Παναγιώτης Παπαναγιώτου: Ο Έλληνας επιστήμονας έφερε μία νέα επαναστατική θεραπεία που σώζει ζωές

Όσα και να γράψει κανείς για τον κ. Παπαναγιώτου μάλλον θα είναι λίγα για να περιγράψει τον τρόπο με τον οποίο έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια τη ζωή των ασθενών του. Ανήκει στους πρωτοπόρους στην επεμβατική θεραπεία των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και διευθύνει ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα Νευροακτινολογίας της Γερμανίας σε νοσοκομείο της Βρέμης, όπου λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες μονάδες εγκεφαλικών της Ευρώπης. Μέχρι πρόσφατα ζούσε και εργαζόταν στην Γερμανία, όμως πρόσφατα μετακόμισε στην Ελλάδα και ανέλαβε τη διεύθυνση του τμήματος Επεμβατικής Νευροακτινολογίας στο νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν. Με την μετακόμισή τους έφερε μαζί στις αποσκευές του την νέα επαναστατική θεραπεία των εγκεφαλικών επεισοδίων, η οποία όχι μόνο σώζει μία ζωή, αλλά μειώνει σημαντικά και τις πιθανότητες αναπηρίας. Συγκεκριμένα, ο ασθενής μπορεί να φύγει περπατώντας από το νοσοκομείο ακόμα και μετά από 2 μέρες! 

Είναι χαρακτηριστικό ότι, πρόσφατα, Έλληνας ασθενής 47 ετών βρέθηκε με πλήρη αδυναμία της δεξιάς πλευράς του σώματος, καθώς και αδυναμία ομιλίας. Ο ασθενής δεν ήταν σε θέση να κουνήσει καθόλου τόσο το δεξί χέρι όσο και το δεξί πόδι, ενώ δεν ήταν σε θέση να αρθρώσει ούτε μία λέξη. Μεταφέρθηκε στο Ερρίκος Ντυνάν, όπου διαπιστώθηκε απόφραξη της αρτηρίας που αιματώνει το αριστερό μέρος του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για την ομιλία και τη λειτουργία της δεξιάς πλευράς του σώματος. Αποφασίστηκε η μηχανική διάνοιξη της αρτηρίας μέσω αφαίρεσης του θρόμβου (πήγμα αίματος) μέσω επέμβασης που ονομάζεται θρομβεκτομή. Η αφαίρεση ήταν επιτυχής και ο ασθενής είχε άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων του. Την επόμενη κιόλας ημέρα ήταν σε θέση να μιλήσει και να χρησιμοποιήσει τη δεξιά πλευρά του σώματος χωρίς κανένα υπόλειμμα αδυναμίας, ενώ πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο  περιπατητικός τρεις ημέρες μετά την επέμβαση και επέστεψε στο σπίτι του! Εάν δεν είχε διενεργηθεί η επέμβαση και η αφαίρεση του θρόμβου το πιθανότερο είναι πως ο 47χρονος θα είχε σοβαρή αναπηρία για το υπόλοιπο της ζωής του.

Πρέπει να σημειωθεί ότι υπολογίζεται πως κάθε χρόνο περίπου 33.000 άνθρωποι στην Ελλάδα παθαίνουν εγκεφαλικό επεισόδιο, ενώ αποτελεί την πρώτη αιτία μόνιμης αναπηρίας και την τρίτη αιτία θανάτου.

