Κολπική μαρμαρυγή: Ένας αόρατος κίνδυνος

Η κολπική μαρμαρυγή (ΚΜ) είναι ο ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός που προσβάλλει τους άνω θαλάμους (κόλπους) της καρδιάς. Στην ΚΜ οι κόλποι μαρμαίρουν, τρέμουν δηλαδή αντί να συσπώνται φυσιολογικά. Η ΚΜ μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορο καρδιακό ρυθμό, κατά τον οποίο η καρδιά μπορεί να πάλλεται έως και 300 φορές το λεπτό στους κόλπους και έως 150 φορές το λεπτό ή περισσότερο στους κάτω θαλάμους (κοιλίες). Η ΚΜ αποτελεί τη συχνότερη καρδιακή αρρυθμία και αφορά εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως. Είναι πιο συχνή στους άνδρες σε σχέση με τις γυναίκες. Ο κίνδυνος εμφάνισής της αυξάνεται σε σχέση με την ηλικία. Αυτό οφείλεται μερικώς στο γεγονός ότι με την πάροδο του χρόνου αυξάνεται η συχνότητα και άλλων καρδιακών παθήσεων που σχετίζονται με την κολπική μαρμαρυγή. Παρόλα αυτά οι μισοί περίπου ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή είναι μικρότεροι από 75 ετών. Επίσης, σημαντικό ποσοστό ασθενών με κολπική μαρμαρυγή δεν εμφανίζουν καμιά άλλη νόσο της καρδιάς. Υπολογίζεται ότι περίπου το 2% του πληθυσμού παρουσιάζει αυτή την αρρυθμία και για την Ελλάδα αυτό μεταφράζεται σε τουλάχιστον 200.000 ασθενείς. Φαίνεται μάλιστα ότι υπάρχει μια αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης της κολπικής μαρμαρυγής από το 1990 στο 2010. Στις αναπτυγμένες χώρες η συχνότητα της αρρυθμίας αυτής είναι σημαντικά μεγαλύτερη σε σχέση με τις αναπτυσσόμενες. 

Ποια είναι τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής
Η κολπική μαρμαρυγή έχει ως συνέπεια οι κοιλίες της καρδιάς να συστέλλονται άρρυθμα και στην πλειονότητα των περιπτώσεων πιο γρήγορα από ό,τι στον φυσιολογικό ρυθμό. Αυτό έχει αποτέλεσμα οι κοιλίες να μην αντλούν τη σωστή ποσότητα αίματος προς τους πνεύμονες και το σώμα. Έτσι ενδέχεται να εμφανιστούν συμπτώματα όπως:
▶ Αίσθημα παλμών (αίσθηση ότι η καρδιά λειτουργεί άρρυθμα, «φτερουγίζει», χάνει παλμούς, αίσθημα ταχυκαρδίας)
▶ Δύσπνοια
▶ Αδυναμία ή κακή ανοχή στην κόπωση
▶ Στηθάγχη
▶ Ζάλη ή λιποθυμία
▶ Εύκολη κόπωση
▶ Σύγχυση

Πολλές φορές η κολπική μαρμαρυγή μπορεί να μην προκαλεί συμπτώματα και να διαγιγνώσκεται τυχαία σε ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα ή την καρδιολογική εξέταση. Ακόμα όμως και σ’ αυτή την περίπτωση εξακολουθεί να έχει κινδύνους για θρομβοεμβολικά επεισόδια.

Αντιμετώπιση της νόσου
Η στρατηγική αντιμετώπισης για την οποία τον πρώτο λόγο έχει ο θεράπων ιατρός, εφόσον εκείνος μπορεί να συνυπολογίσει τη συνολική κλινική εικόνα του ασθενούς, μπορεί να χωριστεί σε τρεις τομείς:

Πρόληψη θρομβοεμβολικού κινδύνου
Θεραπεία πρώτης εκλογής εδώ είναι η λήψη αντιπηκτικής αγωγής, φαρμάκων δηλαδή που μειώνουν την ταχύτητα πήξης του αίματος και προλαμβάνουν το σχηματισμό θρόμβων που μπορούν να προκαλέσουν ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Μείωση των συμπτωμάτων
Εδώ υπάρχει μια πλειάδα αντιαρρυθμικών φαρμάκων που επηρεάζουν τις ηλεκτροφυσιολογικές ιδιότητες της καρδιάς και μπορούν να ελέγξουν τον καρδιακό ρυθμό είτε καταστέλλοντάς τον είτε μετατρέποντάς τον σε πιο ομαλό, μειώνοντας έτσι τα συμπτώματα. Επιλογή μπορεί να είναι και η ανάκτηση του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού είτε με ηλεκτρική καρδιοανάταξη είτε με φαρμακευτική αγωγή. Σημειώνεται ωστόσο ότι τα αποτελέσματα της ηλεκτρικής καρδιοανάταξης γενικά δεν διαρκούν. 

