Λεμφοκυτταρική θυροειδίτιδα ή νόσος του Hashimoto

Η νόσος του Hashimoto αποτελεί τη συχνότερη μορφή θυρεοειδίτιδας, πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα. Είναι επίσης μία από τις συχνότερες παθήσεις του θυρεοειδούς στη Δύση, αλλά και συχνή αιτία υποθυρεοειδισμού. Παρ’ όλα αυτά, πολύς κόσμος δεν έχει ακούσει ποτέ γι’ αυτήν.

Όπως εξηγεί η ενδοκρινολόγος Παρή Ράπτη, η νόσος, που είναι επίσης γνωστή ως χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα, πήρε την ονομασία της από τον Ιάπωνα γιατρό Hakaru Hashmimoto, ο οποίος την περιέγραψε πρώτος το 1912. Το 1957 διαπιστώθηκε ότι ανήκει στις αυτοάνοσες ασθένειες, δηλαδή σε εκείνες που προκαλούνται από τη λανθασμένη επίθεση των κυττάρων του ανοσοποιητικού σε υγιείς ιστούς του σώματος. «Στην περίπτωση της νόσου Hashimoto, τα κύτταρα του ανοσοποιητικού επιτίθενται στον υγιή θυρεοειδή αδένα, ο οποίος αναπτύσσει χρόνια φλεγμονή», εξηγεί η Δρ. Ράπτη. «Αυτό έχει ως επακόλουθο να διαταράσσεται η ικανότητα των θυρεοειδικών κυττάρων να παράγουν ορμόνες, γιατί πολλά από τα κύτταρα καταστρέφονται. Σταδιακά η λειτουργικότητα του θυρεοειδούς φθίνει και η τελική κατάληξη είναι ο υποθυρεοειδισμός». Υπολογίζεται ότι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto προσβάλλει περίπου το 2%-5% του πληθυσμού κάποια στιγμή στη ζωή του, με τα ποσοστά των πασχόντων να παρουσιάζουν αυξητική τάση. Αν και μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες, ακόμα και στην εφηβεία, τυπικά αρχίζει στις ηλικίες 30-50 ετών. Η νόσος είναι πολύ συχνότερη στις γυναίκες απ’ ό,τι στους άνδρες (οι γυναίκες ασθενείς είναι 7-9 φορές περισσότερες από τους άνδρες).

Συμπτώματα και διάγνωση
Η νόσος Hashimoto, τονίζει η Δρ Ράπτη, είναι στα αρχικά στάδιά της ασυμπτωματική. Στην πραγματικότητα, μπορεί ένα άτομο να πάσχει από αυτήν χωρίς να το αντιληφθεί. Πρόκειται για μια συχνή μορφή μη ειδικής θυροειδοπάθειας, θεωρείται τυπική αυτοάνοση νόσος και χαρακτηρίζεται από αντισώματα στο αίμα, λεμφοκυτταρική διήθηση, από ειδικές βλάβες στα όργανα στόχους και μπορεί να συνυπάρχει με αλλά αυτοάνοσα νοσήματα. Συχνά συσχετίζεται με αυτοάνοσα νοσήματα όπως: ατροφική γαστρίτιδα, αναιμία, ιδιοπαθή νόσο του Addison, ιδιοπαθή υποπαραθυρεοειδισμό, σακχαρώδη διαβήτη με ινσουλινοαντοχή, λεύκη, πρόωρη εμμηνόπαυση.

Μπορεί να εμφανιστεί σε περισσότερα από ένα μέλη μιας οικογένειας και πιθανά να συνδέεται με το σύστημα HLA.

