Ποια η σημασία της εκπαίδευσης στην ιατρική

Η σημερινή ημέρα έχει οριστεί ως Διεθνής Ημέρα Εκπαίδευσης και οι περισσότεροι δεν αμφισβητούν την τεράστια σημασία της εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης. Η εκπαίδευση αλλάζει ζωές. Ειδικά σε τομείς, όπως η Ιατρική, η κατάλληλη και η συνεχής εκπαίδευση είναι αυτή που «εξοπλίζει» κατάλληλα τον επιστήμονα, προκειμένου να αντεπεξέλθει στις ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις του επαγγέλματός του.

Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε πρόσφατα μόλις στις 3 Δεκεμβρίου του 2018 την 24η Ιανουαρίου ως Διεθνή Ημέρα για την Εκπαίδευση, με σκοπό την ανάδειξη της συμβολής της εκπαίδευσης στην ειρήνη και στην ανάπτυξη. Στο πλαίσιο του εορτασμού, η UNESCO καλεί τις κυβερνήσεις των μελών της και όλους τους εταίρους της να θέσουν την ποιοτική εκπαίδευση ως κύρια προτεραιότητά τους παγκοσμίως.

Η Αγγελιοφόρος της Ειρήνης του ΟΗΕ Μαλάλα Γιουσαρφάι είπε κάποτε: «Ένα παιδί, ένας δάσκαλος, ένα βιβλίο και ένα στυλό μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο». Ο Νέλσον Μαντέλα χαρακτήρισε την εκπαίδευση «το πιο ισχυρό όπλο, που μπορείς να χρησιμοποιήσεις, για να αλλάξεις τον κόσμο».

«Ουδείς, νομίζω, αμφισβητεί ότι χρειαζόμαστε εκπαίδευση για να μειώσουμε τις  ανισότητες και να βελτιώσουμε την δημόσια υγεία. Δεν είναι τυχαίο που η εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο των Στόχων της Βιώσιμης Ανάπτυξης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών», επισημαίνει η κυρία Ανατολή Παταρίδου MD, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής-τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του Νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ-ΜΗΤΕΡΑ (www.pataridou.gr).

«Ο πλέον σημαντικός παράγοντας για την ασφαλή παροχή υπηρεσιών Υγείας είναι αδιαμφισβήτητα ο Ιατρός, που αποτελεί τον αυτονόητο ακρογωνιαίο λίθο κάθε συστήματος Υγείας. Η επιτυχής και αποτελεσματική άσκηση της Ιατρικής εξαρτάται άμεσα από το επίπεδο εκπαίδευσης του λειτουργού, έχοντας ευθέως όφελος για τους ασθενείς, αλλά και εξοικονόμηση πόρων για το Εθνικό Σύστημα Υγείας». Η ιατρική γνώση σήμερα είναι πολλαπλάσια εκείνης, που είχαν οι γιατροί πριν από 20-30 χρόνια -η μεγαλύτερη ευκολία προσέγγισης της γνώσης και η αλματώδης εξέλιξη της τεχνολογίας έχουν συμβάλλει καταλυτικά σε αυτό. Έναν γιατρό, που δεν φροντίζει να εκπαιδεύεται συνεχώς, τον προλαβαίνουν οι εξελίξεις, που είναι ραγδαίες, απαιτώντας συνεχώς ανάλυση και εφαρμογή των νέων γνώσεων. Οι μέλλοντες γιατροί, ήδη από φοιτητές θα πρέπει να εκπαιδευθούν στη συλλογή και στην ανάλυση της πληροφορίας και σε μεθόδους εφαρμογής της τεκμηριωμένης «νέας γνώσης». Ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης, εξάλλου, είναι επίσης σπουδαίος, ενώ η ανάλυση του ανθρώπινου γονιδιώματος οδήγησε στην εξατομικευμένη ιατρική φροντίδα.

