Πώς μπορεί να αποφευχθεί η περιτονίτιδα λόγω σκωληκοειδίτιδας;

Για την αποφυγή επιπλοκών είναι ιδιαίτερα σημαντικό το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μεταξύ της έναρξης των συμπτωμάτων σκωληκοειδίτιδας, της ιατρικής εκτίμησης και της θεραπείας. Όπως έχει κριθεί, η διάρκεια της φλεγμονής της σκωληκοειδούς απόφυσης σχετίζεται με κίνδυνο διάτρησης, εάν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Μελέτες έχουν αποκαλύψει ότι ακόμα και η ενδονοσοκομειακή καθυστέρηση αυξάνει τον κίνδυνο σε ενήλικες με σκωληκοειδίτιδα.  

Όπως μας εξηγεί ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος - Διευθυντής της χειρουργικής κλινικής του Ομίλου Ιατρικού Αθηνών - Ιατρικού Περιστερίου και Πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Ορθοπρωκτικής Χειρουργικής (www.axiarchos.gr), ο κίνδυνος εμφάνισης της σκωληκοειδίτιδας, δηλαδή της φλεγμονής της σκωληκοειδούς απόφυσης, κατά τη διάρκεια της ζωής είναι 7%-8%, με μέγιστη επίπτωση στα εφηβικά χρόνια. Σύμφωνα δε με στατιστικά στοιχεία, 1 στους 2.000 ανθρώπους θα υποβληθεί σε σκωληκοειδεκτομή κάποια στιγμή στη διάρκεια της ζωής του. Η καθυστερημένη αντιμετώπιση της πάθησης αυξάνει τις πιθανότητες νοσηρότητας ακόμη και θνησιμότητας.

Ενώ ο χρυσός κανόνας θεραπείας ήταν πάντα η σκωληκοειδεκτομή, τα τελευταία χρόνια η συντηρητική θεραπεία της σκωληκοειδίτιδας με αντιβιοτικά έχει γίνει αποδεκτή για τον παιδιατρικό πληθυσμό, γεγονός που κλόνισε την ιστορικά καθιερωμένη επείγουσα σκωληκοειδεκτομή στους ενήλικες ασθενείς. Παρά το γεγονός ότι η αντιβιοτική θεραπεία αποδείχθηκε τελικά ασφαλής και στους ενήλικες, η λαπαροσκοπική σκωληκοειδεκτομή παραμένει το πρότυπο της περίθαλψης για την οξεία σκωληκοειδίτιδα σ’ αυτήν την πληθυσμιακή ομάδα.

Ερευνητές έχουν διαπιστώσει ότι πάνω από το 97% των χειρουργικών επεμβάσεων για την αντιμετώπιση της πάθησης είναι λαπαροσκοπικές ή ελάχιστα επεμβατικές. Οι περιττές χειρουργικές επεμβάσεις (αφαίρεση «κανονικής» σκωληκοειδούς απόφυσης) είναι κάτω του 4%, αλλά είναι πολύ υψηλότερες (σχεδόν 20%) στους ανθρώπους που δεν έχουν προηγηθεί της επέμβασης απεικονιστικές εξετάσεις.

«Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξανόμενη διαμάχη σχετικά με το αν η μη επιπλεγμένη σκωληκοειδίτιδα θα πρέπει να αντιμετωπίζεται με αντιβιοτικά ή με χειρουργική επέμβαση. Ορισμένες διεθνείς μελέτες έχουν υποστηρίξει ότι η θεραπεία με αντιβιοτικά μπορεί και να υπερτερεί αυτή της χειρουργικής επέμβασης. Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς, οι μελέτες δεν αντικατοπτρίζουν πάντα την τρέχουσα χειρουργική πρακτική. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν πολλές που καταδεικνύουν την ασφάλεια και υπεροχή της σκωληκοειδεκτομής. Για παράδειγμα, μια εξ αυτών ανέλυσε στοιχεία από 7.778 σκωληκοειδεκτομές  που εκτελέστηκαν σε 115 νοσοκομεία των ΗΠΑ. Τα ευρήματα κατέδειξαν ότι η χειρουργική επέμβαση για την απλή σκωληκοειδίτιδα είναι πολύ ασφαλής», επισημαίνει ο Δρ. Ξιάρχος.

