Σεξουαλικότητα: Πώς επηρεάζεται από το διαβήτη;

Βλάβες σε όλα τα όργανα και τους ιστούς του σώματος μπορεί να προκαλέσει ο σακχαρώδης διαβήτης γι' αυτό και οι γιατροί παροτρύνουν τους ασθενείς να λαμβάνουν τα απαιτούμενα μέτρα ώστε να ρυθμίζουν καλά τη γλυκόζη (σάκχαρο) στο αίμα τους. Δυστυχώς όμως περισσότεροι από ένας στους τρεις δεν επιτυγχάνουν καλό γλυκαιμικό έλεγχο, ενώ πολλοί δεν γνωρίζουν καν ότι έχουν διαβήτη. Ακόμα περισσότεροι εξάλλου πάσχουν από διαβήτη για πολλά χρόνια.

Σε όλες τις περιπτώσεις, η συνέπεια είναι η εκδήλωση πολλών επιπλοκών, ανάμεσα στις οποίες συμπεριλαμβάνονται τα σεξουαλικά προβλήματα.

Πολλές μελέτες, π.χ., έχουν δείξει ότι ο σακχαρώδης διαβήτης τριπλασιάζει τον κίνδυνο στυτικής δυσλειτουργίας στους διαβητικούς άνδρες, ενώ στις διαβητικές γυναίκες διπλασιάζει τον κίνδυνο σεξουαλικής δυσλειτουργίας.

«Τα στοιχεία είναι αδιάσειστα, αν και δεν γνωρίζουμε ακόμα με ακρίβεια τους παθογενετικούς μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από τη σεξουαλική δυσλειτουργία στον διαβήτη», λέει με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου) ο μαιευτήρας-χειρουργός γυναικολόγος Δρ. Ιωάννης Π. Βασιλόπουλος, MD, MSc (https://drvasilopoulos.com/), ειδικός στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και ιδρυτικό μέλος του Institute of Life. «Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι η υπεργλυκαιμία (δηλαδή τα παθολογικά υψηλά επίπεδα σακχάρου) προκαλεί βλάβες στα αγγεία και τα νεύρα όλου του σώματος, συμπεριλαμβανομένων των γεννητικών οργάνων. Επιπλέον, οι πάσχοντες από διαβήτη μπορεί να έχουν πολλαπλά συνυπάρχοντα προβλήματα υγείας (π.χ. υπέρταση, παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, δυσλιπιδαιμία) τα οποία ούτως ή άλλως αποτελούν παράγοντες κινδύνου για σεξουαλική δυσλειτουργία. Ακόμα και οι ορμονικές αλλαγές που προκαλεί ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο σεξουαλικής δυσλειτουργίας».

Οι βλάβες, π.χ., του διαβήτη σε αγγεία και νεύρα μπορεί να επηρεάσουν στις γυναίκες την παραγωγή φυσικών υγραντικών ουσιών του κόλπου και την ικανότητα ερωτικής διέγερσης, αντιστοίχως. Ο συνδυασμός αυτών των δύο προβλημάτων, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε πόνο κατά την ερωτική επαφή και σε δυσκολία στην επίτευξη οργασμού. Στην πραγματικότητα, η κολπική ξηρότητα αποτελεί το συχνότερο σεξουαλικό πρόβλημα στις γυναίκες με τύπου 2 διαβήτη, με μερικές μελέτες να δείχνουν ότι εκδηλώνεται σε τουλάχιστον τέσσερις στις δέκα ασθενείς.

Οι βλάβες στα νεύρα της ουροδόχου κύστης, εξάλλου, μπορεί να προκαλέσουν μικρή ακράτεια ούρων στη διάρκεια του σεξ. Επιπλέον, οι γυναίκες με διαβήτη διατρέχουν  αυξημένο κίνδυνο να εκδηλώσουν λοιμώξεις και φλεγμονή στον κόλπο (κολπίτιδες), καθώς και ουρολοιμώξεις, που επίσης αυξάνουν την πιθανότητα πόνου κατά τη σεξουαλική επαφή. Ειδικά μετά την εμμηνόπαυση, οι γυναίκες είναι επίσης πιθανότερο να παρουσιάσουν υπογλυκαιμία στη διάρκεια του σεξ και μερικές χρειάζεται ακόμα και να μετρούν το σάκχαρό τους πριν την ερωτική επαφή. Για πολλές ασθενείς, όλ' αυτά τα προβλήματα καθιστούν το σεξ περισσότερο ενοχλητικό, παρά απολαυστικό και έτσι το αποφεύγουν.

