«Και αν κολλήσω;»

Ο κορωνοϊός ήρθε στην Ελλάδα. Μέσα στη μάσκα, ορατή και αόρατη, προσπαθούμε να παραμείνουμε ψύχραιμοι αδειάζοντας τα σούπερ μάρκετ και φτιάχνοντας στάτους πανικού στα social media και τα αυτιά των κοντινών μας ανθρώπων. Ο φόβος φουσκώνει με ευχαρίστηση την κοιλιά του την ώρα που εμείς δεν έχουμε ανάσα που να καταφέρνει να μας αγγίξει από τον λαιμό και κάτω. 

Τι υπερισχύει άραγε; Ο φόβος της απώλειας; Ή ο φόβος του θανάτου; Σύμφωνα με τους ειδικούς δεν δικαιολογείται τίποτα από τα δύο. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει κάτι απαραίτητα, αφού κυκλοφορούν εξαιρετικά πολλές αναλύσεις με ποσοστά θνησιμότητας ασθενειών, άλλων μορφών γρίπης ή και απλώς κακών συνθηκών που ξεπερνούν κατά πολύ τα ποσοστά του κοροναϊού. Τελικά ο λόγος για να αρχίσουμε όλοι αργά και σταδιακά να μεταμορφωνόμαστε σε ρινόκερους δεν συνδέεται με την επιστημονικά αποδεδειγμένη αλήθεια, που πολλές φορές και με διάφορους τρόπους μας χτυπάει την πόρτα εκεί έξω.

Όχι, δεν θα γράψω για τον καρκίνο. Ούτε καν για την απλή εποχική γρίπη που σύμφωνα με τους επιστήμονες έχει σκοτώσει και σκοτώνει πολύ περισσότερο κόσμο κάθε χρόνο. Δεν θα μιλήσω καν για τα δυστυχήματα στην άσφαλτο, τα οποία για να τα αποφύγει κάποιος χρειάζεται κάτι παραπάνω από μια μάσκα να κρύβει τις εκφράσεις από τα χείλη του. Δεν θέλω να σκεφτώ καν τους ανθρώπους που καθημερινά πεθαίνουν από την πείνα ή το κρύο ή τη ζέστη. Γιατί η αλήθεια είναι ότι, τελικά, τίποτα από αυτά δεν έχει πραγματική σημασία. 

Γιατί το θέμα δεν είναι το αν θα κολλήσουμε. Το πρόβλημα δεν είναι καν το αν θα πεθάνουμε. Εκείνο που είναι πραγματικά τρομακτικό είναι ότι ακόμα και οι φαινομενικά υγιείς άνθρωποι ζούμε μέσα στην αρρώστια ενός φόβου που είναι πολύ πιο επικίνδυνος από κάθε κορωναϊό. Τον φόβο του να είμαστε διαφορετικοί. Όχι εναλλακτικοί, μιλώντας για την ύπαρξη της διαφορετικότητας που πια κι αυτή δεν είναι παρά ένα trend για να βγάζουν οι διαφημιστές πολλά χρήματα καρφιτσώνοντας στο πέτο τους τα εύσημα του ευαισθητοποιημένου. Πραγματικά διαφορετικοί. 

Το να ακολουθείς τις νόρμες μιας κοινωνίας που αποτελείται από μέλη που πρακτικά δεν έχουν ιδέα τι τους γίνεται γιατί δεν έχουν μπει ποτέ στη διαδικασία να το ψάξουν, είναι ο μεγαλύτερος, ο σημαντικότερος και ο ισχυρότερος ιός από τον οποίο κινδυνεύουμε πραγματικά όλοι. Οι Κινέζοι, τους οποίους τώρα έχουμε στην μπούκα και αλλάζουμε τετράγωνο αν τύχει και τους εντοπίσει η περιφερειακή μας όραση, λένε ότι «το σώμα δεν είναι φτιαγμένο για να αρρωσταίνει». Η ψυχή μας είναι αυτή που νοσεί, βουτηγμένη στο χάος του εγωισμού ότι «δεν είμαι τρωτός, δεν θα κολλήσω» αλλά και του φόβου ότι «δεν θέλω να πεθάνω». 