Κ. Παπαναγιώτου, τι ακριβώς αλλάζει η θρομβεκτομή στην θεραπεία των οξέων αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων σε σχέση με το πώς αντιμετωπίζονταν έως σήμερα;
Η θρομβεκτομή άλλαξε τα δεδομένα στα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια. Μπορεί να σώσει ζωές και να μειώσει τις πιθανότητες σοβαρής αναπηρίας μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Αναφερόμαστε στα βαριά εγκεφαλικά επεισόδια, τα οποία όταν συμβούν μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμη αναπηρία, όπως για παράδειγμα την αδυναμία κινητικότητας της μίας πλευράς του σώματος, διαταραχή στην κατάποση ή και διαταραχή της ομιλίας. Η μέχρι πρότινος θεραπεία συνίστατο στη χορήγηση μόνο θρομβολυτικού φαρμάκου, για να διαλυθεί ο θρόμβος. Νέες μελέτες δείχνουν πως ο συνδυασμός θρομβολυτικών φαρμάκων και της μηχανικής διάνοιξης του αποφραγμένου αγγείου μέσω της θρομβεκτομής έχει σαφώς καλύτερα αποτελέσματα.

Ισχύει ότι ασθενείς που διαφορετικά θα είχαν καταλήξει σε αναπηρική καρέκλα, με τη θρομβεκτομή μπορούν να φύγουν περπατώντας από το νοσοκομείο εντός 2 ημερών;
Πράγματι, είναι συχνές οι περιπτώσεις που συμβαίνει ακριβώς αυτό που περιγράψατε. Για παράδειγμα στην πρώτη επέμβαση που διενεργήσαμε πρόσφατα στο νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν, ο ασθενής είχε αυτή την εντυπωσιακή και άμεση βελτίωση. Στην ουσία η επέμβαση γλίτωσε τον ασθενή από μόνιμη αναπηρία με ότι αυτό συνεπάγεται για την οικογενειακή, κοινωνική και επαγγελματική του ζωή. Οι μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 50% των ασθενών με βαρύ εγκεφαλικό θα έχει ικανοποιητική βελτίωση σε σημείο που να να μπορεί να φροντίζει ο ασθενής μόνος του τον εαυτό του. Ωστόσο, υπάρχει και ένα μικρό μέρος των ασθενών, που δεν θα έχουν βελτίωση. Αυτό οφείλεται στο γεγονός πως ο ιστός του εγκεφάλου είναι πολύ ευαίσθητος στην έλλειψη αιμάτωσης και σε μερικές περιπτώσεις η βλάβη έχει εγκατασταθεί πολύ γρήγορα.

Θα μας περιγράψετε πρακτικά τι σημαίνει θρομβεκτομή και πώς διενεργείται;
Η θρομβεκτομή διενεργείται για την απομάκρυνση του θρόμβου αίματος, που έχει αποφράξει ένα αγγείο στον εγκέφαλο. Η επέμβαση είναι αντίστοιχη της διάνοιξης ενός στεφανιαίου αγγείου με μπαλονάκι σε έμφραγμα μυοκαρδίου. Ο γιατρός τοποθετεί ένα λεπτό καθετήρα στην αρτηρία του ασθενούς, συνήθως μέσα από τη βουβωνική χώρα, και στη συνέχεια τον προωθεί μέχρι τα αγγεία του εγκεφάλου, όπου βρίσκεται ο θρόμβος. Στη συνέχεια είτε με την τοποθέτηση ενός μεταλλικού πλέγματος -stent- είτε μέσω αναρρόφησης, ο θρόμβος απομακρύνεται μηχανικά από το αγγείο.  Αυτό αποκαθιστά τη φυσιολογική ροή του αίματος στον εγκέφαλο και μειώνει σημαντικά τη βλάβη στον ιστό του εγκεφάλου, που είναι και ο πρωταρχικός μας στόχος στην αντιμετώπιση του εγκεφαλικού.

Υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις για να είναι αποτελεσματική η θεραπεία;
Επειδή όπως είπαμε νωρίτερα, ο εγκέφαλος είναι πολύ ευαίσθητος στην έλλειψη αιμάτωσης, η επέμβαση πρέπει να πραγματοποιηθεί όσο το δυνατό νωρίτερα μετά την έναρξη των συμπτωμάτων και συνήθως εντός των πρώτων ωρών από την εμφάνιση του εγκεφαλικού επεισοδίου. Όσο νωρίτερα διενεργηθεί η επέμβαση, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να επανέλθουν πλήρως οι ασθενείς. Για το λόγο αυτό, όταν υπάρχουν συμπτώματα εγκεφαλικού επεισοδίου, όπως αδυναμία στο χέρι ή και στο πόδι ή διαταραχή στην ομιλία, ο ασθενής πρέπει να διακομιστεί άμεσα σε εξειδικευμένο κέντρο στην αντιμετώπιση εγκεφαλικών.

