Ψωρίαση και ποιότητα ζωής των ασθενών

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με την επίδραση που έχει η ψωρίαση στην καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των ασθενών, ιδιαίτερα αυτών που παρουσιάζουν εκτεταμένη νόσο. Η μέτρηση της ποιότητας ζωής των ασθενών (HRQοL - Health Related Quality of Life) παρέχει μια συμπληρωματική εκτίμηση της συνολικής κατάστασης του ασθενούς, βάσει της αντίληψης του ιδίου σχετικά με τη λειτουργική επίδραση της νόσου και της θεραπείας.

Για αυτόν τον λόγο έχει αναπτυχθεί ο Δερματολογικός Δείκτης Ποιότητας Ζωής - Dermatology Life Quality Index (DLQI), ο οποίος αποτελεί τον πλέον δοκιμασμένο και τεκμηριωμένο Δείκτη εκτίμησης της ποιότητας ζωής των ασθενών με ψωρίαση, επισημαίνει ο Παντελής Παναγάκης Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος Διευθυντής ΕΣΥ Ν. «Ανδρέας Συγγρός».

Δερματολογικός Δείκτης Ποιότητας Ζωής

Σύμφωνα με τον Δερματολογικό Δείκτη Ποιότητας Ζωής, ο ασθενής καλείται να απαντήσει σε 10 απλές ερωτήσεις, ανάλογα με το πόσο επηρέασε η κατάσταση του δέρματος την ποιότητα ζωής του κατά την προηγούμενη εβδομάδα. Οι ερωτήσεις, ανάλογα με την απάντηση, βαθμολογούνται από 0 έως 3 και καλύπτουν ενότητες όπως: Συμπτώματα και Συναισθήματα, Καθημερινές δραστηριότητες, Διασκέδαση, Εργασία ή Σχολείο, Προσωπικές σχέσεις, Θεραπεία. Η συνολική βαθμολογία κυμαίνεται από 0 έως 30. Όσο μεγαλύτερη η βαθμολογία τόσο μεγαλύτερη θεωρείται η επίπτωση της νόσου στη ζωή του ασθενούς. Βαθμολογία μεγαλύτερη του 10 συνδέεται με σημαντική επιβάρυνση της νόσου η οποία σε αυτή την περίπτωση χαρακτηρίζεται μέτρια ή σοβαρή. Βαθμολογία 0 ή 1 σημαίνει ότι η νόσος δεν έχει καμιά επίδραση στη ζωή του ασθενούς.
Παρότι λοιπόν, μέχρι πρότινος, η εκτίμηση σχετικά με τη βαρύτητα της ψωρίασης βασιζόταν σε καθαρά κλινικά κριτήρια, όπως η έκταση της προσβεβλημένης επιφάνειας, η απολέπιση, η διήθηση των βλαβών και άλλα, όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια λαμβάνεται υπόψιν και η γνώμη του ασθενούς. Έτσι, η ψωρίαση θεωρείται πιο σοβαρή ανάλογα με την επιβάρυνση που έχει στην ποιότητα ζωής του. Ένας ασθενής ακόμα και με μικρής έκτασης νόσο μπορεί να θεωρηθεί ότι πάσχει από μέτρια ή και σοβαρή ψωρίαση, αν αυτή επηρεάζει σημαντικά τις καθημερινές του δραστηριότητες, τη λειτουργικότητά του, την επαγγελματική ή κοινωνική του ζωή.

Θεραπευτική προσέγγιση

Πέρα όμως από την εκτίμηση της βαρύτητας της ψωρίασης, σημαντική βοήθεια προσφέρει η μέτρηση ποιότητας ζωής, που σχετίζεται με την υγεία του και στην αξιολόγηση των θεραπευτικών προσεγγίσεων – σε τι βαθμό δηλαδή μια θεραπεία επιτυγχάνει, παράλληλα με το κλινικό αποτέλεσμα, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ασθενούς. Ένα εύλογο ερώτημα είναι κατά πόσο η κλινική ανταπόκριση είναι ανάλογη με τη βελτίωση ποιότητας ζωής που σχετίζεται με την υγεία. 