Όμως ουσιαστικά πόσοι από εμάς γνωρίζουμε γιατί δεν θέλουμε να πεθάνουμε; 

Μαθαίνουμε πώς να φοβόμαστε. Για το φύλο μας, τη σεξουαλική μας προτίμηση, την εμφάνισή μας, την εθνικότητά μας, το χρώμα μας, το θρήσκευμά μας. Σκεφτείτε, σήμερα, πώς θα νιώθει ένας Ασιάτης σε οποιοδήποτε σημείο του κόσμου κι αν βρίσκεται. Το ίδιο ισχύει όμως και για έναν έγχρωμο, έναν μυγά ή έναν μουσουλμάνο. Το ίδιο ισχύει για όλους μας σε κάποιο άλλο ίσως όχι τόσο ορατό επίπεδο – δεν έχουμε φτάσει ακόμα στο σημείο να το αποδεχτούμε. Σε όλο αυτό το σχολείο μη αποδοχής, αυτό που δεν μαθαίνουμε είναι πώς να ζούμε. Οπότε όταν έρχεται κάποιος να μας τσιρίξει δυνατά και πανικοβλημένα «θα πεθάνετε», είναι κάτι παραπάνω από εύλογο να πανικοβληθούμε. Πώς να μην τρομάξεις όταν μαθαίνεις ότι μπορεί και να χάσεις κάτι που ακόμα δεν έχεις ιδέα πώς να το χαρείς;

Πέρα από το φόβο του πόνου και το FOMO (fear of missing out) ελάχιστοι από εμάς έχουμε εκτιμήσει τη ζωή για να ακολουθούμε ένα σωρό γελοίους, μαζικούς τρόπους μην τυχόν και τη χάσουμε. Όπως συμβαίνει με αυτόν του «φοράω μια μάσκα για να προστατέψω τη ζωή μου». Οι μάσκες, λένε οι ειδικοί, δεν βοηθούν στην περίπτωση του κοροναϊού, αυτή ωστόσο η τελευταία πρόταση ίσως, αν διαβαστεί σε ένα πιο φιλοσοφικό επίπεδο, να έχει περισσότερο ενδιαφέρον.

Ο κάθε ένας από εμάς ίσως κληθεί να πάρει μια απόφαση: Να φοβηθώ; Να συγχρωτιστώ με άλλους ανθρώπους; Να πάω στο σούπερ μάρκετ αγοράζοντας περιττά αντικείμενα να τα βλέπω να γεμίζουν τα ντουλάπια μου; Να σταματήσω το παιδί μου από το σχολείο; Να πάω σινεμά; Να πάω για ποτό; Να πάρω το μετρό; Να ζήσω; Ή να μη ζήσω; 

Η θνησιμότητα του κορωναϊού είναι εξαιρετικά μικρή. Δηλαδή, ακόμα και να κολλούσαμε, είναι μάλλον απίθανο να συμβεί αυτό που στο ασυνείδητό μας όλοι τρέμουμε. Όμως σαν να ήμασταν –αν δεν είμαστε– ήρωες του Σαίξπηρ και του Ιονέσκο, ίσως αξίζει να σκεφτούμε και έναν ακόμη παράγοντα που ίσως διαβαστεί μοιρολατρικός: Και αν πρέπει να κολλήσουμε και να πεθάνουμε από κορωνοϊό; Αν «για τόσο είμαστε»; Ή αν από την άλλη δεν είναι να πεθάνουμε από αυτό; Τι νόημα έχει στο ενδιάμεσο να δηλητηριάζουμε την ψυχή μας με τόσο φόβο και το μυαλό μας με τόση βλακεία; 

Ναι –και ευτυχώς– το χιούμορ είναι μια δυνατή σανίδα σωτηρίας, ωστόσο όσοι πραγματικά φοβόμαστε την επέλαση του κορωνοϊού ίσως το μόνο που ουσιαστικά χρειαζόμαστε να είναι μια παραπάνω ανάσα. Ακόμη και αν αυτή χρειαστεί να την αφήσουμε να εκπνεύσει λίγο πιο μακριά από τον συνωστισμό. Που αυτό, συγνώμη, αλλά δεν λέγεται προφύλαξη από τον κορωναϊό, αλλά ευγένεια προς τους άλλους, σεβασμός στους κανόνες υγιεινής και ένα από τα μέτρα που ούτως ή άλλως πρέπει να πέρνουμε για να έχουμε μια αρμονική συνύπαρξη.