Όπως υπογραμμίζει η κυρία Παταρίδου: «Ειδικά σε τομείς, όπως η Ωτορινολαρυγγολογία, δε νοείται συνάδελφος που να μην αναζητά συνεχώς τη νέα γνώση, που να μην παρακολουθεί σπουδαία διεθνή συνέδρια και σεμινάρια, στα οποία ανταλλάσσονται πολύτιμες πληροφορίες μεταξύ κορυφαίων επιστημόνων παγκοσμίως. Που να μην εξοικειώνεται με τις σύγχρονες εξελίξεις της επιστήμης του, μέσα από τη συνεχή και την απρόσκοπτη ενημέρωση.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα ενδοσκόπια. Κάποτε δεν υπήρχαν τα ενδοσκόπια, που χρησιμοποιούμε σήμερα για τις διαγνώσεις μας. Η εφαρµογή των ενδοσκοπικών µεθόδων στην Ωτορινολαρυγγολογία οδήγησε σε πολύ πιο λειτουργικές και σε λιγότερο επώδυνες τεχνικές για πολλές παθήσεις. Τα ενδοσκόπια της νέας εποχής αντικατέστησαν σε µεγάλο αριθµό ασθενών τις ανοικτές χειρουργικές µεθόδους. Η µαγεία της ενδοσκόπησης στην Ιατρική, είτε διαγνωστικά είτε χειρουργικά, συσχετίζεται µε την αποκάλυψη, µέσω της ενδοσκοπικής εικόνας, των λεπτοµερειών που κάνουν τη διαφορά», συνεχίζει η χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής-τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ.

Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έχει τονίσει ότι πρέπει να διασφαλιστεί η ανοικτή και η ισότιμη ποιοτική εκπαίδευση και να προωθηθούν ευκαιρίες διά βίου μάθησης για όλους. «Η εκπαίδευση μπορεί, επίσης, να σπάσει και να αντιστρέψει τους κύκλους της φτώχειας μεταξύ γενεών. Οι μελέτες δείχνουν ότι, αν όλα τα κορίτσια και τα αγόρια ολοκληρώσουν τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, 420 εκατομμύρια άνθρωποι θα μπορούσαν να βγουν από τη φτώχεια. Ας δώσουμε προτεραιότητα στην εκπαίδευση ως δημόσιο αγαθό. Να την υποστηρίξουμε με συνεργασία και χρηματοδότηση. Να αναγνωρίσουμε ότι δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν πίσω».

Να σημειωθεί ότι παρόλο που το 75% των διευθυνόντων συμβούλων παγκοσμίως λέει ότι ένα μορφωμένο και εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα των κυβερνήσεων και των επιχειρήσεων, υπάρχει αυξανόμενη έλλειψη έμπειρου και άρτια εκπαιδευμένου προσωπικού στο περιβάλλον της υγειονομικής περίθαλψης, σε πολλές περιοχές σε όλον τον κόσμο.

Για να αντιμετωπιστεί αυτή η τάση, υπάρχει ανάγκη να αυξηθεί η συνειδητοποίηση ότι η εκπαίδευση δεν τελειώνει, όταν οι άνθρωποι βρεθούν στη μέση της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Επειδή ο κλάδος της υγειονομικής περίθαλψης εξελίσσεται συνεχώς, οι τεχνολογίες, που θεωρούνται ως η βέλτιστη πρακτική σήμερα, μπορούν να αλλάξουν δραστικά μέσα σε λίγα, μόλις, χρόνια.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι πάροχοι υπηρεσιών φροντίδας πρέπει να συμβαδίζουν με τις νέες τεχνικές και με τις νέες τεχνολογίες και να επεκτείνουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι απλά καλό να γίνεται συνεχής εκπαίδευση, αλλά απόλυτα αναγκαίο για κάθε επαγγελματία υγείας, που θέλει να παρέχει υψηλής ποιότητας φροντίδα στους ασθενείς.

Η κυρία Ανατολή Παταρίδου καταλήγει: «Ο Σόλων είχε πει το περίφημο «γηράσκω αεί διδασκόμενος». Όποια ηλικία και όση εμπειρία κι αν έχουμε, όσο καταξιωμένοι κι αν είμαστε, γινόμαστε ξανά μαθητές, όταν παρακολουθούμε σεμινάρια στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό. Μετά από κάποια εκπαίδευση βλέπεις τα πάντα από άλλη οπτική γωνία. Στις μέρες μας λείπει η έμπνευση και το πάθος. Η συνεχής γνώση ανανεώνει όλα μας τα κύτταρα και μπορεί να δράσει ως αντίδοτο σε μια εποχή, που υπάρχουν τόσες νευρώσεις, που τόσοι άνθρωποι υποφέρουν από κατάθλιψη και παθαίνουν κρίσεις πανικού».