Κατάλυση
Η κατάλυση με καθετήρα για τη δημιουργία περιοχών ουλώδους ιστού που παρεμποδίζουν την πρόκληση Κολπικής Μαρμαρυγής.

Τι είναι η κατάλυση με καθετήρα;

Η κατάλυση με καθετήρα είναι μια ελάχιστα επεμβατική διαδικασία που μπορεί να εφαρμοστεί σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία πριν ή μετά την απόπειρα ελέγχου της ΚΜ με φάρμακα. Γίνεται σε εργαστήριο ηλεκτροφυσιολογίας στο νοσοκομείο από τον ηλεκτροφυσιολόγο (γιατρό που ειδικεύεται στη θεραπεία των παθήσεων καρδιακού ρυθμού) και ομάδα ιδιαίτερα εξειδικευμένων τεχνικών και νοσηλευτών). Ο στόχος της κατάλυσης με καθετήρα είναι να σταματήσει η ηλεκτρική σύνδεση των πνευμονικών φλεβών με τον αριστερό κόλπο. Οι πνευμονικές φλέβες είναι μεγάλα αιμοφόρα αγγεία που μεταφέρουν αίμα από τους πνεύμονες προς τον αριστερό κόλπο και ταυτόχρονα μεταφέρουν ηλεκτρικά σήματα που πυροδοτούν την ΚΜ. Η προτεινόμενη τεχνική κατάλυσης για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος λέγεται απομόνωση των πνευμονικών φλεβών. Διεθνώς χρησιμοποιείται ο όρος Pulmonary Vein Isolation - PVI. Στη διάρκεια της διαδικασίας χρησιμοποιούνται καθετήρες που διακόπτουν (καταλύουν) αυτές τις παθολογικές ηλεκτρικές οδούς και δεν τους επιτρέπουν να συνεχίζουν να προκαλούν ΚΜ. Για την απομόνωση των πνευμονικών φλεβών εφαρμόζονται δύο κύριες τεχνικές: Η κρυοκατάλυση και η κατάλυση με ραδιοσυχνότητα. Μία από τις κύριες διαφορές αυτών των τεχνικών είναι η πηγή ενέργειας που χρησιμοποιείται στη διάρκεια της διαδικασίας. Στην κατάλυση με ραδιοσυχνότητα εφαρμόζεται θερμότητα στον ιστό και στη διάρκεια της κρυοκατάλυσης η θερμότητα αφαιρείται από τον ιστό με εφαρμογή χαμηλών θερμοκρασιών.

Η θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής με τον καρδιακό καθετήρα κρυοκατάλυσης

Η κρυοκατάλυση αποτελεί τον πλέον καθιερωμένο τρόπο στη θεραπεία της κολπικής μαρμαρυγής. Ένας ειδικός καθετήρας που στην άκρη διαθέτει ένα μπαλόνι εισάγεται στον αριστερό κόλπο και τοποθετείται στη συμβολή του με τις πνευμονικές φλέβες. Στη συνέχεια εντός του μπαλονιού διαχέεται Οξείδιο του Αζώτου και ο περιβάλλοντας ιστός παγώνει σε θερμοκρασίες έως -60°C. Οι τόσο χαμηλές θερμοκρασίες δημιουργούν μια καλοήθη «βλάβη» και τα ανεπιθύμητα ηλεκτρικά κυκλώματα που συμβάλλουν στην έναρξη και συντήρηση της ΚΜ απομονώνονται. Ο ανατομικός του σχεδιασμός δίνει πλεονέκτημα στον γιατρό στη δημιουργία καλής απομόνωσης με μία μόνο εφαρμογή και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικό ότι συνολικά η επέμβαση διαρκεί από 60-90 λεπτά. Σε έμπειρα κέντρα και στην Ελλάδα η αποτελεσματικότητα της μεδόδου φτάνει έως και το 85%. Αφότου έλαβε ευρωπαϊκή έγκριση το 2005, η τεχνολογία της κρυοκατάλυσης με μπαλόνι εφαρμογής ψύξης έχει εφαρμοστεί σε περισσότερους από 500.000 ασθενείς σε περισσότερα από 1.000 κέντρα διεθνώς έχοντας δείξει ασφάλεια και αποτελσματικότητα τόσο μέσα από τους ελέγχους του FDA και CE όσο και μέσα από εκατονταδες επιστημονικά άρθρα και κλινικές μελέτες. Από τον Δεκέμβριο του 2018 είναι διαθέσιμη εμπορικά η 3η γενιά του καθετήρα κρυοκατάλυσης.

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.afib.gr.