Κύριε Παπαναγιώτου θεωρείστε από τους πρωτοπόρους στην επεμβατική θεραπεία των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων. Διευθύνετε ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα Νευροακτινολογίας της Γερμανίας στη Βρέμη όπου λειτουργεί μια από τις μεγαλύτερες μονάδες εγκεφαλικών της Ευρώπης. Στην Ελλάδα η θεραπεία που περιγράφεται εφαρμόζεται αποκλειστικά στο νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν;
Στην Ελλάδα βρισκόμαστε στο ξεκίνημα εφαρμογής αυτής της θεραπείας. Γνωρίζω πως γίνονται προσπάθειες και σε άλλα νοσοκομεία κάτι που είναι πολύ θετικό. Σημαντικό είναι να μάθει το κοινό, αλλά και ο ιατρικός κόσμος, πως σε βαριά μορφής εγκεφαλικά υπάρχει και στη χώρα μας πλέον η δυνατότητα μίας νέας και αποτελεσματικής θεραπείας.

Εμείς στο νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν, παράλληλα με τη Βρέμη, έχουμε συστήσει ένα πλήρες, εξειδικευμένο κέντρο για τα εγκεφαλικά επεισόδια, ακολουθώντας το όραμά μας να προσφέρουμε τη σύγχρονη αυτή θεραπεία και στη χώρα μας. Ως εφόδια έχουμε την εμπειρία της Γερμανίας όπου τα τελευταία 6χρόνια διενεργήσαμε περισσότερες από 1.200 τέτοιου είδους επεμβάσεις και τον νέο, υπερσύγχρονο εξοπλισμό που διαθέτει το Ερρίκος Ντυνάν, που είναι εφάμιλλος των καλύτερων νοσοκομείων διεθνώς.

Ποιες άλλες θεραπείες διενεργούνται;
Η εξειδικευμένη ομάδα μας ασχολείται και με άλλου είδους σοβαρές νευροαγγειακές παθήσεις, με βασικό μέλημα τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών. Έχοντας την εμπειρία της λειτουργίας του Κέντρου Αγγειακών Δυσπλασιών της Βρέμης, το οποίο αποτελεί κέντρο αναφοράς στη Βόρεια Γερμανία, αντιμετωπίζουμε τη σπάνια ασθένεια των Αγγειακών Δυσπλασιών κεφαλής, σώματος και άκρων. Ακόμη, βοηθάμε ασθενείς με ανευρύσματα εγκεφάλου και αρτηριοφλεβικές δυσπλασίες εγκεφάλου (AVM). Προσεγγίζουμε με ιδιαίτερη ευαισθησία και κατευθύνουμε ασθενείς, στους οποίους γίνεται τυχαία διάγνωση ανευρύσματος εγκεφάλου. Αντιμετωπίζουμε ελάχιστα επεμβατικά με τοποθέτηση stent στενώσεις καρωτιδικής αρτηρίας και στενώσεις ενδοκράνιων αγγείων,που αποτελούν συχνό αίτιο εγκεφαλικού επεισοδίου.

Στοιχεία επικοινωνίας:
Καθηγητής Ακτινολογίας/Νευροακτινολογίας, Saarland University, Γερμανία
Δ/ντής - Τμήμα Νευροακτινολογίας, Νοσοκομείο Bremen-Mitte
Δ/ντής - Τμήμα Επεμβατικής Νευροακτινολογίας, Νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν
Email papanagiotou@me.com
Site www.neurorad.gr