Μένη Μαλλιώρη: «Στην Ελλάδα δεν συμπαθούμε την κριτική…»

Σχεδόν ομόφωνα και, πάντως, με πολύ ευρεία πλειοψηφία επιλέχθηκε η πρώην πρόεδρος του Οργανισμού κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) Μένη Μαλλιώρη για τη θέση του μέλους του Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΠΝΤ), στο οποίο θα εκπροσωπεί το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η αρμόδια επιτροπή του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου επέλεξε την Μένη Μαλλιώρη μεταξύ ιδιαιτέρως δυνατών υποψηφιοτήτων, γεγονός το οποίο καθιστά την εκλογή της ως μεγάλη επιτυχία για την ίδια, αλλά και για την Ελλάδα.

Η Μένη Μαλλιώρη μιλάει σήμερα στην ATHENS VOICE ακριβώς για το θέμα το οποίο γνωρίζει πολύ καλά: τη θεραπευτική αντιμετώπιση των χρηστών ναρκωτικών στη χώρα μας.

Κυρία Μαλλιώρη, μετά την σπουδαία επιτυχία της εισόδου σας στο Δ.Σ. του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία (ΕΚΠΝΤ), να αναμένουμε ότι θα λειάνετε αρκούντως τον τόνο και το περιεχόμενο της κριτικής σας σχετικά με την κατάσταση στον τομέα της θεραπευτικής αντιμετώπισης των χρηστών ναρκωτικών στη χώρα μας;

Κριτική κάνω όταν γνωρίζω καλά ένα θέμα και πρόθεσή μου είναι η κριτική μου να είναι γόνιμη. Επειδή γνωρίζω τον τομέα των Ναρκωτικών και τον έχω υπηρετήσει και από θέσεις ευθύνης, συνήθως πριν την άσκηση κριτικής έχω προηγουμένως προσφερθεί να συμβάλω στο επίπεδο του σχεδιασμού και των απαιτούμενων ενεργειών. Τα τελευταία χρόνια δεν ήταν πάντοτε ευπρόσδεκτη η προσφορά μου αυτή.

Τώρα, σε ό,τι αφορά την «οξύτητα» της κριτικής μου, η οποία επιδέχεται -σύμφωνα με την ερώτησή σας- «λείανσης», θα ήθελα να αναφέρω ότι: Η επιστήμη δεν επιδέχεται «λείανση». Η κριτική μου πάντα ασκείται σε επιστημονική βάση και με τεκμήριο τις καλές πρακτικέςπου καθοδηγούν την επιστήμη αλλά και την εφαρμοζόμενη πολιτική. Στην Ελλάδα δεν συμπαθούμε την κριτική, όταν αυτή επισημαίνει τις αδυναμίες ή τις ελλείψεις. Πιστεύω όμως ότι μόνο με τη σύνθεση, που μπορεί να προκύπτει και λόγω τεκμηριωμένης κριτικής, προχωράμε μπροστά και αφήνουμε πίσω μας έργο και όχι πυροτεχνήματα. Όπως αντιλαμβάνεστε, άρα, και από τη νέα μου θέση με κριτική σκέψη θα προσεγγίζω τα θέματα και με την ίδια «οξύτητα» θα ασκώ την κριτική μου, ελπίζοντας φυσικά ότι αυτό θα μπολιάζει γόνιμα τις προτάσεις και αποφάσεις του Ευρωπαικού Κέντρου για τα Ναρκωτικά και την Τοξικομανία.

Πώς σχολιάζετε την πολύ πρόσφατη  νομοθέτηση της δημιουργίας και της λειτουργίας κλειστών χώρων για ιατρικώς ελεγχόμενη χρήση ναρκωτικών;

Θίγετε ένα ευαίσθητο για εμένα θέμα, γιατί επί προεδρίας μου στον ΟΚΑΝΑ δημιουργήθηκε το 2013 μέσω προγράμματος ΕΣΠΑ ο πρώτος χώρος εποπτευόμενης χρήσης-ΧΕΧ, ο «ΟΔΥΣΣΕΑΣ». Η λειτουργία του ανεστάλη, 8 μόλις μήνες μετά την έναρξη της, από την επόμενη Διοίκηση του ΟΚΑΝΑ μετά από εισαγγελική παρέμβαση παρά τα εξαιρετικά αποτελέσματα που έδειχνε ο απολογισμός της δράσης αυτής. Έξι χρόνια αργότερα, φέτος δηλαδή, ψηφίσθηκε ο Νόμος4600/2019. Με το άρθρο 91 θεσμοθετήθηκε επιτέλους η λειτουργία Χώρων Εποπτευόμενης Χρήσης από τους εγκεκριμένους για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων φορείς. Παρά την κριτική μου ότι η νομοθετική ρύθμιση είχε σημεία που έχρηζαν τροποποίησης (ΤΑ ΝΕΑ 27-2-19), χαιρετίζω με ιδιαίτερη χαρά τη νομοθέτηση των ΧΕΧ. Λυπάμαι όμως που χάθηκαν 6 χρόνια και που το κόστος αυτής της απώλειας μεταφράζεται σε ανθρώπινες ζωές και όχι μόνο. 

