Παχυσαρκία: Μια υποτιμημένη απειλή

Η παχυσαρκία είναι ένα από τα πλέον δύσκολα προβλήματα δημόσιας υγείας του 21ου αιώνα. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) οι Ευρωπαίοι είναι υπέρβαροι και παχύσαρκοι, ενώ ο ρυθμός επιπολασμού της χρόνιας νόσου έχει τριπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1980. Το 30-70% των ενηλίκων στις χώρες της ΕΕ είναι υπέρβαροι, ενώ 10-30% παρουσιάζουν παχυσαρκία. Κατά μέσο όρο, σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, το 16% των ενηλίκων ήταν παχύσαρκοι το 2014, ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το 11% το 2000.   

Συννοσηρότητες
Η παχυσαρκία προκαλεί μια σειρά από χρόνιες συννοσηρότητες, όπως διαβήτη τύπου 2, καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένους τύπους καρκίνων. Το 44% της επιβάρυνσης του διαβήτη, το 23% της επιβάρυνσης της ισχαιμικής καρδιοπάθειας και μεταξύ του 7% και του 41% ορισμένων επιβαρύνσεων καρκίνων αποδίδονται στο υπερβολικό βάρος και την παχυσαρκία. Το υπερβολικό βάρος και η παχυσαρκία ευθύνονται για περίπου 80% των περιπτώσεων Διαβήτη Τύπου 2.

Θνησιμότητα και κόστος
Άνθρωποι με Δείκτη Μάζας Σώματος (ΔΜΣ) 30-34,9 Kg/m² ζουν, κατά μέσο όρο, 2-4 χρόνια λιγότερο από εκείνους με φυσιολογικό ΔΜΣ (18.5 - 24.9 kg/m²), ενώ εκείνοι με ΔΜΣ άνω του 40 ζουν, κατά μέσο όρο, 10 χρόνια λιγότερο, με παρόμοιο αντίκτυπο του καπνίσματος το οποίο μειώνει αντίστοιχα την αναμενόμενη διάρκεια ζωής κατά 10 έτη. Παγκοσμίως, τουλάχιστον 2,8 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. 

Από τις πλέον «λανθασμένες αντιλήψεις για την παχυσαρκία» στην Ευρώπη είναι ότι δεν ωφελεί να πληρώνουν τα εθνικά συστήματα υγείας για υπερβάσεις παχυσαρκίας. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μέχρι και το 7% των εθνικών προϋπολογισμών για την υγεία στην ΕΕ κάθε χρόνο ξοδεύεται για ασθένειες που συνδέονται με την παχυσαρκία. Τα άτομα με παχυσαρκία αυξάνουν τις έμμεσες ιατρικές δαπάνες των συστημάτων υγείας μέχρι και κατά 30% και τις άμεσες δαπάνες μέχρι και κατά 39%, σε σύγκριση με τα άτομα με φυσιολογικό βάρος. Σε αυτό το κόστος προστίθενται οι ευρύτερες οικονομικές δαπάνες που προκαλούνται από την ασθένεια, τον κοινωνικό αποκλεισμό εξαιτίας του στίγματος και τον πρόωρο θάνατο. 

Βαριατρική: Αντιμετωπίζοντας την παχυσαρκία
Η χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους κρίνεται πολύ επωφελής για άτομα με διαβήτη τύπου 2, σύμφωνα με τις οδηγίες που εξέδωσε το American Diabetes Association (ADA) το 2017 στις οποίες, εκτός από την άσκηση, την ισορροπημένη διατροφή, προτείνεται η μεταβολική χειρουργική ως λύση για τους ασθενείς που αντιμετωπίζουν Διαβήτη Τύπου 2 και Παχυσαρκία. Μελέτες δείχνουν ότι το 85% των ασθενών με διαβήτη τύπου 2 που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση απώλειας βάρους είναι ελεύθεροι από συμπτώματα μέσα σε λίγες ημέρες μετά τη χειρουργική επέμβαση.

Επιπλέον, οι διαφορετικού τύπου μεταβολικές χειρουργικές επεμβάσεις με τη μέθοδο της λαπαροσκόπησης που στην χώρα μας πραγματοποιείται με ασφάλεια σε εξειδικευμένα κέντρα τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, αποδείχθηκε ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να επιτευχθεί μόνιμη απώλεια βάρους, που σε περισσότερο από το 77% των περιπτώσεων διατηρήθηκε μετά τα  τρία έτη αναφορικά της επιμήκους γαστρεκτομής (μανίκι).
Αυτό περιορίζει την ποσότητα φαγητού που μπορεί να καταναλωθεί και ταυτόχρονα μειώνει την ποσότητα της «ορμόνης πείνας» που παράγεται από το στομάχι, μειώνοντας την όρεξη. Οι εξειδικευμένοι χειρούργοι χρησιμοποιούν τις τελευταίες τεχνολογίες λαπαροσκοπικής τεχνικής και στην Ελλάδα με ποσοστά επιτυχίας ανάλογα της υπόλοιπης Ευρώπης. Αυτό σημαίνει ότι πραγματοποιούνται τρεις έως πέντε μικρές τομές στην κοιλιακή χώρα με αποτέλεσμα ελάχιστες ουλές και ταχύτερη ανάκαμψη. 

Ενημέρωση και χάραξη στρατηγικών
Η EASO (Ευρωπαϊκή Ένωση για τη Μελέτη της Παχυσαρκίας) επιδιώκει να ενθαρρύνει τα Κράτη Μέλη να αναπτύξουν και να εφαρμόσουν ολοκληρωμένες στρατηγικές. Ωστόσο, η θέση της EASO είναι ότι η παχυσαρκία είναι μια χρόνια νόσος και έτσι πρέπει να αντιμετωπίζεται, καθώς αποτελεί την πύλη εισόδου για πολλές άλλες ασθένειες, όπως ο διαβήτης τύπου 2, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και διάφορες μορφές καρκίνου. Για αυτό το λόγο υποστηρίζει στρατηγικές που θα είναι αποτελεσματικές μόνο εάν εμπλακούν όλοι – από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Κοινοβούλιο μέχρι τα Κράτη Μέλη, τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και τους τοπικούς παράγοντες. 

Η Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά της Παχυσαρκίας, 18 Μαΐου 2019, που έχει θεσπίσει η EASO, υποστηρίζεται Πανευρωπαϊκά από τη MEDTRONIC.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τις ιστοσελίδες: 

www.europeanobesityday.eu 
(Πανευρωπαϊκή Ημέρα για την Αντιμετώπιση της Παχυσαρκίας - Ευρωπαϊκή Ένωση για την Μελέτη της Παχυσαρκίας EASO)
www.laparobesity2019.gr 
(13ο Συνέδριο Λαπαροενδοσκοπικής Χειρουργικής / 11ο Συνέδριο  Χειρουργικής Παχυσαρκίας)
www.exep.gr 
(Ελληνική Χειρουργική Εταιρεία Παχυσαρκίας)
https://eeex.gr 
(Ελληνική Εταιρεία Ενδοσκοπικής Χειρουργικής και άλλων Επεμβατικών Τεχνικών)