Σύγχρονες αγωγές για την πολλαπλή σκλήρυνση

Πολλαπλή Σκλήρυνση (ΠΣ) είναι ένα χρόνιο αυτοάνοσο νόσημα που προσβάλλει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα. Αποτέλεσμα αυτής της προσβολής, εξηγεί η κ. Καπώνη Γ. Αφροδίτη, Νευρολόγος, Διευθύντρια Α΄ Νευρολογικής Κλινικής Metropolitan General, είναι η εμφάνιση κλινικών συμπτωμάτων κατά επεισόδια, των λεγόμενων υποτροπών. Οι υποτροπές αυτές εκδηλώνονται συνήθως ως μείωση της όρασης του ενός οφθαλμού, διπλωπία, επίμονες δυσαισθησίες ή μυϊκή αδυναμία κάτω ή και άνω άκρων, αστάθεια βαδίσεως, διαταραχές της ούρησης, της αφόδευσης ή της στύσης. Από τον έλεγχο με μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού είναι τυπική της πάθησης η εμφάνιση χαρακτηριστικών βλαβών στη λευκή ουσία.  

Διάγνωση - Θεραπεία
Αμέσως μόλις τεθεί η διάγνωση της ΠΣ, η οποία μάλιστα με τα καινούργια κριτήρια γίνεται σε εξαιρετικά πρώιμα στάδια, οι ασθενείς πρέπει να ξεκινούν άμεσα αγωγή με φάρμακα που τροποποιούν το ανοσοποιητικό τους σύστημα, επιφέροντας έτσι ιδανικά την εξαφάνιση ή τη μείωση αφενός των υποτροπών της νόσου και αφετέρου των βλαβών στη μαγνητική τομογραφία. Πέρα όμως από αυτά, το πιο σημαντικό είναι η χορηγούμενη θεραπεία να προλαμβάνει την εμφάνιση ή επιδείνωση της αναπηρίας. Στόχος είναι η αγωγή να ελέγχει μακροπρόθεσμα τη νόσο ώστε οι ασθενείς, που είναι στην πλειονότητά τους νέοι σε ηλικία, να μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή χωρίς εμπόδια κινητικά ή νοητικά. Επιπλέον, η αγωγή πρέπει να εξασφαλίζει στον πάσχοντα μακροχρόνια ασφάλεια, καλή ποιότητα ζωής και ικανότητα εργασίας.  

Νέες από του στόματος αγωγές
Οι ασθενείς με ΠΣ έχουν πλέον πρόσβαση σε νέες αγωγές, που λαμβάνονται από το στόμα και δεν χρειάζεται πια να κάνουν ενέσεις σε ημερήσια ή εβδομαδιαία βάση. Δύο per os  (χορηγούμενες από το στόμα) θεραπείες έχουν εγκριθεί για χορήγηση σε νεοδιαγνωσμένους ασθενείς (θεραπείες 1ης γραμμής) με υποτροπιάζουσα ΠΣ: η Τεριφλουνομίδη και ο Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας (DMF). Η Φινγκολιμόδη (Fingolimod) είναι επίσης ένα per os φάρμακο για την ΠΣ αλλά είναι φάρμακο δεύτερης γραμμής, δηλαδή χορηγείται εάν αποτύχουν τα φάρμακα 1ης γραμμής. Όμως, είναι οι νέες από του στόματος αγωγές αποτελεσματικές και ασφαλείς και σε τι βάθος χρόνου έχουν μελετηθεί ώστε οι γιατροί και οι ασθενείς με ΠΣ να είναι σίγουροι για την επιλογή τους;

Ο Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας που είναι η πιο πρόσφατα εγκεκριμένη αγωγή που λαμβάνεται από το στόμα έχει πλέον στοιχεία που φτάνουν τα 10 έτη χορήγησης. Αυτά τα στοιχεία ανακοινώθηκαν στο πρόσφατο πανευρωπαϊκό συνέδριο για την Πολλαπλή Σκλήρυνση (ECTRIMS) που έγινε στη Στοκχόλμη τον Σεπτέμβριο του 2019 και έδειξαν ότι το φάρμακο, το οποίο ήδη έχει δείξει μια σημαντική αποτελεσματικότητα καθώς μειώνει κατά 50% τις υποτροπές στα 2 έτη χορήγησης, διατηρεί αυτή την υψηλή αποτελεσματικότητα στους ασθενείς που συνεχίζουν να το λαμβάνουν έως και για 10 έτη. Φαίνεται λοιπόν ότι ο ρυθμός υποτροπών ανά έτος διατηρείται πολύ χαμηλός σε επίπεδα τέτοια που αντιστοιχούν σε μία μόνο υποτροπή ανά 10 έτη. Επιπρόσθετα, η αναπηρία αυτών των ασθενών που λαμβάνουν το φάρμακο για μέχρι και 10 έτη διατηρείται χαμηλή και μάλιστα πάνω από 6 στους 10 δεν εμφάνισαν επιδείνωση της αναπηρίας. Τέλος, φαίνεται ότι η επίδραση της θεραπείας είναι θετική στην ποιότητα ζωής των ασθενών αυτών. Σημαντικό είναι επίσης να αναφερθεί ότι η ασφάλεια του Φουμαρικού Διμεθυλεστέρα είναι πολύ καλή και δεν προέκυψαν νέες ανεπιθύμητες ενέργειες πέραν των ήδη γνωστών από την πρώτη κυκλοφορία του φαρμάκου.

Μια άλλη μελέτη που παρουσιάστηκε στο ECTRIMS αφορούσε ανασκόπηση μεταναλύσεων συγκριτικών μελετών για την αποτελεσματικότητα του DMF έναντι των άλλων ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων 1ης γραμμής (Οξική Γλατιραμέρη, Ιντερφερόνη β, Τεριφλουνομίδη) ως προς τη μείωση των υποτροπών σε ασθενείς με Υποτροπιάζουσα ΠΣ. Στη μελέτη αυτή διαπιστώθηκε μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα του Φουμαρικού Διμεθυλεστέρα έναντι των άλλων φαρμάκων.

Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι ο Φουμαρικός Διμεθυλεστέρας, αν και είναι το νεότερο εγκεκριμένο φάρμακο από το στόμα, έχει τη μεγαλύτερη κλινική εμπειρία από τα άλλα δύο από του στόματος λαμβανόμενα φάρμακα που κυκλοφορούν, καθώς περισσότεροι από 415.000 ασθενείς παγκοσμίως έχουν λάβει  τη συγκεκριμένη θεραπεία. 
Το ευχάριστο, τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους γιατρούς, είναι ότι πλέον υπάρχουν σύγχρονες αγωγές που προσφέρουν μακροχρόνια εξαιρετικό έλεγχο της πορείας της νόσου, έτσι ώστε οι ασθενείς με ΠΣ να μπορούν να ζουν μια φυσιολογική ζωή.