Σχετίζεται το κάπνισμα με τα πρωκτικά συρίγγια και αποστήματα;

Το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη του πρωκτικού αποστήματος και συριγγίου; Όπως συμβαίνει και με άλλες ασθένειες που σχετίζονται με τη κακή αυτή συνήθεια, η επίδρασή του στην πιθανότητα εμφάνισης των συγκεκριμένων παθήσεων επανέρχεται στα επίπεδα εκείνων που έχουν όλοι οι άνθρωποι μετά από αρκετά χρόνια διακοπής του καπνίσματος. Επομένως, τα περιεδρικά (πρωκτικά) αποστήματα/συρίγγια μπορούν να συμπεριληφθούν στη λίστα των χρόνιων, φλεγμονωδών δερματικών παθήσεων που σχετίζονται με τη χρήση καπνού.

«Τα πρωκτικά αποστήματα/συρίγγια είναι συνήθεις διαταραχές του ορθού που μπορεί να εμφανιστούν σε υγιείς κατά τ’ άλλα ανθρώπους. Στη μεγαλύτερη πλειονότητά τους προκαλούνται από φλεγμονή και απόφραξη του εκφορητικού πόρου των περιπρωκτικών αδένων, η οποία προκαλεί διόγκωση και τελικά δημιουργία αποστήματος. Ο ασθενής τότε νιώθει πόνο, μερικές φορές ανεβάζει πυρετό, ενώ τοπικά παρουσιάζεται ερυθρότητα και οίδημα. Το 35% των αποστημάτων εξελίσσονται σε συρίγγια, εάν δεν υπάρξει αυτόματη διάνοιξη ή χειρουργική παροχέτευση», μας εξηγεί ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος, Δ/ντης Χειρουργικής Κλινικής Ομίλου Ιατρικό, Ιατρικό Περιστερίου, Ερευνητής & Διδάσκων στο εργαστήριο Βιοπληροφορικής & ανθρώπινης ηλεκτροφυσιολογίας στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (www.axiarchos.gr).

Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, τα περιεδρικά αποστήματα/συρίγγια επηρεάζουν 2-4 φορές συχνότερα στους άνδρες απ’ ότι στις γυναίκες, ηλικίας κυρίως από 20 έως 60 ετών. Παρόλο που οι παθήσεις αυτές δεν θεωρούνται απειλητικές, μπορούν να επηρεάσουν την ευημερία και την ποιότητα ζωής, καθώς και να αποτελέσουν αιτία οικονομικής αιμορραγίας τόσο για τον ίδιο τον ασθενή όσο και για τα συστήματα υγείας. Παρά την υψηλή συχνότητα εμφάνισής τους, λίγα είναι γνωστά για τους παράγοντες κινδύνου. Ως εκ τούτου, είναι σημαντική η αναζήτηση τρόπων πρόληψης αλλά και η εύρεση κατάλληλων θεραπευτικών αγωγών.

Δεδομένου ότι έχει ήδη αποδειχθεί ότι το κάπνισμα αυξάνει τις πιθανότητες για ανάπτυξη φλεγμονωδών δερματικών συριγγίων, φάνηκε λογικό το ενδεχόμενο να έχει την ίδια επίδραση και στην εμφάνιση πρωκτικών αποστημάτων/συριγγίων.

Ορισμένοι ερευνητές ενέσκηψαν στο θέμα, ωστόσο, δεν έχει πραγματοποιηθεί ικανοποιητικός αριθμός μελετών μέχρι σήμερα. Μία μελέτη, που πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2011 σε πρώην καπνιστές, διαπίστωσε ότι πράγματι το κάπνισμα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για τα πρωκτικά αποστήματα και συρίγγια.  Στη μελέτη συμμετείχαν 931 άτομα, τα οποία συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο για τη χρήση καπνού. Όσοι είχαν ιστορικό περιεδρικών αποστημάτων/συριγγίων συγκρίθηκαν με μια ομάδα ελέγχου. Οι ερευνητές για να ανακαλύψουν τη χρονική σχέση μεταξύ καπνίσματος και κλινικής εμφάνισης του πρωκτικού αποστήματος / συριγγίου, συνέκριναν την ομάδα των ενεργών καπνιστών και καπνιστών που είχαν διακόψει πρόσφατα τη συνήθεια, με μια ομάδα που περιλάμβανε μη καπνιστές και άτομα που είχαν σταματήσει να καπνίζουν πολλά χρόνια πριν. Εξαίρεσαν όσους υπέφεραν από φλεγμονώδη νόσο του εντέρου και HIV - προδιαθεσιακούς παράγοντες για πρωκτικά συρίγγια. Διαπίστωσαν ότι η χρήση καπνού αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης περιεδρικών αποστημάτων/συριγγίων και ότι οι πιθανότητες εμφάνισής τους μειώνονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου για όσους διακόψουν το κάπνισμα, για να εξισωθούν τελικά με τους μη καπνιστές μετά από 5-10 χρόνια.

