Πόσο ασφαλής είναι η γέννηση παιδιού με μεταφορά μιτωτικής ατράκτου;
Επιφυλάξεις για τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάστηκε από την αρμόδια επιστημονική ομάδα και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης η γέννηση παιδιού με μεταφορά μιτωτικής (μητρικής) ατράκτου, γνωστό επίσης ως παιδί «τριών γονέων», εκφράζουν η Εθνική Αρχή Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής και η Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής.
Τονίζουν ότι «η γέννηση αυτή αποτελεί κλινική δοκιμή στο πλαίσιο εξελισσόμενου ερευνητικού πρωτοκόλλου. Με βάση τα σημερινά δεδομένα δεν αποτελεί καθιερωμένη θεραπεία υπογονιμότητας, ούτε αναγνωρισμένη μέθοδος ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής». Υπογραμμίζουν επίσης, ότι «ενόσω εξελίσσεται διεθνώς η ερευνητική διαδικασία στο πεδίο αυτό, η τρέχουσα κλινική έρευνα δεν μπορεί να εμφανίζεται ως μέθοδος ασφαλής, δεδομένου ότι δεν είναι γνωστοί οι μελλοντικοί κίνδυνοι και οι επιπλοκές, τις οποίες θα αναδείξει ή αποκλείσει η ολοκλήρωση της έρευνας και η μακροχρόνια παρακολούθηση των παιδιών που θα γεννηθούν».
Η διαδικασία για να γεννηθεί ένα παιδί από τρεις γονείς είναι παρόμοια με την παραδοσιακή εξωσωματική γονιμοποίηση, αλλά χρησιμοποιεί γενετικό υλικό από τρία άτομα. Αναπτύχθηκε για γυναίκες που έχουν γενετικές μεταλλάξεις στο DNA των μιτοχονδρίων τους. Επειδή αυτό το DNA μεταφέρεται στα βρέφη μόνο από τις μητέρες, το παιδί μπορεί να γεννηθεί με κάποια θανατηφόρα ασθένεια.
Η τεχνική ανταλλάσσει ουσιαστικά το ελαττωματικό μιτοχονδριακό DΝΑ της μητέρας με το υγιές μιας δότριας. Το DNA του προκύπτοντος εμβρύου προέρχεται κυρίως από τους δύο γονείς που έδωσαν το ωάριο και το σπέρμα, αλλά ένα μικρό ποσοστό θα προέλθει από την δότρια.
Ο βρετανικός Τύπος
Να σημειωθεί ότι προβληματισμός επικράτησε στα βρετανικά ΜΜΕ για τη γέννηση μωρού στην Ελλάδα από «τρεις γονείς» (με γονίδια από τρία διαφορετικά πρόσωπα). Τα μέσα παραθέτουν δηλώσεις της υπεύθυνης ιατρικής ομάδας Ισπανών και Ελλήνων γιατρών που κάνει λόγο για «ιατρικό επίτευγμα», αλλά και Βρετανών επιστημόνων που θεωρούν ότι η μέθοδος θέτει ερωτήματα γύρω από την ηθική αλλά και την ασφάλεια.
Η Daily Telegraph, με τίτλο «Κριτική σε γιατρούς για την δημιουργία μωρού από τρεις γονείς για την θεραπεία της υπογονιμότητας», αναφέρει ότι η μέθοδος κατά την οποία χρησιμοποιείται το DNA «δεύτερης μητέρας» για να επιτρέψει σε μία γυναίκα με προβλήματα γονιμότητας να μείνει έγκυος, έχει δεχθεί την κριτική επιστημόνων και της Αρχής Ανθρώπινης Γονιμότητας και Εμβρυολογίας (HFEA). Γράφει ακόμη, ότι η Βρετανία έγινε η πρώτη χώρα στον κόσμο που νομιμοποίησε την μέθοδο γέννησης από τρεις γονείς για να βοηθήσει τις γυναίκες να αποφύγουν την μετάδοση θανάσιμων κληρονομικών ασθενειών.