Επειδή υπάρχει μία πολύ μεγάλη σύγχυση στο θέμα και ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός έχει ενημερώσει την αρμόδια επιτροπή της Βουλής ότι η ντροπιαστική λίστα αναμονής στον Οργανισμό Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ) έχει μηδενισθεί από την περασμένη Άνοιξη, ποια είναι τα δικά σας στοιχεία; Ενημέρωσε σωστά ο Ανδρέας Ξανθός;

Σύμφωνα με δημοσίευμα της Διοίκησης του ΟΚΑΝΑ στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (5-12-18), «η λίστα αναμονής στην Αττική, από 4.000 περίπου άτομα που ήταν το 2008, έπεσε στα 2.500 άτομα το 2012 και έκτοτε παρέμεινε σχεδόν σταθερή έως το 2015, για να μειωθεί στα 277 άτομα στο τέλος του 2017, ενώ ο ίδιος περίπου αριθμός καταγράφεται και στα τέλη του 2018».

Για λόγους που καλύτερα να εξηγήσει η Διοίκηση του ΟΚΑΝΑ, η λίστα στις αρχές του 2019 ήταν περίπου 650 άτομα ενώ γνωρίζω ότι οι διαθέσιμες θέσεις θεραπείας, με την σημαντική αύξηση των Θεραπευτικών Μονάδων το 2012 επί Προεδρίας μου, υπερκαλύπτουν τις ανάγκες της θεραπευτικής ζήτησης. Και με την ευκαιρία αυτή, αν απαντήσει η Διοίκηση του Οργανισμού, ίσως είναι σκόπιμο να τοποθετηθεί και για την «επιδημία», που παρατηρείται τον τελευταίο χρόνο και αφορά σε παραιτήσεις των ιατρών που υπηρετούν στις Μονάδες του ΟΚΑΝΑ.

Γνωρίζετε τον νέο εθνικό συντονιστή για την πολιτική στον τομέα των εξαρτήσεων; Ποια η γνώμη σας για την δουλειά του και τι θα είχατε να του επισημάνετε ως προτεραιότητα στα νέα του καθήκοντα;

Δυστυχώς δεν τον γνωρίζω, ούτε γνωρίζω τη δουλειά του. Του εύχομαι καλή επιτυχία στο δύσκολο ομολογουμένως έργο του να συντάξει δηλαδή και στην συνέχεια να συντονίσει την εθνική μας πολιτική για τα ναρκωτικά. Θα τον προέτρεπα, να μελετήσει πολύ διεξοδικά την ελληνική πραγματικότητα. Οι σωστές ιδέες, για να γίνουν πραγματικότητα και να μην παραμείνουν ιδέες, θέλουν άριστη γνώση των δεδομένων, των δυναμικών και των αντιστάσεων του «περιβάλλοντος» όπου πρόκειται να εφαρμοστούν.

Νομίζετε ότι έχουμε πλέον ξεπεράσει εκείνη την αδιέξοδη και μίζερη κατάσταση σύγκρουσης και αντιθέσεων μεταξύ των διαφορετικών οργανισμών και τύπων προγραμμάτων θεραπείας για τους χρήστες ναρκωτικών στη χώρα μας ή παραμένουμε στα ίδια, με πιο υπόγειες διαδρομές;

Θέλω να πιστεύω ότι οι συνέργειες που έχουν ξεκινήσει μεταξύ των διαφορετικών θεραπευτικών «σχολών» δεν είναι συγκυριακές και ότι θα έχουν μέλλον. Έχουν, εξάλλου, μακρύ παρελθόν που μόνο παρωχημένες πρέπει να θεωρούνται. Εκτός από την κόπωση από τις ατέρμονες διαμάχες, μας έφεραν σε αδιέξοδα. Δεν μπορούσαμε να εφαρμόζουμε λύσεις για υπαρκτά προβλήματα, καθηλωμένοι συχνά στις διαφορετικές θέσεις μας εις βάρος βέβαια των ατόμων που είχαν την ανάγκη μας εν προκειμένω των χρηστών Ναρκωτικών ουσιών.

Οι συνέργειες δεν σημαίνουν ούτε αφομοίωση κάποιου φορέα από έναν άλλον, ούτε συγχώνευση, ούτε όμως και παράλληλους μονόδρομους. Οι συνέργειες πρέπει να είναι γόνιμες, με λογικές παραχωρήσεις -όχι εκπτώσεις- από όλες τις πλευρές, με ορθό και δίκαιο συντονισμό και χωρίς άγονες αντιπαραθέσεις και ανταγωνισμούς. Είναι ένας, ίσως ο μοναδικός, τρόπος για να πάμε μπροστά. Ούτως ή άλλως κάθε φορέας είχε και έχει τεχνογνωσία σε συγκεκριμένα πεδία και αυτό θα πρέπει να γίνει αμοιβαία αποδεκτό και επιδιωκόμενο. Τίποτα βέβαια δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως «καλή πρακτική», εάν δεν εντάξουμε σε κάθε δράση την αξιολόγηση της. Χωρίς αξιολόγηση δεν μπορείς να ξέρεις εάν τα πράγματα έγιναν καλώς ή χρήζουν αναθεώρησης. Και πλέον δεν έχουμε το περιθώριο να επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας αντί να τα αναθεωρούμε, δεν επιτρέπεται σε καιρούς λιτότητας και περικοπών να μην εγκρίνουμε δράσεις με γνώμονα τον επιδιωκόμενο στόχο, το αποτέλεσμα και το κόστος κοινωνικό, οικονομικό και εν τέλει ανθρώπινο.