Πόνος στον αγκώνα και αθλητικές δραστηριότητες: πώς συνδέονται;

Οι τραυματισμοί αποτελούν αναπόσπαστο μέρος όλων των αθλητικών δραστηριοτήτων, με την υπέρχρηση και τη λανθασμένη χρήση των αρθρώσεων να αποτελούν τις κύριες αιτίες. Αναλόγως του τομέα δραστηριοποίησής τους, οι αθλητές υφίστανται τραυματισμούς σε διαφορετικά μέρη του σώματος. Ειδικά για τους τραυματισμούς του αγκώνα, επιρρεπείς είναι οι αθλητές που ασχολούνται με τις ρίψεις, το γκολφ και το τένις. Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση, η έναρξη της θεραπείας με την εμφάνιση των συμπτωμάτων και οι ορθές παραπομπές για συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπιση επιτρέπουν τη γρήγορη και αποτελεσματική θεραπεία ώστε να επιστρέψει ο αθλητής στο άθλημά του στο ίδιο επίπεδο όσο το δυνατόν συντομότερα. Το αν αυτές οι θεμελιώδεις αρχές είναι εφικτές και αποδοτικές εξαρτάται από τη σοβαρότητα του τραυματισμού και το κίνητρο του αθλητή.

«Οι αθλητικοί τραυματισμοί στους αγκώνες ταξινομούνται, ως προς την ένταση, σε οξείς και χρόνιους. Οι πρώτοι συμβαίνουν άπαξ, όπως για παράδειγμα τα κατάγματα, ενώ οι δεύτεροι είναι τραύματα μικρής έκτασης που συμβαίνουν επανειλημμένως. Αυτά λειτουργούν αθροιστικά και μπορούν να επιφέρουν πόνο ακόμη και αναπηρία σε σοβαρές περιπτώσεις. Τα κατάγματα κόπωσης και τα συμπτώματα που εμφανίζονται όταν χρησιμοποιείται υπερβολικά η άρθρωση, είναι ένα παράδειγμα χρόνιων τραυματισμών», μας εξηγεί ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Δρ. Παναγιώτης Πάντος, Διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναπληρωτής Διευθυντής Ορθοπαιδικής – Τραυματολογίας στην Κλινική Χειρουργικής Ώμου Klinik Maingau vom Roten Kreuz στη Φρανκφούρτη και υπεύθυνος των τμημάτων Άνω Άκρου και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.

Μεταξύ των αιτιών είναι η εμβέλεια κίνησης του αγκώνα, καθώς αυτή που επιτρέπει την ανεξάρτητη λειτουργία για την εκτέλεση των καθημερινών λειτουργιών δεν επαρκεί για την κατάκτηση των αθλητικών επιδιώξεων. Οπότε, οι αθλητές αναγκάζονται να διευρύνουν το τόξο της κίνησης του αγκώνα, φέροντας συχνά βάρος, ή εκτελώντας κινήσεις που προκαλούν υπερβολική πίεση στους μύες και τένοντες της περιοχής. Το επίπεδο του φορτίου που μπορεί να αντέξει ο αγκώνας εξαρτάται από τη θέση του και την εκτελούμενη κίνηση. Διότι κατά την εκτέλεση της κίνησης κρατώντας βάρος, η δυσκολία πολλαπλασιάζεται και ο κίνδυνος τραυματισμού είναι υψηλότερος. Ιδιαίτερο ρόλο διαδραματίζει δε η σταθερότητα της άρθρωσης, η οποία εξαρτάται από την αρχιτεκτονική του οστού, τους συνδέσμους και τις δυνάμεις του μυϊκού συστήματος που πλαισιώνουν την άρθρωση. 

Όποιος κι αν είναι ο τραυματισμός στον αγκώνα, οι αθλητές μπορούν να παρουσιάσουν πόνο, ο οποίος κυμαίνεται από ήπιος έως σοβαρός, δυσλειτουργία της άρθρωσης, οίδημα, ευαισθησία, εκχυμώσεις, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα, που ενδεχομένως να ακτινοβολεί στο σώμα της άκρας χειρός. Επίσης, μπορεί να έχουν ένα σαφώς παραμορφωμένο ή εκτοπισμένο οστό σε περίπτωση καταγμάτων ή εξαρθρημάτων. Αναλόγως της θέσης και της αιτίας τους, οι τραυματισμοί στους αγκώνες των αθλητών εμφανίζονται με διάφορες μορφές. Οι κυριότερες είναι:

Κάταγμα - Προκαλείται συχνότερα λόγω πτώσης σε τεντωμένο βραχίονα και προκαλεί οξύ πόνο, οίδημα, εκχυμώσεις και ενδεχομένως δυσμορφία στην άρθρωση. Το κάταγμα του αγκώνα συχνά συνυπάρχει με εξάρθρημα. Αυτή η μικτή κάκωση αντιμετωπίζεται συνήθως με χειρουργική επέμβαση.