Μελέτη στην άλλη πλευρά του Ειρηνικού, στην Κίνα, κατέληξε στο ίδιο συμπέρασμα. Μια δεύτερη, που διενεργήθηκε αποκλειστικά σε άνδρες τόσο λόγω της μεγαλύτερης δημοτικότητας του καπνίσματος όσο και λόγω της υψηλότερης εμφάνισης των συγκεκριμένων παθήσεων σε αυτούς, επιβεβαίωσε ότι υπάρχει αυξημένος επιπολασμός των περιεδρικών αποστημάτων/συριγγίων στους καπνιστές.

Σύμφωνα με τον Δρ. Ξιάρχο, ιδρυτικό μέλος και πρώτο Πρόεδρο της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής, παρότι η αιτία ανάπτυξης των παθήσεων αυτών είναι ελάχιστα κατανοητή, κατά γενική παραδοχή οφείλεται στη μόλυνση των πρωκτικών αδένων και των πόρων. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει τοξίνες και καρκινογόνες ουσίες που συμβάλλουν στη μόλυνση, καθώς και στην ανάπτυξη καρκίνου. Η χρήση του καπνού έχει συνδεθεί με πρωταρχικές κυτταρολογικές ανωμαλίες στο επίπεδο της γλυκοπρωτεΐνης CD4. Επίσης, τα συστατικά του καπνού έχει διαπιστωθεί ότι προκαλούν κυτταρολογική βλάβη στο πρωκτικό επιθήλιο των καπνιστών.

«Η απαλλαγή από τον πόνο, την κακή υγιεινή, τις εκκρίσεις στο εσώρουχο, την συνεχή υποτροπή ακόμα και μετά από χειρουργικές θεραπείες του περιεδρικού συριγγίου και τις ενδεχόμενες μετεγχειρητικές επιπλοκές όπως ακράτεια, είναι εφικτή τα τελευταία χρόνια. Έγκειται αρχικά στην ανεύρεση και καταστροφή του εσωτερικού στομίου του συριγγίου, στον εντοπισμό της πορείας του και την πλήρη εκτομή του ή καταστροφή του επιθηλίου του, χωρίς να επηρεαστούν οι γύρω ιστοί και ειδικά οι σφιγκτήρες. Με την επαναστατική ενδοσκοπική θεραπεία VAAFT, ο ασθενής μπορεί πλέον να απαλλαχθεί οριστικά από τα συρίγγια, έχοντας 0% πιθανότητα ακράτειας! Είναι μια αναίμακτη επεμβατική μέθοδος, η οποία δεν απαιτεί καμία προεγχειρητική απεικονιστική εξέταση, δεν χρειάζεται νοσηλεία και η επιστροφή στην εργασία και τις υποχρεώσεις είναι άμεση. Είναι απολύτως ανώδυνη, οπότε ο ασθενής δεν έχει την παραμικρή ανάγκη για λήψη αναλγητικών μετεγχειρητικά.

Παρά την πρόοδο, όμως, που έχουμε κάνει στην αντιμετώπιση του περιεδρικού συριγγίου, στόχος θα πρέπει να είναι η πρόληψη. Η ανακάλυψη των παραγόντων που προδιαθέτουν στην εμφάνισή του και φυσικά η εφαρμογή των μέτρων για την αποφυγή τους, θα απάλλασσε τους ασθενείς από την αγωνία και την ταλαιπωρία, που απορρέει από την αδιαφορία ή τον φόβο για τη θεραπεία τους», καταλήγει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.