Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα

Ιδιαίτερα ελπιδοφόρες είναι οι τελευταίες εξελίξεις στη μάχη της ιατρικής κοινότητας για την αντιμετώπιση διαφόρων μορφών προχωρημένου καρκίνου του πνεύμονα, καθώς νέες θεραπευτικές επιλογές εντάσσονται στο «οπλοστάσιό» μας, δηλώνει η Έλενα Λινάρδου, PhD, Παθολόγος Ογκολόγος, Διευθύντρια Ογκολογικού Τμήματος, Θεραπευτήριο Metropolitan, οι οποίες αποδεδειγμένα προσφέρουν μεγαλύτερο όφελος επιβίωσης σε σχέση με τις υπάρχουσες θεραπείες. 

Η ανοσοθεραπεία, μια νέα θεραπευτική στρατηγική, έχει τα τελευταία χρόνια αλλάξει δραματικά τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τον προχωρημένο καρκίνο πνεύμονα, μια νόσο που παγκοσμίως αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο. Καρκίνος του πνεύμονα και ανοσοθεραπεία: μια καινοτόμα θεραπευτική προσέγγιση στην 1η αιτία θανάτου παγκοσμίως

Οι δύο συνηθέστερες μορφές του καρκίνου του πνεύμονα είναι ο μικροκυτταρικός (ΜΚΠ) και ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (ΜΜΚΠ), με τον μη μικροκυτταρικό να αποτελεί περίπου το 85% όλων των νέων διαγνώσεων. Ο καρκίνος του πνεύμονα αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως με μεγάλο ποσοστό των ασθενών να διαγιγνώσκονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου, αφού η νόσος δεν δίνει συνήθως πρώιμα συμπτώματα. Εκτιμάται ότι ευθύνεται για σχεδόν 1 στους 5 θανάτους από καρκίνο (1,76 εκατομμύρια) παγκοσμίως. Είναι μία από τις πιο επιθετικές μορφές καρκίνου στον άνθρωπο, με συνολικό ποσοστό 5ετούς επιβίωσης 10-15%, το οποίο για ασθενείς με προχωρημένο (σταδίου IV) καρκίνο του πνεύμονα δεν ξεπερνά το 5%. Μόνο στην Ευρώπη, το 2018, καταγράφηκαν σχεδόν 388.000 θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα τα νέα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα το 2018 ανέρχονται σε 9.964, ενώ συνολικά στη χώρα μας εκτιμάται ότι παρουσιάστηκαν το 2018 περίπου 67.000 νέα κρούσματα καρκίνου και περίπου 32.000 θάνατοι. 

Aνοσοθεραπεία, μια επαναστατική θεραπευτική στρατηγική
Σε αντίθεση με την κλασική χημειοθεραπεία, η ανοσοθεραπεία στοχεύει το ανοσοποιητικό σύστημα και όχι τον ίδιο τον όγκο. Λόγω του διαφορετικού μηχανισμού δράσης της, η ανοσοθεραπεία δεν έχει τις παρενέργειες της κλασικής χημειοθεραπείας στα υγιή κύτταρα, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και δημιουργεί «ανοσολογική μνήμη». Τα διεγερμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού, τα λεμφοκύτταρα, μπορούν έτσι να αναγνωρίζουν και να εξολοθρεύουν τα καρκινικά κύτταρα και σε περίπτωση μελλοντικής επανεμφάνισής τους. 

Pembrolizumab: Ένας σημαντικός ανοσοθεραπευτικός παράγοντας
Σήμερα για τον καρκίνο του πνεύμονα ένας από τους πιο σημαντικούς ανοσοθεραπευτικούς παράγοντες είναι το pembrolizumab, το οποίο στην υπο-ομάδα ασθενών με προχωρημένο καρκίνο πνεύμονα που οι όγκοι τους έχουν υψηλή έκφραση ενός βιοδείκτη, του PDL-1, έχει αποδειχθεί ότι μπορεί να αντικαταστήσει τη χημειοθεραπεία από την πρώτη γραμμή αντιμετώπισης προσφέροντας σημαντικές και μακρόχρονες ανταποκρίσεις, ενώ υπερδιπλασιάζει τη συνολική επιβίωση σε σχέση με την κλασική χημειοθεραπεία. Μετά από τις σημαντικές επιτυχίες της ανοσοθεραπείας σαν μονοθεραπεία, σημαντικά θετικά αποτελέσματα είχαμε και από την εφαρμογή συνδυασμών ανοσοθεραπείας με κλασική χημειοθεραπεία. Πιο συγκεκριμένα, τον Οκτώβριο 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη χορήγηση του pembrolizumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία σε ασθενείς με προχωρημένο μη πλακώδη μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα.

Πρόκειται για μία εξέλιξη-ορόσημο που εγκαινιάζει μια νέα εποχή στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Ο συνδυασμός χημειο-ανοσοθεραπείας προσφέρει σημαντικό όφελος στην επιβίωση, όπως φάνηκε στη μελέτη φάσης 3, KEYNOTE-189, η οποία έδειξε ότι ανεξαρτήτως έκφρασης του βιοδείκτη PD-L1, ο συνδυασμός προσφέρει μείωση κατά το ήμισυ του κινδύνου θανάτου και κατά 48% του κινδύνου προόδου της νόσου έναντι του καθιερωμένου μόνο σχήματος χημειοθεραπείας. Λίγους μήνες αργότερα, τον Μάρτιο 2019, η έγκριση για τον παραπάνω συνδυασμό δόθηκε και για τους ασθενείς με πλακώδη μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, καθώς και σε αυτή την κατηγορία ασθενών αποδείχθηκε ότι το pembrolizumab σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία βελτίωσε σημαντικά τη συνολική επιβίωση, μειώνοντας τον κίνδυνο θανάτου κατά 36% σε σύγκριση με χημειοθεραπεία μόνο (κλινική μελέτη Φάσης ΙΙΙ KEYNOTE-407). 

Η τεράστια πρόοδος στον τομέα της θεραπευτικής του καρκίνου του πνεύμονα με την εισαγωγή και καθιέρωση της ανοσοθεραπείας ως μονοθεραπεία ή σε συνδυασμούς στην πρώτη γραμμή θεραπείας, τονίζει η κ. Λινάρδου, αλλάζει τα θεραπευτικά δεδομένα και ανοίγει νέους ορίζοντες, προσφέροντας σημαντικές ελπίδες για καλύτερη επιβίωση σε ασθενείς που μέχρι πρόσφατα είχαν περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές. Καινοτόμοι παράγοντες και συνδυασμοί τους έρχονται να προστεθούν στη θεραπευτική μας φαρέτρα, με νέες εγκρίσεις, έτσι ώστε να μπορούμε με αισιοδοξία να πούμε στους ασθενείς μας με καρκίνο πνεύμονα ότι η μακρόχρονη επιβίωση είναι εφικτή!