Ελπιδοφόρα μηνύματα για την αντιμετώπιση της πολλαπλής σκλήρυνσης

Εντυπωσιακά αποτελέσματα -και στη χώρα μας- είχε η χορήγηση νέας θεραπείας για την πολλαπλή σκλήρυνση σε ασθενείς που αντιμετώπιζαν σοβαρά κινητικά προβλήματα λόγω της νόσου. Η πολλαπλή σκλήρυνση είναι μία χρόνια νόσος, η οποία προσβάλλει κατ’ εκτίμηση 2,3 εκατομμύρια άτομα σε όλο τον κόσμο ενώ στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ο αριθμός των ασθενών αγγίζει περίπου τις 13.000. Η πολλαπλή σκλήρυνση εμφανίζεται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται με μη φυσιολογικό τρόπο στη μόνωση και τις υποστηρικτικές δομές των νευρικών κυττάρων (έλυτρο μυελίνης) του εγκεφάλου, του νωτιαίου μυελού και των οπτικών νεύρων, προκαλώντας φλεγμονή και επακόλουθη βλάβη.

Η πολλαπλή σκλήρυνση υπολογίζεται ότι προσβάλει περίπου 700.000 άτομα στην Ευρώπη, εκ των οποίων περίπου 96.000 εμφανίζουν πρωτοπαθώς προϊούσα μορφή με υψηλό επίπεδο αναπηρίας. Τα περισσότερα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση εμφανίζουν υποτροπιάζουσα ή πρωτοπαθώς προϊούσα μορφή κατά τη διάγνωση.

Σε όλες τις μορφές της πολλαπλής σκλήρυνσης  η νόσος μπορεί να είναι ενεργή  -  υπό την έννοια της  φλεγμονής στο κεντρικό νευρικό σύστημα και της  απώλειας  των νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο - ακόμα και όταν κλινικά συμπτώματα δεν είναι εμφανή ή δεν φαίνεται να επιδεινώνονται.  Ένας σημαντικός στόχος για τη θεραπεία της πολλαπλής σκλήρυνσης είναι η μείωση της ενεργότητας της νόσου και της εξέλιξης της αναπηρίας  το συντομότερο δυνατό.

Σήμερα,  η έγκαιρη έναρξη της θεραπείας με την ουσία ocrelizumab  μειώνει την εξέλιξη της αναπηρίας για περισσότερα από 5 χρόνια σε άτομα με υποτροπιάζουσα και πρωτοπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση. Όπως μας επισήμανε ο καθηγητής Νευρολογίας Gavin Giovannoni που μίλησε για το θέμα στο 5o Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Νευρολογίας στο Όσλο, είναι ιδιαίτερα σημαντική η έγκαιρη διάγνωση της νόσου, καθώς και η έναρξη «επιθετικής» θεραπείας από την αρχή. Στόχος είναι να μην εμφανισθούν σοβαρά κινητικά προβλήματα που έχουν ως αποτέλεσμα την «καθήλωση» του ασθενή, με ό,τι συνεπάγεται αυτό.

Για την εμπειρία της από τη χορήγηση της νέας θεραπείας στην Ελλάδα μέσω προγράμματος πρώιμης πρόσβασης μας μίλησε η επικ. Καθηγήτρια Νευρολογίας Ελισάβετ Ανδρεάδου, τονίζοντας ότι τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά κυρίως στους ασθενείς που αντιμετώπιζαν σοβαρά προβλήματα στην κίνηση. Για παράδειγμα υπήρξαν ασθενείς που κατόρθωσαν να βαδίσουν χωρίς την ανάγκη στήριξης καθώς και ασθενής που μπόρεσε να καθίσει και να φάει μόνη της. Συνολικά η θεραπεία χορηγήθηκε σε 14 ασθενείς επί ένα χρόνο και όλοι εμφάνισαν βελτίωση της κατάστασής του. Όπως επισήμανε η κ. Ανδρεάδου, πρέπει να περάσει το μήνυμα ότι πολλαπλή σκλήρυνση δεν σημαίνει καταδίκη σε αναπηρία, καθώς έχει αλλάξει η φυσική ιστορία της νόσου.

Η έγκριση του ocrelizumab αποτελεί σημαντική είδηση καθώς μέχρι τώρα, δεν υπήρχε εγκεκριμένη θεραπεία για την επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου στα άτομα με πρωτοπαθώς προϊούσα πολλαπλή σκλήρυνση, τα οποία συχνά πρέπει να στηρίζονται σε μπαστούνι ή σε αναπηρικό αμαξίδιο, να εγκαταλείπουν την εργασία τους ή να απασχολούν φροντιστές για τη φροντίδα τους. Το ocrelizumab χορηγείται κάθε έξι μήνες χωρίς την απαίτηση διενέργειας ειδικών εξετάσεων μεταξύ των δόσεων.

Λίγα λόγια για το ocrelizumab

Το ocrelizumab είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα, το οποίο έχει σχεδιαστεί για να στοχεύει εκλεκτικά έναν συγκεκριμένο τύπο κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος, που ονομάζονται CD20- Β-λεμφοκύτταρα, που εκτιμάται ότι συμβάλλουν στην καταστροφή της μυελίνης (ουσίας που παίζει βασικό ρόλο στη μόνωση και υποστήριξη των νευρικών κυττάρων) και στην αξονική βλάβη (στα νευρικά κύτταρα). Αυτή η καταστροφή των νευρικών κυττάρων μπορεί να οδηγήσει σε αναπηρία τα άτομα με πολλαπλή σκλήρυνση. Βάσει των προκλινικών μελετών, το ocrelizumab δεσμεύεται στις CD20 επιφανειακές κυτταρικές πρωτεΐνες, που εκφράζονται σε ορισμένα Β κύτταρα, αλλά όχι στα αρχέγονα κύτταρα ή τα πλασματοκύτταρα, και επομένως σημαντικές λειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος μπορούν να διατηρηθούν.