Πώς η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα μας δυσκολεύει τη ζωή

Του Μάριου Δαπέργολα

Τι είναι η Αγκυλοποιητική Σπονδυλαρθρίτιδα;
Η αγκυλοποιητική σπονδυλαρθρίτιδα είναι μια χρόνια φλεγμονώδης αυτοάνοση πάθηση του αξονικού σκελετού και των περιφερικών αρθρώσεων. Πρόκειται για μια χρόνια συστηματική νόσο που προσβάλλει τη σπονδυλική στήλη, τις ιερολαγόνιες αρθρώσεις και τις περιφερικές αρθρώσεις κυρίως των κάτω άκρων. Επίσης προκαλεί φλεγμονή στα σημεία πρόσφυσης των μυών και των συνδέσμων στο οστούν, την οποία ονομάζουμε ενθεσίτιδα. Ο όρος αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα τείνει να εγκαταλειφτεί και πλέον η επίσημη ονοματολογία της πάθησης είναι αξονική σπονδυλαρθρίτιδα η οποία αντικατοπτρίζει καλύτερα την εικόνα της. Εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 45 ετών και έχει ισχυρή γονιδιακή συσχέτιση με το μόριο HLA B27 του μείζονος συστήματος ιστοσυμβατότητας.

Είναι δύσκολη η διάγνωση;
Η δυσκολία της διάγνωσης έγκειται στον χρόνο που χάνεται μέχρι ο ίδιος ο ασθενής να ζητήσει ιατρική βοήθεια, όπως επίσης και στην άποψη των ειδικών ιατρών που θα τον εκτιμήσουν πρώτοι και οι οποίοι θα πρέπει να αξιολογήσουν σωστά τα συμπτώματα και να τον παραπέμψουν στην κατάλληλη ειδικότητα. Ο ασθενής θα πρέπει να απευθυνθεί το συντομότερο δυνατό σε ρευματολόγο και να λάβει έγκαιρα την απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή. 

Ποιο είναι το κυριότερο σύμπτωμα που σας υποψιάζει για ΑΣ; Είναι η πρωινή δυσκαμψία;
Η υποψία της διάγνωσης τίθεται σε ασθενείς με συμπτώματα οσφυαλγίας με φλεγμονώδη χαρακτηριστικά, που ξεκινάει ύπουλα και έχει διάρκεια τριών μηνών. Εμφανίζεται κυρίως τις πρωινές ώρες και κρατάει πάνω από μία ώρα, ενώ πολλές φορές παρουσιάζεται τις νυχτερινές ώρες και αφυπνίζει τους ασθενείς. Μπορεί να υπάρχει αντανάκλαση στους γλουτούς αλλά σχεδόν ποτέ δεν επεκτείνεται κάτω από τα γόνατα. Αντίστοιχα συμπτώματα παρουσιάζονται στη θωρακική μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Το άλγος μπορεί να αντανακλάει στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα και να προκαλεί έντονη ευαισθησία στους στερνοπλευρικούς χόνδρους με μειωμένη έκπτυξη του θώρακα. Η κλινική εικόνα συμπεριλαμβάνει την ύπαρξη περιφερικής αρθρίτιδας που αφορά κυρίως τις αρθρώσεις των κάτω άκρων. Η πρωινή δυσκαμψία με διάρκεια τουλάχιστον μιας ώρας είναι αναμφίβολα βασικό χαρακτηριστικό της πάθησης το οποίο θα πρέπει να υποψιάσει τον ειδικό ιατρό κατά τη λήψη του ιστορικού.

Πώς επηρεάζει η κατάσταση αυτή την ποιότητα ζωής των ασθενών;
Οι χρόνιοι πόνοι στη σπονδυλική στήλη και τον θώρακα σε συνδυασμό με την ενθεσίτιδα και την ολιγοαρθρίτιδα προκαλούν περιορισμό των καθημερινών λειτουργιών, αλλά και της δυνατότητας αυτοεξυπηρέτησης του ασθενή. Αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στην κοινωνική αλληλεπίδραση και προκαλεί αίσθημα δυσφορίας γιατί δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικός στις επαγγελματικές του δραστηριότητες όπως επίσης και στη συνύπαρξή του στο οικογενειακό περιβάλλον. Αδυνατεί να εκπληρώσει τις βασικές λειτουργίες και δεν ανταπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του, οπότε αυτό προκαλεί έντονη δυσαρέσκεια, κατάθλιψη και απομόνωση, κυρίως γιατί κανείς δεν μπορεί να κατανοήσει και να αφουγκραστεί το μέγεθος του προβλήματος που αντιμετωπίζει.

Τι μπορεί να σας διευκολύνει στην έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση;
Είναι σημαντικό οι ειδικοί ιατροί που εκτιμούν πρωτύτερα τον ασθενή να αξιολογήσουν τα συμπτώματα και να τον παραπέμψουν το ταχύτερο δυνατό στον ειδικό ρευματολόγο. Είναι επίσης και χρέος του ιατρικού κόσμου να εφαρμόσει εκστρατείες ενημέρωσης του πληθυσμού σχετικά με τα ρευματικά νοσήματα έτσι ώστε οι ίδιοι οι ασθενείς να είναι ευαισθητοποιημένοι και να προσέρθουν σε ειδικό ρευματολόγο. Όσο πιο γρήγορα τεθεί η διάγνωση και ξεκινήσει η σωστή φαρμακευτική αγωγή τόσο πιο καλή θα είναι η έκβαση της νόσου. Από την πλευρά του ρευματολόγου θα πρέπει να αξιολογηθεί σωστά η κλινική εικόνα του ασθενή και να αποσταλεί στοχευμένα ο εργαστηριακός και απεικονιστικός έλεγχος έτσι ώστε να είναι έγκυρη και αποτελεσματική η διάγνωση.

Ποια είναι η θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με ΑΣ (φάρμακα, Φ/Θ);
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση των ασθενών με αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα αποτελείται από πρώτης γραμμής σκευάσματα, όπως είναι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη. Σε περιπτώσεις ενθεσίτιδας μπορεί να πραγματοποιηθεί έγχυση κορτιζόνης στην περιοχή της φλεγμονής. Εάν τα παραπάνω αποτύχουν τότε έχουμε τη δυνατότητα να χορηγήσουμε βιολογικούς παράγοντες που αποτελούν τροποποιημένα αντισώματα έναντι του anti TNFa παράγοντα, τα οποία είναι ενέσιμα και χορηγούνται υποδορίως ανά τακτά προκαθορισμένα χρονικά διαστήματα.