Λάρυγγας: Ποια είναι τα μυστικά του;

O πολύτιμος λάρυγγας είναι ένα υποτιμημένο, αν και σπουδαίο όργανο, που δίχως αυτό είναι αδύνατον να επικοινωνήσουμε. Να μιλήσουμε, να γελάσουμε, να εκφραστούμε. Ίσως για αυτό έχει ιδιαίτερη βαρύτητα μια φράση που λένε κάποιοι όταν θυμώνουν, «θα σου κόψω το λαρύγγι»… 

Η φωνή αποτελεί στοιχείο του χαρακτήρα μας. Είναι ένα είδος ταυτότητας, που κάνει τον καθένα ξεχωριστό και είναι εξαιρετικά σημαντική για όλους, πολύ, δε, περισσότερο για εκείνους, που βασίζονται σε αυτή και επαγγελματικά, όπως οι εκπαιδευτικοί, οι ηθοποιοί, οι τραγουδιστές και άλλοι. 

«Η φώνηση είναι το μεγαλύτερο “δώρο” του λάρυγγα, αλλά δεν είναι το μόνο. Ο λάρυγγας προστατεύει τους πνεύμονες, ρυθμίζει την αναπνοή μας και επιπλέον από αυτόν περνάνε οι τροφές, που καταλήγουν στο στομάχι μας», εξηγεί η Δρ. Ανατολή Παταρίδου, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής & τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του Νοσοκομείου Υγεία - Μητέρα (www.pataridou.gr). 

Η παραγωγή της φωνής μας πραγματοποιείται από δύο λευκές ταινίες, που πάλλονται μεταξύ τους, τις φωνητικές χορδές. Αυτές βρίσκονται στον λάρυγγα. Τι γίνεται, όμως, όταν δεν προσέχουμε τον λάρυγγά μας και επηρεάζεται η φωνή μας;

Κάθε φλεγμονή του φάρυγγα, του λάρυγγα ή και της μύτης μπορεί να επηρεάσει τη φωνή μας, προκαλώντας βραχνάδα. Κι όταν η βραχνάδα επιμένει για διάστημα μεγαλύτερο των δύο-τριών εβδομάδων, πρέπει ο ασθενής να απευθυνθεί στον ειδικό γιατρό.

Όπως επισημαίνει η κυρία Παταρίδου, μια πολύ συχνή κατάσταση είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η οποία προκαλεί μια χημικού τύπου λαρυγγίτιδα και μπορεί να επηρεάσει τη φωνή, όπως και το κάπνισμα, ο κλιματισμός, η εισπνοή ερεθιστικών ουσιών, ακόμη και η εισπνοή ισχυρών αρωματικών χώρου. Επιπλέον η έντονη ομιλία, ιδιαίτερα σε χώρους με θόρυβο, τραυματίζει τις φωνητικές χορδές, με αποτέλεσμα να παρατηρείται βραχνάδα, ξηρός βήχας και άλλα συμπτώματα, όπως σπάσιμο της φωνής και αίσθημα κόμπου. 

Όπως επισημαίνει η ειδικός: «Τα πιο συχνά αίτια είναι οι πολύποδες, οι κύστες, οι κάλοι, η λεγόμενη πολυποειδής εκφύλιση ή οίδημα του Reinke, το κοκκίωμα και πιο σπάνια ο καρκίνος. Σήμερα διαθέτουμε τα new age ενδοσκόπια, εύκαμπτα ή άκαμπτα, με τα οποία, σε σύνδεση με το monitor, μπορούμε να έχουμε μια ξεκάθαρη εικόνα της βλάβης που υπάρχει. Μάλιστα έχουμε μία ακόμη πιο ειδική εξέταση, τη λεγόμενη στραβοσκόπηση, με την οποία ελέγχουμε τη δόνηση του ελεύθερου χείλους των χορδών, γεγονός που μας αποκαλύπτει παθολογικά ευρήματα, τα οποία με την απλή λαρυγγοσκόπηση δεν είναι εφικτό να εντοπιστούν».