Ο Guardian επικαλείται τις δηλώσεις της ιατρικής ομάδας για το «επαναστατικό επίτευγμα» στη θεραπεία υπογονιμότητας, αλλά και Βρετανών ειδικών που επικρίνουν την εφαρμογή, καθώς δεν στηρίζεται σε κατάλληλες μελέτες και ελέγχους και εμπλέκει αδικαιολόγητα ρίσκα που δεν είναι ακόμη εξολοκλήρου γνωστά, αλλά ίσως να θεωρούνταν αποδεκτά στην περίπτωση θεραπείας μιτοχονδριακής ασθένειας.
Το μωρό με τη μέθοδο της μεταφοράς μητρικής ατράκτου
Το μωρό από τρεις γονείς γεννήθηκε την Τρίτη 9 Απριλίου, στις 07:46 π.μ., από Ελληνίδα, ηλικίας 32 ετών. Πρόκειται για ένα αγοράκι βάρους 2.960 kg, με τη μέθοδο της μεταφοράς μητρικής ατράκτου. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιείται ένα ωάριο από τη μητέρα, το σπέρμα του πατέρα και ένα άλλο ωάριο από μια γυναίκα δωρητή. Δηλαδή χρησιμοποιήθηκε γενετικό υλικό από τρία άτομα, γι′ αυτό και αναφέρεται ως «παιδί τριών γονέων».
Η συγκεκριμένη τεχνική -η οποία είναι ακόμη πειραματική- αναπτύχθηκε για να βοηθήσει γυναίκες που πάσχουν από θανατηφόρες ασθένειες τις οποίες μπορεί να κληρονομήσει το μωρό. Το ινστιτούτο Life στην Αθήνα και η κλινική Embryotools της Βαρκελώνης συνεργάστηκαν για να μπορέσει η 32χρονη Ελληνίδα να κυοφορήσει με τον αυτόν τον τρόπο.
Η τεχνική συνίσταται στην τοποθέτηση σε άλλο ωάριο, το οποίο αργότερα γονιμοποιείται, του γενετικού υλικού του ωαρίου της γυναίκας που θα φέρει στον κόσμο το παιδί της. Το DNA όλων μας υπάρχει στον πυρήνα του κυττάρων αλλά και στα μιτοχόνδρια. Το μιτοχονδριακό DNA έχει μόνο 37 γονίδια τα οποία είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ενέργειας μέσα στα κύτταρα. To πυρηνικό DNA φέρει όλα τα γονίδια (πάνω από 20.000) στα οποία οφείλονται τα χαρακτηριστικά και οι λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού. Ενώ κληρονομούμε το DNA του πυρήνα και από τους δύο γονείς, το μιτοχονδριακό DNA κληρονομείται μόνο από τη μητέρα. Έτσι για να αποφευχθεί η μεταβίβαση ασθενειών που οφείλονται στο μιτοχονδριακό DNA της μητέρας, χρησιμοποιήθηκε μιτοχονδριακό DNA από υγιή δότρια.
Κατά την τεχνική αυτή η δότρια δίνει το κυτταρόπλασμα, το οποίο αποτελεί το ενεργειακό φορτίο του ωαρίου, μέσα στο οποίο υπάρχουν τα μιτοχόνδρια. Τα μιτοχόνδρια φέρουν το μιτοχρονδριακό DNA, το οποίο όμως δεν καθορίζει σε ποιόν ανήκει γενετικά το παιδί – τα χαρακτηριστικά του παιδιού καθορίζονται από το πυρηνικό DNA. Από το κυτταρόπλασμα της δότριας έχει αφαιρεθεί ο πυρήνας και έχει αντικατασταθεί από τον πυρήνα της μητέρας. Στη συνέχεια, το ωάριο (με τον πυρήνα της μητέρας και το κυτταρόπλασμα της δότριας) γονιμοποιείται με το σπέρμα του πατέρα. Το παιδί φέρει κατά 99,8-99,9 το DNA των γονέων του και τo μιτοχονδριακό DNA (ήτοι περίπου 0,1-0,2%) της γυναίκας που δώρισε το ωάριό της.
9°