Η Δρ Παρή Ράπτη εξηγεί: «Βασικό σύμπτωμα της θυρεοειδίτιδας είναι η υπόσκληρη υφή πολλές φορές υβώδης με ανώμαλη επιφάνεια και ελαφρά διόγκωση. Η διόγκωση μπορεί να είναι ασύμμετρη ή καθολική με ύπαρξη ή όχι όζων. Σε σημαντικό αριθμό ασθενών εμφανίζονται άτυπα συμπτώματα υποθυρεοειδισμού και επειδή εξελίσσονται βραδέως μπορεί να διαφύγουν της προσοχής. Χαρακτηριστικό εύρημα είναι τις περισσότερες φορές υψηλοί τίτλοι μικροσωμιακών αντισωμάτων. Παρ’ όλα αυτά η μέτρησή τους δεν έχει απόλυτη διαγνωστική αξία. Η TSH, που αποτελεί δείκτη θυρεοειδικής λειτουργίας, μπορεί να είναι ελαφρά αυξημένη και να τείνει σε τιμές υποθυρεοειδισμού. Το σπινθηρογράφημα εμφανίζει ανομοιογενή κατακράτηση ράδιο ισοτόπου και αντικατοπτρίζει τις λειτουργικές βλάβες του παρεγχύματος.

Στα αρχικά στάδια, όταν η νόσος είναι ασυμπτωματική και η διόγκωση του αδένα μικρή, η διάγνωση χρειάζεται μεγάλη εμπειρία. Αργότερα, όταν τμήμα του παρεγχύματος αντικαθίσταται με ινώδεις ίνες και στην ψηλάφιση ο θυρεοειδής είναι υπόσκληρος, συνήθως συνυπάρχουν συμπτώματα υποθυρεοειδισμού, όπως: κόπωση, ελαφρά αύξηση σωματικού βάρους, οίδημα προσώπου, βραδυκαρδία κ.λπ. Οι θυρεοειδικές ορμόνες του αίματος είναι χαμηλές, οι FT3 και FT4, ενώ η TSH σταδιακά αυξάνει. Μπορεί να προηγηθεί, λόγω της καταστροφής θυρεοειδικών κυττάρων από τα αντισώματα, ήπια εικόνα υπερθυρεοειδισμού και στη συνέχεια υποθυρεοειδισμός».

Στο υπερηχογράφημα εμφανίζεται εικόνα ανομοιογένειας του παρεγχύματος και αντικατάστασή του από ινώδη ιστό με ύπαρξη ή όχι μικροοζώδους υφής. Η θεραπεία είναι συμπτωματική, καταλήγει η Δρ. Ράπτη και σε περίπτωση υπολειτουργίας χορηγείται θυροξίνη σε δόση υποκατάστασης.

Παράγοντες κινδύνου και θεραπεία

Η νόσος Hashimoto συχνά παρατηρείται σε πολλά μέλη της ίδιας οικογένειας, επομένως το οικογενειακό ιστορικό αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα κινδύνου. Το ατομικό ιστορικό άλλων αυτοάνοσων ασθενειών επίσης είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Τα αυτοάνοσα νοσήματα που συνηθέστερα σχετίζονται με τη νόσο Hashimoto είναι ο διαβήτης τύπου 1, η κοιλιοκάκη, η λεύκη και η γυροειδής αλωπεκία.

Στα άτομα με γενετική επιρρέπεια στην ανάπτυξή της, ρόλο μπορεί να παίξουν και ορισμένοι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η υψηλή πρόσληψη ιωδίου, η ανεπάρκεια σεληνίου και ορισμένα λοιμώδη νοσήματα.

Οι πάσχοντες από νόσο Hashimoto που αναπτύσσουν βρογχοκήλη ή συμπτώματα υποθυρεοειδισμού, μπορεί να χρειαστούν ορμονική θεραπεία. Ουσιαστικά μπορεί να χορηγηθούν συνθετικές μορφές της ορμόνης θυροξίνη για να υποκαταστήσουν όση δεν παράγει ο οργανισμός, χωρίς να επηρεάζουν την πορεία της νόσου. Αποκαθιστούν όμως τη συμπτωματολογία. Στα αρχικά στάδια της θυρεοειδίτιδας η διάγνωση μπορεί να μην τεθεί εύκολα, αλλά σύντομα η εικόνα γίνεται ευκρινής και η αντιμετώπιση εύκολη.