Αντίστοιχα στους άνδρες, ο σακχαρώδης διαβήτης συχνά οδηγεί σε μειωμένα επίπεδα τεστοστερόνης, με συνέπεια μείωση της ερωτικής επιθυμίας. Το κυριότερο σεξουαλικό πρόβλημα των διαβητικών ανδρών, όμως, είναι η στυτική δυσλειτουργία. Σύμφωνα με μεγάλη, πρόσφατη συνδυασμένη ανάλυση δεκάδων ερευνών, η στυτική δυσλειτουργία εκδηλώνεται σε περισσότερους από τους μισούς διαβητικούς άνδρες ηλικίας άνω των 45 ετών. Εκείνοι που κινδυνεύουν περισσότερο να την εκδηλώσουν είναι οι ασθενείς με τύπου 2 διαβήτη, ο οποίος συνήθως σχετίζεται με την παχυσαρκία και τον ανθυγιεινό τρόπο ζωής.

Η στυτική δυσλειτουργία είναι η αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης. Σε πολλές περιπτώσεις αποτελεί το λόγο για τον οποίο οι άνδρες απευθύνονται στο γιατρό και, στο πλαίσιο της διερεύνησής της, μαθαίνουν ότι έχουν διαβήτη. Ο σακχαρώδης διαβήτης οδηγεί στη στυτική δυσλειτουργία προκαλώντας βλάβες στα νεύρα του πέους και μειώνοντας τη ροή του αίματος προς αυτό. Η παλίνδρομη εκσπερμάτιση είναι μία ακόμα πιθανή σεξουαλική επιπλοκή του διαβήτη. Εκδηλώνεται όταν το σπέρμα αντί να αποβάλλεται μέσω της ουρήθρας, βρίσκει διέξοδο προς την ουροδόχο κύστη. Η παλίνδρομη εκσπερμάτιση προκαλείται από δυσλειτουργία των εσωτερικών σφιγκτήρων μυών της κύστης, εξαιτίας των βλαβών που προκαλεί το αυξημένο σάκχαρο στα νεύρα τους.

Τέλος, οι βλάβες στα νεύρα του πέους εξαιτίας του διαβήτη μπορεί να οδηγήσουν και στην καθυστερημένη εκσπερμάτιση, δηλαδή στη δυσκολία ή αδυναμία του άνδρα να φτάσει στον οργασμό και την εκσπερμάτιση.

«Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί επίσης να επηρεάσει τη σεξουαλική ζωή ανδρών και γυναικών μέσω άλλων προβλημάτων που προκαλεί, όπως η έντονη κόπωση και οι ψυχολογικές επιπτώσεις του», τονίζει ο Δρ. Βασιλόπουλος. «Για παράδειγμα, το άγχος, η κατάθλιψη και η ανησυχία για το σωματικό βάρος μπορεί εύκολα να υπονομεύσουν  την ερωτική ζωή των ασθενών». Δυστυχώς, όμως, λίγοι διαβητικοί ασθενείς συζητούν με το γιατρό τους τα προβλήματα σεξουαλικής δυσλειτουργίας που αντιμετωπίζουν. Σύμφωνα με μελέτη σε σχεδόν 2.000 εθελοντές ηλικίας άνω των 57 ετών, που δημοσιεύθηκε το 2010 στο επιστημονικό περιοδικό Diabetes Care,  μόνο το 19% των γυναικών και το 47% των ανδρών με διαγνωσμένο διαβήτη συζητούν τα σεξουαλικά προβλήματά τους με το γιατρό τους.

Ωστόσο αυτό είναι μεγάλο λάθος διότι με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, οι διαβητικοί ασθενείς συνήθως μπορούν να βελτιώσουν την ερωτική ζωή τους, τονίζει ο Δρ. Βασιλόπουλος. Εκτός από τη βελτίωση του γλυκαιμικού ελέγχου, στις πιθανές θεραπείες συμπεριλαμβάνονται ειδικά φάρμακα (π.χ. για τη στυτική δυσλειτουργία), επεμβατικές θεραπείες για διόρθωση της αιμάτωσης του πέους (π.χ. αντλίες, εγχύσεις), εμφυτεύματα πέους, θεραπείες ορμονικής υποκατάστασης, ασκήσεις του πυελικού εδάφους, βελτίωση του τρόπου ζωής (π.χ. υγιεινή διατροφή, άσκηση, αδυνάτισμα), τεχνικές καταπολέμησης του στρες κ.λπ.

«Το θεραπευτικό πλάνο εξατομικεύεται αναλόγως με το πρόβλημα σε κάθε ασθενή ξεχωριστά», τονίζει ο ειδικός. «Αυτό που πρέπει να θυμούνται οι ασθενείς είναι ότι τα σεξουαλικά προβλήματα δεν είναι αναπόφευκτα και πως στο χέρι τους είναι να εμποδίσουν τον σακχαρώδη διαβήτη να καταστρέψει τη σεξουαλική ζωή τους. Αυτό όμως προϋποθέτει να μιλήσουν ανοικτά για τη σεξουαλική λειτουργία τους τόσο με τον/την σύντροφό τους όσο και με το γιατρό τους, ώστε από κοινού να αναζητήσουν μια λύση».