Ο αθλητισμός αφορά στα μικρά καθημερινά προσωπικά στοιχήματα, τις νίκες, τις ήττες και τις προσδοκίες, σχετίζεται όμως και με αυτά τα «μεγάλα» κατορθώματα από αθλητές που μας αποκαλύπτουν ότι τα ανθρώπινα όρια μπορούν και σπάνε. Συγκεκριμένα ο Μαραθώνιος βρίσκεται στην καλύτερή του περίοδο, καθώς παρατηρούμε παγκόσμια αύξηση των συμμετοχών πάνω από 50% και ετήσια βελτίωση 15 με 20 δευτερόλεπτα από το 1960 στους χρόνους των αθλητών μαραθωνίου. Το 1960 ο καλύτερος χρόνος ήταν κοντά στις 2 ώρες και 15 λεπτά και τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε έφθασε στις 2 ώρες, 1 λεπτό και 39 δευτερόλεπτα.
Τι μεσολάβησε και έχουμε μια τέτοια σημαντική βελτίωση σε ένα αγώνισμα που είναι ιδιαίτερα απαιτητικό; Τις τελευταίες δεκαετίες αθλητές, προπονητές και επιστήμονες έχουν κατανοήσει πλέον ότι τα αποτελέσματα μιας καλής επίδοσης δεν οφείλονται μονομερώς σε ένα ταλέντο, σε μια εμπνευσμένη προπονητική καθοδήγηση ή στα νούμερα κάποιων μετρήσεων, αλλά περισσότερο στη γνώση και τη συνεργασία μεταξύ τους. Σήμερα υπάρχουν αρκετά δεδομένα σε αρκετές αγωνιστικές συνθήκες που μας δείχνουν πώς συμπεριφέρεται ο οργανισμός ενός αθλητή, ποια χαρακτηριστικά μπορούν να βελτιωθούν, πώς να φθάσουμε σε μια καλύτερη σωματική απόδοση.
Πριν λίγα χρόνια ξεκίνησε μια συζήτηση για το αν ο άνθρωπος έχει την ικανότητα να τρέξει την απόσταση των 42.195 μέτρων κάτω από τις δύο ώρες. Μια επιστημονική ομάδα μελέτησε και διατύπωσε ότι ο εφικτός χρόνος που μπορεί να τρέξει ένας μαραθωνοδρόμος αυτή την απόσταση είναι 1 ώρα, 57 λεπτά και 58 δευτερόλεπτα και αυτό μέχρι το 2040.
Περιγράφησαν μάλιστα συγκεκριμένα ανθρώπινα χαρακτηριστικά και φυσιολογικές ικανότητες, όπως, ότι ο αθλητής που θα έχει τις περισσότερες πιθανότητες να το καταφέρει, πρέπει να ζυγίζει 56 κιλά, να έχει ύψος κάτω από 1,70, να μπορεί να αξιοποιεί το οξυγόνο στον οργανισμό του σε πολύ υψηλά επίπεδα, να προπονείται σε υψόμετρο πάνω από 2.500 μέτρα, η επαφή του με τον αθλητισμό να έχει ξεκινήσει σε μικρή ηλικία, να είναι αρκετά οικονομικός στην ενέργεια που χρειάζεται σε υψηλές δρομικές ταχύτητες, να τρέχει αγωνιστικά σε θερμοκρασία περιβάλλοντος 11 βαθμών Κελσίου και να αντέχει ψυχολογικά σε συνθήκες υψηλού σωματικού στρες.
Σήμερα, βέβαια, υπάρχει αμφισβήτηση για το αν οι χρόνοι αυτοί μπορούν να κατακτηθούν από αθλητές χωρίς τη βοήθεια της φαρμακοδιέγερσης. Δυστυχώς οι σκιές παραμένουν και δείχνουν να ακυρώνουν μια μεγάλη προσπάθεια που γίνεται εδώ και πολλά χρόνια. Τα επιστημονικά εργαλεία όμως μπορούν ακόμα να τεκμηριώνουν τη φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και, ναι, μπορούν να εντοπίσουν αν η συγκεκριμένη επίδοση είναι εντός φυσιολογικών προσαρμογών. Πάντα βέβαια, οι προκλήσεις που σπάνε τα ανθρώπινα όρια παραμένουν επίκαιρες. Το αν αξιοποιούνται ως γνώση ή προς θεοποίηση βρίσκεται πάντα στη διάθεση της κάθε νέας εποχής.
