώρα καταγωγής), οικονομικούς παράγοντες (εργασία, οικονομικά προβλήματα), καθώς και τις καθημερινές συνήθειες αρκετών αντρών (αλκοόλ, κάπνισμα, διατροφικές συνήθειες και βάρος, σωματική άσκηση –ή απουσία της–, πιθανή φαρμακευτική αγωγή).

Το φαινόμενο αυτό δεν είναι αποκλειστικά ελληνικό. Όπως αναφέρεται στην BMC Public Health Journal, σε έρευνα διάρκειας 12 μηνών που έγινε στην Αυστραλία σε δείγμα 13.763 αντρών 18 ως 55 ετών, με σκοπό να διαπιστωθεί αν οι συμμετέχοντες επισκέπτονται κάποιο ιατρείο ή κάνουν ιατρικό έλεγχο έστω μία φορά τον χρόνο, βρέθηκε ότι η πλειονότητα των αντρών (61%) δεν ελέγχουν συστηματικά την υγεία τους, στερούμενοι έτσι την ευκαιρία να προλάβουν σημαντικά προβλήματα υγείας στο αρχικό τους στάδιο.

Τα στοιχεία έδειξαν ότι η πιθανότητα επίσκεψης στον ιατρό αυξανόταν όσο αυξανόταν η ηλικία των συμμετεχόντων, αλλά μειωνόταν όσο μεγάλωνε η απόσταση του τόπου κατοικίας από κάποιο ιατρικό κέντρο. Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι οι άντρες που ανήκαν στη μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα (35 ως 55), οι καπνιστές αλλά και όσοι απλώς φαντάζονται ότι η κατάσταση της υγείας τους είναι εξαιρετική, είχαν ελάχιστες πιθανότητες να επισκεφθούν κάποιο ιατρείο κατά τη διάρκεια των 12 μηνών, εκτός και αν βίωναν έντονο σωματικό πόνο. Και στις δύο ηλικιακές ομάδες οι πιθανότητες ιατρικής επίσκεψης αυξάνονταν σε περίπτωση χρήσης φαρμακευτικής αγωγής για κάποια επώδυνη κατάσταση ή σε περίπτωση παθολογικής παχυσαρκίας – αλλά μειώνονταν σε περίπτωση αλκοολισμού.

Σε συναφή έρευνα που έγινε στο πλαίσιο του Εθνικού Συστήματος Υγείας στη Βρετανία, με 256 συμμετέχοντες από 16 έως 45 ετών, διαπιστώθηκε, πρώτον ότι οι γυναίκες επισκέπτονται πιο συχνά τα ιατρικά κέντρα από ό,τι οι άντρες και, δεύτερον, ότι για τους άντρες η «κοινωνική αξία» που έχει η καλή υγεία παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην απόφαση τους να επισκεφθούν ιατρό. Αντιθέτως, αυτό που παρακινεί περισσότερο τις γυναίκες είναι η «ψυχική διάθεση», δηλαδή η συναισθηματική κατάσταση που μπορεί να συνδέεται με κάποια παθολογική κατάσταση, όπως, για παράδειγμα, ο θυμός με τις καρδιακές αρρυθμίες, ή το στρες με την υπέρταση ή τις κεφαλαλγίες.

Ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την άρνηση των αντρών να επισκεφθούν ιατρό είναι η τάση που επικρατεί τα τελευταία χρόνια ανάμεσα στους συστηματικούς χρήστες του διαδικτύου, να αναζητούν διάφορα στοιχεία (συμπτωματολογία, πιθανή φαρμακευτική αγωγή, παρενέργειες αγωγής) στο ίντερνετ, καθυστερώντας ή αναβάλλοντας την επίσκεψη σε ιατρικό κέντρο και επιχειρώντας να υποκαταστήσουν τους επιστήμονες της υγείας με τον «Dr Google».

Σε σχετικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί, οι συμμετέχοντες δηλώνουν ότι για εξειδικευμένες ερωτήσεις που αφορούν τη διάγνωση και τη θεραπεία, η πρώτη τους επιλογή είναι η επίσκεψη σε επαγγελματίες υγείας, αλλά στρέφονται συνήθως σε φίλους και συγγενείς όταν αναζητούν συναισθηματική υποστήριξη και γρήγορες συνταγές ή γιατροσόφια. Το ένα πέμπτο περίπου των ερωτηθέντων παραδέχονται ότι απευθύνονται σε ανθρώπους που βιώνουν παρόμοια με αυτούς ιατρικά προβλήματα για συμπαράσταση αλλά και συμβουλές υγείας.

Η συνήθεια αυτή μπορεί να βοηθήσει πάσχοντες από χρόνιες ασθένειες που επιθυμούν να μοιραστούν τις εμπειρίες τους με κάποιον ομοιοπαθή, αλλά είναι σίγουρα επικίνδυνη όταν κάποιοι προσπαθούν να καταλάβουν από τι πάσχουν ή να κάνουν αυτο-διάγνωση με βάση τις πληροφορίες που τους παρέχουν, όχι ειδικευμένοι ιατροί, αλλά άλλοι ασθενείς.

Όσο και αν ακουστεί περίεργο, ένας από τους λόγους που αρκετοί άντρες αποφεύγουν την επίσκεψη σε ιατρό έχει να κάνει με επικρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις περί αρρενωπότητας. Πολλοί άντρες όχι μόνο «δεν κλαίνε» αλλά «σφίγγουν τα δόντια» και δεν παραπονιούνται όταν νιώθουν κουρασμένοι, αδύναμοι, ή άρρωστοι.

Αρκετοί άντρες πηγαίνουν σε ιατρικό κέντρο μόνο αν έχουν ήδη διαγνωστεί με κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, ή αν βιώνουν επίμονο, ανυπόφορο πόνο. Το αποτέλεσμα είναι να ζουν χρόνια ολόκληρα με αδιάγνωστα νοσήματα – και όταν φτάνουν επιτέλους στον ιατρό να είναι κάποιες φορές αργά για να λάβουν την αποτελεσματική βοήθεια που για μεγάλο διάστημα είχαν ανάγκη.