Η δεύτερη Κυριακή του Νοεμβρίου είναι πάντα η αθλητική γιορτή της πόλης. Χιλιάδες δρομείς από όλο τον κόσμο συρρέουν στον Μαραθώνα και στις αθηναϊκές αφετηρίες των μικρότερων διαδρομών για να αναμετρηθούν με τη μαραθώνια απόσταση και τους αγώνες των 10 και 5 χιλιομέτρων, με επιβράβευση τον τερματισμό στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Και οι 55.000 αθλητές που φέτος αναμένεται να λάβουν μέρος στον μεγαλύτερο αγώνα στην ιστορία της διοργάνωσης πιστοποιούν την έκρηξη του δρομικού κινήματος διεθνώς, αλλά και τη μοναδικότητα αυτής της δύσκολης διαδρομής.
Η σκέψη για τη δημιουργία ενός τέτοιου αγώνα μετράει περισσότερο από έναν αιώνα. Γεννήθηκε στο μυαλό του Γάλλου φιλόλογου Μισέλ Μπρεάλ, ο οποίος έπεισε τον φίλο του Πιερ ντε Κουμπερντέν να συμπεριλάβει αυτό το απαιτητικό αγώνισμα στο πρόγραμμα των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας του 1896. Την έμπνευση έδωσε η ιστορία του αθηναίου οπλίτη ημεροδρόμου που το 490 π.Χ., τρέχοντας από τον Μαραθώνα ως την Αθήνα, έφερε το μήνυμα της νίκης πριν ξεψυχήσει από την προσπάθεια. Ο μαραθώνιος δεν είχε ιστορικό αθλητικό προηγούμενο, μα η ιστορία που τον ενέπνεε έμοιαζε ιδανική για να συνδέσει το νέο ολυμπιακό εγχείρημα με το παρελθόν.
Το 1896, στον αγώνα από τον Μαραθώνα ως το Παναθηναϊκό Στάδιο, σε χωμάτινη διαδρομή, συμμετείχαν αθλητές από μόλις πέντε χώρες. Το νήμα έκοψε πρώτος ο αθλητής Σπύρος Λούης με επίδοση 2.58.50, σε μια νίκη που έμεινε στην ιστορία συμβολίζοντας την προσπάθεια, την υπέρβαση των σωματικών και ψυχικών ορίων, καθώς και την αντοχή. Ο Λούης, μαζί με τον έμπειρο δρομέα Χαρίλαο Βασιλάκο που τερμάτισε δεύτερος, έγιναν οι δύο πρώτοι Ολυμπιονίκες στην ιστορία του μαραθωνίου δρόμου. Την ίδια χρονιά καταγράφηκε και η πρώτη γυναίκα μαραθωνοδρόμος, η Σταμάτα Ρεβύθη, η οποία έτρεξε τη διαδρομή ως την είσοδο του Παναθηναϊκού Σταδίου σε 5.30 ώρες, διεκδικώντας με αυτό τον τρόπο να μιλήσει δημόσια για το πρόβλημά της: την ανάγκη να βρει μια δουλειά για την ίδια και να αναζητήσει μια καλύτερη τύχη για το παιδί της.
Έτσι γεννήθηκε ο σύγχρονος μαραθώνιος δρόμος που, μετά από δεκαετίες, έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα αθλήματα σε όλον τον κόσμο, με εκατομμύρια φίλους και συμμετέχοντες σε όλες τις διοργανώσεις του. Έπειτα από ένα ενδιάμεσο εγχείρημα το 1955, με τη συμμετοχή μόλις 21 αθλητών και νικητή τον Φινλανδό Βέικο Κάρβονεν, ο αγώνας πήρε τη σημερινή του μορφή το 1983 και έκτοτε διεξάγεται κανονικά κάθε χρόνο, στην κλασική διαδρομή, αφιερωμένος στο μεγάλο Έλληνα γιατρό, βαλκανιονίκη του στίβου και ειρηνιστή Γρηγόρη Λαμπράκη.
Τριάντα έξι χρόνια μετά, οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Οι 800 αθλητές της πρώτης διοργάνωσης έδωσαν σήμερα τη θέση τους σε 18.500 συμμετοχές στην κλασική διαδρομή, αποδεικνύοντας με τον πιο εύγλωττο τρόπο πως η συγκίνηση του κορυφαίου αγώνα είναι διαχρονική. Παρόλο που σήμερα αφθονούν οι μαραθώνιοι σε όλα τα μέρη του κόσμου, η πρόκληση της αυθεντικής διαδρομής και η προοπτική του μοναδικού τερματισμού σε έναν χώρο φορτισμένο συγκινησιακά για τους δρομείς παραμένουν αξεπέραστα ατού.
Με σύγχρονο ορόσημο τη διεξαγωγή του Ολυμπιακού Μαραθωνίου του 2004, οι διοργανωτές του αγώνα αναζητούν τρόπους για τη βελτίωση και επέκτασή του, προσθέτοντας μικρότερες διαδρομές και συμπληρωματικές δράσεις. Καθώς οι συμμετοχές έχουν ήδη αγγίξει το όριο ασφαλείας, το στοίχημα στα επόμενα χρόνια θα είναι η διατήρηση του ενδιαφέροντος του κοινού, η βελτίωση του αγώνα στις λεπτομέρειες, αλλά και η επικαιροποιημένη σύνδεση με την ιστορία, τον πολιτισμό και το παρόν της πόλης η οποία, κατά την άποψή μου, μπορεί να βελτιωθεί, υπερβαίνοντας μαζικές επιλογές.
11°