Ορισμένες φορές ο ωτορινολαρυγγολόγος μπορεί να διαπιστώσει ότι μια φωνητική χορδή είναι παράλυτη και δεν κινείται κατά την αναπνοή και κατά την φώνηση. Η υγιής φωνητική χορδή υποχρεώνεται να καλύπτει αυτό το κενό στην γλωττίδα, προκαλώντας, όμως, κούραση στον τράχηλο. Κάποιοι ασθενείς καταφέρνουν να αντιρροπήσουν ικανοποιητικά την κατάσταση αυτή μετά από 24 μήνες, κάποιοι, όμως, όχι.

Σύμφωνα με τη χειρουργό ωτορινολαρυγγολόγο κεφαλής & τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ, υπάρχει θεραπεία για το πρόβλημα της πάρεσης της φωνητικής χορδής και αφορά στην έγχυση απορροφήσιμου υλικού, που μπορεί να γίνει με τοπική ή με γενική νάρκωση. Εκτός από την έγχυση υπάρχουν και ανοιχτές χειρουργικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της πάρεσης με μόνιμο αποτέλεσμα.

«Βέβαια δεν προτείνουμε αμέσως χειρουργείο. Αυτό που κοιτάμε είναι να περάσει περίπου ένας χρόνος από τη βλάβη, ώστε να εξαντλήσουμε την πιθανότητα της επανανεύρωσης της φωνητικής χορδής και συνήθως ξεκινάμε συντηρητικά, με φαρμακευτική αγωγή. Αν αυτή δεν αποδώσει, τότε μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση. Για τη σωστή απόφαση χρειάζεται μεγάλη εμπειρία και εξειδίκευση».

Το χειρουργείο γίνεται είτε με τα κλασικά εργαλεία είτε με διάφορες μορφές laser, που είναι πολύ πιο ατραυματικές για τον ευαίσθητο βλεννογόνο των φωνητικών χορδών. Μάλιστα ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα του laser, όταν πρόκειται για καρκίνο, είναι ότι στη διάρκεια της επέμβασης μπορεί να σταλεί ταχεία βιοψία και αν αποδειχθεί ότι η βλάβη είναι καρκίνος, ο γιατρός να προχωρήσει άμεσα στη ριζική αφαίρεσή του.

«Δεδομένου ότι ο λάρυγγας είναι ένα όργανο με πολλαπλή αποστολή, έχει μεγάλη σημασία η χειρουργική αντιμετώπιση των παθήσεών του να γίνεται με τον λιγότερο ακρωτηριαστικό τρόπο. Το laser έχει εφαρμογή σε πολλές καλοήθεις παθήσεις, όπως κύστεις, πολύποδες, στο οίδημα Reinke των φωνητικών χορδών, στα θηλώματα, στην πάρεση των φωνητικών χορδών και σε καλοήθεις όγκους. Όσο για τις κακοήθειες του φάρυγγα-λάρυγγα-υποφάρυγγα, άλλαξε τα τελευταία χρόνια ριζικά την αντιμετώπισή τους», συμπληρώνει η κυρία Παταρίδου.

Στις επεμβάσεις για καλοήθη βλάβη η αφωνία για περίπου πέντε ημέρες είναι καθοριστική για τη σωστή επούλωση και σωστό είναι να συστηθεί λογοθεραπεία προεγχειρητικά και μετεγχειρητικά. Η σωστή διατροφή, η αποφυγή καπνού, αλκοόλ και γενικότερα ερεθιστικών παραγόντων εξασφαλίζουν το ιδανικό αποτέλεσμα μετά το χειρουργείο.

Στην ωτορινολαρυγγολογία τα τελευταία χρόνια έχουν συντελεστεί σημαντικές αλλαγές, τόσο με την ενδοσκοπική χειρουργική στη μύτη και στους παραρρίνιους κόλπους, όσο και στον λάρυγγα, με την εφαρμογή του λέιζερ. Η ρομποτική χειρουργική ήρθε να προσθέσει την τρισδιάστατη κάμερα, που δίνει άλλη ασφάλεια στον χειρουργό, επειδή έχει τη δυνατότητα να έχει άλλη, ευρύτερη εκτίμηση στο βάθος του χειρουργικού πεδίου και ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια στους χειρισμούς.

Είναι ένα, ακόμη, σύγχρονο όπλο στα χέρια ενός έμπειρου και εκπαιδευμένου χειρουργού, που μπορεί να προσφέρει την καλύτερη δυνατή λύση στους ασθενείς του.