Όμως, εξέχοντα ρόλο στην επιτυχή αντιμετώπιση της σκωληκοειδίτιδας κατέχει η διάρκεια της φλεγμονής της σκωληκοειδούς απόφυσης, καθώς από αυτήν εξαρτάται ο κίνδυνος διάτρησης, η οποία σχετίζεται με υψηλότερο ποσοστό επιπλοκών και επιμήκυνση της νοσηλείας. Από πρόσφατες μελέτες φαίνεται ότι η αποδεκτή καθυστέρηση υποβολής σε σκωληκοειδεκτομή κυμαίνεται από 12 έως 36 ώρες από την έναρξη των συμπτωμάτων. Μια προοπτική μελέτη σε 171 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε επείγουσα επέμβαση για την αντιμετώπιση οξείας σκωληκοειδίτιδας έδειξε ότι ο μεγαλύτερος χρόνος από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι την άφιξη στο νοσοκομείο και την επέμβαση συσχετίζεται με υψηλότερο βαθμό νοσηρότητας. Διαπιστώθηκε ότι υπάρχει σημαντική συσχέτιση μεταξύ του επιπέδου παθολογίας και της επίπτωσης των μετεγχειρητικών επιπλοκών, καθώς και της αυξημένης παραμονής στο νοσοκομείο.

Οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους διάφορες παραμέτρους, όπως δημογραφικά στοιχεία, το χρόνο από την εμφάνιση των συμπτωμάτων μέχρι την άφιξη στο τμήμα επειγόντων περιστατικών, κατόπιν το χρόνο έως την σκωληκοειδεκτομή, το συνολικό χρόνο από την εμφάνιση των συμπτωμάτων έως την επέμβαση, την κλινική εξέταση, τα προεγχειρητικά ευρήματα, τα εργαστηριακά δεδομένα, τα παθολογικά ευρήματα, τις επιπλοκές και τη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο. Όπως συμπέραναν, οι ενήλικοι ασθενείς πρέπει να υποβάλλονται σε σκωληκοειδεκτομή γρήγορα, ώστε τα ποσοστά των προκυπτουσών επιπλοκών να είναι χαμηλά.

«Η σκωληκοειδίτιδα προκαλεί έντονο κοιλιακό άλγος. Στα συμπτώματα που υποδηλώνουν την πάθηση περιλαμβάνονται επίσης η απώλεια όρεξης, η διάρροια, ο πυρετός, η συχνουρία, η ναυτία και η τάση προς έμετο, και η επώδυνη ούρηση. Η κατάσταση χρήζει άμεσης διάγνωσης και αντιμετώπισης, εξαιτίας των σοβαρών επιπτώσεων που έχει η διάρρηξη και η εισαγωγή στην κοιλιακή κοιλότητα του μολυσμένου περιεχομένου της σκωληκοειδούς απόφυσης. Ενώ ο ασθενής μπορεί να λάβει αντιβιοτικά για να μειώσει τη συχνότητα εμφάνισης των συμπτωμάτων, στους υγιείς ανθρώπους συστήνεται η σκωληκοειδεκτομή, προκειμένου να αποφευχθεί αυτή η επικίνδυνη επιπλοκή σε μεταγενέστερο χρόνο.

Οι σκωληκοειδεκτομές είναι εξαιρετικά απλές και γίνονται πλέον λαπαροσκοπικά, δηλαδή μέσω 1-3 μικρών τομών. Αυτή η προσέγγιση εξασφαλίζει μικρότερη διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο, μικρότερο χρόνο ανάρρωσης και χαμηλότερα ποσοστά μόλυνσης, αλλά και απαλλαγή από τις αντιαισθητικές ουλές της ανοιχτής σκωληκοειδεκτομής. Μετεγχειρητικά, ο χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο ποικίλλει ανάλογα με τη σοβαρότητα της λοίμωξης. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολέγιο Χειρουργών, αν δεν έχει υποστεί διάρρηξη η σκωληκοειδής υπόφυση, ο ασθενής μπορεί να λάβει εξιτήριο μετά από 1 ή 2 ημέρες νοσηλείας. Μετά από μερικές ημέρες που απαιτούν προσοχή, ο ασθενής επανέρχεται στην καθημερινότητά του, χωρίς να ανησυχεί πια για την επανεμφάνιση των συμπτωμάτων ή την πιθανότητα περιτονίτιδας», καταλήγει ο Δρ. Αναστάσιος Ξιάρχος.