Μάθημα υπομονής

Όταν οι δυσκολίες πληθαίνουν, όταν οι εντάσεις ανεβαίνουν και λιγοστεύει η αντοχή, συνηθίζω να μου δίνω δύναμη θυμίζοντάς μου πως ο μαραθώνιος είναι η επιτομή της υπομονής. Σε μια συχνά αποτελεσματική υπέρβαση του νου, προσπαθώ να κάνω την εμπειρία των δρόμων μοντέλο επιβίωσης για την κανονική ζωή. Και δεν πρόκειται για σχήμα λόγου: ο δρομέας μεγάλων αποστάσεων είναι, χωρίς αμφιβολία, μια καίρια προσωποποίηση της υπομονής. Οι λόγοι πολλοί κι οι περισσότεροι προφανείς, ακόμα και για τους αμύητους.

Στη σωματική διάσταση, ο δρομέας των μεγάλων αποστάσεων παλεύει διαρκώς με την κούραση. Ριγμένος σε μάχη προδιαγεγραμμένη, πασχίζει να διώξει το βάρος απ΄τα πόδια, να αναχαιτίσει τον κάματο που σωρεύεται στα μέλη, να κρατήσει το κεφάλι ψηλά σε πείσμα της βαρύτητας. Βάζοντας πεισματικά το ένα πόδι μπροστά από τ’άλλο όταν το σώμα αρχίζει να τον εγκαταλείπει, πλησιάζει το στόχο του ένα βήμα τη φορά, εξαντλώντας κάθε απόθεμα δύναμης ώσπου να διασχίσει τη γραμμή του τερματισμού. Για να φτάσει στο στόχο προπονείται το χάραμα, τη νύχτα ή το καταμεσήμερο, στο περιθώριο μιας ζωής πλούσιας σε υποχρεώσεις, κάνοντας μια μικρή, αθέατη υπέρβαση κάθε φορά. Ναι, για να γευτεί μόνο μία στιγμή ανάτασης, για να φτάσει στο τέρμα και να κατακτήσει τον συμβολισμό του, προκρίνει συνειδητά τον κόπο αντί της απραξίας, επιλέγει τις στερήσεις αντί της άμεσης ικανοποίησης.

Η μαραθώνια υπομονή δεν είναι, όμως, μόνο θέμα του κορμιού. Το πνεύμα έχει λεόντειο μερίδιο στη διαμόρφωσή της, κι ας μοιάζει η υπέρβαση κυρίως σωματική. Είναι άσκηση υπομονής η επανάληψη της δρομικής ρουτίνας μέρα τη μέρα, βδομάδα τη βδομάδα, για να «γράψει» χιλιόμετρα το ατομικό κοντέρ και να βαθύνει η συνειδητότητα του δρομέα. Είναι άσκηση υπομονής η εστίαση στο στόχο και η ανάκλησή του στη μνήμη κάθε μέρα, κάθε φορά. Είναι άσκηση υπομονής αυτό το καθημερινό ζύγιασμα δυνάμεων –ένα καθρέφτισμα του εαυτού κάτω απ΄το φως μιας νέας ημέρας, μιας νέας στιγμής. Είναι άσκηση η διαρκής ισορροπία στο τεντωμένο σκοινί ανάμεσα στα θέλω και τα πρέπει, ανάμεσα στον προσωπικό χώρο και στις επιταγές μιας ζωής κοινωνικής που περιλαμβάνει τους άλλους και ίσως, κάποτε, προσανατολίζεται προς αυτούς. Είναι άσκηση η πειθαρχία και η μετάθεση της χαράς σε χρόνο μελλοντικό, κλείνοντας τα μάτια στις σειρήνες της στιγμής.

Πέρα απ’αυτά, στον δικό μου κόσμο βαραίνει πιο πολύ μια άλλη, λιγότερο ευκρινής όψη της υπομονής, που ξεκινά απ΄την αναμέτρηση με τον ίδιο μου τον εαυτό. Τη σκέφτηκα πρόσφατα ξανά με αφορμή τα λόγια μιας φίλης που αποφάσισε να μην πάρει μέρος στο φωτεινό μαραθώνιο για να μην αναμετρηθεί με το περσινό της προσωπικό ρεκόρ, ρισκάροντας «να το χάσει». Ο προβληματισμός της, γνώριμος σ΄εμένα από δικούς μου εσωτερικούς λογαριασμούς, με έκανε να αναλογιστώ πόσο συχνά κι εγώ η ίδια έπεσα στην παγίδα της αναμέτρησης μ’ ένα λαμπρότερο αθλητικό παρελθόν. Ναι, δεν υπάρχει αμφιβολία. Κάποτε ήμουν πιο γρήγορη, άθροιζα τριπλάσια χιλιόμετρα την εβδομάδα, μετρούσα τον ελεύθερο χρόνο μου με αγώνες και ήμουν διαρκώς σε ετοιμότητα για την επόμενη δρομική πρόκληση. Όλα αυτά, καταγεγραμμένα στις διαδρομές του νου, εύλογα βγαίνουν στην επιφάνεια όταν το υποσυνείδητο ξυπνά. Όταν τρέχω με το χρονόμετρο σε γνωστές διαδρομές, όταν ξαναβρίσκομαι σε αφετηρίες όπου στάθηκα παλιότερα, όταν περιστοιχίζομαι από φίλους παλιούς ή γνωρίζω νέους δρομείς, κάνω αυθόρμητα συγκρίσεις και σχόλια για το «πώς έγινα». Συνήθως υποτιμητικά για το τώρα. Έπειτα θυμάμαι τι είδους υπομονή καλλιεργεί εντός μου το τρέξιμο, πέρα απ΄τα αυταπόδεικτα: να αντιλαμβάνομαι ανεπάρκειες, να συνειδητοποιώ όρια, να αντέχω συγκρίσεις και να τολμώ να μηδενίζω. Με άλλα λόγια να γνωρίζω τον εαυτό μου ως το κόκκαλο, να τον παρατηρώ συνειδητά και, κυρίως, να τον αντέχω. Όχι γι’αυτό που ήταν κάποτε, μα γι’αυτό που είναι σήμερα, αυτήν εδώ τη στιγμή. Να αναμετριέμαι με τη σημερινή μου αλήθεια και, παραδόξως, να την αγκαλιάζω. Αυτό είναι το πιο βαθύ μάθημα υπομονής – "φωτογραφία" της στιγμής, κατανόηση και αποδοχή. Αυτού που είμαι κι αυτού που έγινα τρέχοντας μέσα στα χρόνια.