Εξάρθρημα - Αποτελεί ένα από τους σοβαρότερους και συχνότερους οξείς τραυματισμούς της συγκεκριμένης άρθρωσης. Και αυτός προκύπτει από πτώση σε βραχίονα που βρίσκεται σε έκταση ή κάμψη. Συχνά είναι αποτέλεσμα αθλήματος επαφής ή πτώσης από ύψος.

Αγκώνας του τενίστα (έξω επικονδυλίτιδα) - Η πάθηση χαρακτηρίζεται συνήθως από έναν ερεθισμένο μυ στο αντιβράχιο που συνδέεται με μία οστέινη προεξοχή της εξωτερικής επιφάνειας του αγκώνα, η οποία ονομάζεται έξω επικόνδυλος. Η αιτία εμφάνισης της πάθησης είναι η επαναλαμβανόμενη σύσπαση των μυών του αντιβραχίου, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για να τεντώνουν και να ανυψώνουν τον καρπό και τα δάχτυλα. 

Αγκώνας του γκόλφερ (έσω επικονδυλίτιδα) - Η τενοντίτιδα που συμβαίνει στην εσωτερική πλευρά του αγκώνα είναι γνωστή ως αγκώνας του γκόλφερ. Αυτή περιλαμβάνει τους εσωτερικούς τένοντες που τραυματίζονται όταν το μπαστούνι του γκολφ έρχεται σε επαφή με το μπαλάκι ή συχνότερα όταν έρχεται σε επαφή με το έδαφος. 

Αγκώνας του ρίπτη (έσω επικονδυλίτιδα) - Η ριπτική κίνηση στον αθλητισμό προκαλεί συμπίεση των εξωτερικών δομών του αγκώνα και πίεση στις εσωτερικές δομές. Τόσο ο αγκώνας του ρίπτη όσο και του γκόλφερ προκαλούνται από υπέρχρηση, όπου αιτία του πόνου είναι η υπερβολική φόρτιση της συγκεκριμένης περιοχής με επακόλουθο τη δημιουργία μιας χρόνιας τοπικής φλεγμονής.

Ρήξη τένοντα του δικέφαλου - Προκαλείται από επαναλαμβανόμενη ανύψωση ή οξύ τραυματισμό και χαρακτηρίζεται από μια ξαφνική συστολή του δικέφαλου μυός που ακολουθείται από αιμάτωμα. Η συγκεκριμένη κάκωση συμβαίνει συνηθέστερα στους μεγαλύτερους ηλικιακά αθλητές.

Ωλένια νευρίτιδα - Το ωλένιο νεύρο, το οποίο εμπλέκεται σε αυτόν τον τύπο τραυματισμού, υφίσταται πίεση καθώς διέρχεται στην έσω πλευρά του αγκώνα στον ωλένιο βόθρο, δημιουργώντας χρόνια φλεγμονή και παγίδευσή του, η οποία προκαλεί στον ασθενή μούδιασμα στην εσωτερική πλευρά του χεριού και των δακτύλων και πόνο. Για την εμφάνισή της ενοχοποιούνται οι τραυματισμοί στην περιοχή του αγκώνα, οι επαναλαμβανόμενες κινήσεις κάμψης του και η παρατεταμένη τριβή στην άρθρωση.

Η θεραπεία όλων αυτών των τραυματισμών πρέπει να ξεκινά με την πρόληψη. Όπως επισημαίνει ο Δρ. Πάντος, η πρόληψη εξαρτάται από τη σωστή κατάρτιση και εφαρμογή ορθών προπονητικών τακτικών για τη διασφάλιση της βέλτιστης απόδοσης χωρίς τραυματισμούς. Επίσης, η πρόληψη απαιτεί εκπαίδευση για σωστή προθέρμανση, ασκήσεις διατάσεων και αποφυγή κόπωσης. Παρά την εφαρμογή αυτών, δεν είναι απίθανο να προκύψει κάποιος τραυματισμός. «Αμέσως μόλις συμβεί, πρέπει να ξεκινάει ένα επιθετικό θεραπευτικό πρόγραμμα. Η επιτυχία αυτού εξαρτάται από την κατανόηση του προβλήματος, της φυσιολογίας, της σωστής εφαρμογής της κατάλληλης θεραπείας και τη θέληση του αθλητή να επανέλθει στις προ του τραυματισμού επιδόσεις. Η εξέλιξη σε κάθε φάση εξαρτάται από την απόκριση στη θεραπεία», καταλήγει ο Δρ. Παναγιώτης Πάντος.