Ευτυχώς για τους ασθενείς με μέτρια σοβαρή νόσο, τα τελευταία χρόνια έχουν εισαχθεί στην κλινική πρακτική πολλαπλές θεραπευτικές επιλογές που μέσα από μεγάλα κλινικά προγράμματα και μεγάλες σειρές μελετών παρατήρησης έχουν επιβεβαιώσει αυτή την αναλογία. Έχουμε παρατηρήσει ότι μεγάλο ποσοστό ασθενών που επιτυγχάνουν σημαντική κλινική βελτίωση κατά 75% ή 90% από την εικόνα που είχαν πριν τη θεραπεία (PASI 75 ή PASI 90 αντίστοιχα), αναφέρουν και σημαντική βελτίωση στην ποιότητα ζωής τους, όπως αυτή αξιολογείται από τον Δείκτη DLQI.

Πώς όμως σχετίζεται αυτή η βελτίωση με την πλήρη δερματική κάθαρση; Θα ήταν σημαντικά διαφορετική η βελτίωση ποιότητας ζωής ενός ασθενούς αν πετύχαινε πλήρη δερματική κάθαρση (PASI 100) σε σχέση με βελτίωση κατά PASI 75 ή PASI 90; Έχει τελικά διαφορά για την ποιότητα ζωής του ασθενούς η πλήρης απουσία βλαβών σε σχέση με την έστω και μικρή υπολείπουσα νόσο; 

Υψηλά ποσοστά δερματικής κάθαρσης 

Πρόσφατα, μας δόθηκε η δυνατότητα να απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα χάρη στα δεδομένα που προέκυψαν από το κλινικό πρόγραμμα για το brodalumab, μιας νέας βιολογικής θεραπείας που είναι πλέον διαθέσιμη και στη χώρα μας, από τον Ιούλιο, και η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά πλήρους δερματικής κάθαρσης. Στο πλαίσιο αυτού του προγράμματος ανάπτυξης, αξιολογήθηκε η επίπτωση της ψωρίασης στην ποιότητα ζωής ανάλογα με το ποσοστό κλινικής βελτίωσης που είχε επιτευχθεί. 

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, μόλις το 43% των ασθενών οι οποίοι είχαν βελτίωση από 75 έως και λιγότερο από 90%, ανέφεραν ότι η ψωρίαση δεν είχε πλέον καμία επίδραση στη σχετιζόμενη με τη νόσο ποιότητα ζωής, όπως αυτή περιγράφεται από τον Δερματολογικό Δείκτη Ποιότητας Ζωής (DLQI 0 ή 1). Ενώ 55% ήταν το αντίστοιχο ποσοστό των ασθενών που είχαν πετύχει βελτίωση από 75 έως και λιγότερο από 100%. Όταν αξιολογήθηκαν οι ασθενείς με πλήρη και απόλυτη δερματική κάθαρση, PASI 100, το αντίστοιχο ποσοστό έφτασε στο 80%. Δηλαδή, σε δώδεκα μόλις εβδομάδες, οκτώ στους δέκα ασθενείς ανέφεραν ότι η ψωρίαση δεν είχε πλέον καμία επίδραση στην ποιότητα ζωής τους. 

Αυτά τα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο τη σημασία που έχει ακόμα και η ελάχιστη παρουσία βλαβών στην ποιότητα ζωής των ασθενών και κάνουν ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη για αποτελεσματικές θεραπείες που θα επιτυγχάνουν υψηλά επίπεδα πλήρους δερματικής κάθαρσης, εξασφαλίζοντας την ελάχιστη επίπτωση της νόσου στη ζωή ενός ασθενούς.